به گزارش سایت خبری تحلیلی ذاکرنیوز به نقل از گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «امین قریبلی» و «روشن ابراهیموف» اقتصاددانان آذربایجانی به تحلیل دلایل، پیامدهای کوتاه‌مدت و چشم‌اندازهای بلندمدت اعمال تعرفه 10 درصدی آمریکا بر کالاهای وارداتی از جمهوری آذربایجان در چارچوب جنگ تعرفه‌ای جهانی سازماندهی‌شده توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پرداختند.
جنگ تعرفه‌ای اعلام‌شده توسط دونالد ترامپ، قفقاز جنوبی را تحت تأثیر قرار داده است: کالاهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان از روز 5 آوریل 2025، هنگام ورود به خاک آمریکا مشمول تعرفه 10 درصدی می‌شوند.
امین قریبلی، دانشیار گروه «اقتصاد بین‌الملل» دانشگاه دولتی اقتصاد آذربایجان و روشن ابراهیموف، اقتصاددان، در مورد چگونگی تأثیر این محدودیت بر اقتصاد جمهوری آذربایجان به تحلیل پرداختند.
تحلیل امین قریبلی: تمرکز بر چشم‌انداز آینده
امین قریبلی ابتدا به عدم وجود صادرات قابل‌توجه از جمهوری آذربایجان به آمریکا توجه کرد.
وی گفت: «ما فهرست قابل‌توجهی از کالاهای عرضه‌شده به آمریکا نداریم، بنابراین نمی‌توان گفت که نوآوری آمریکا به طور محسوسی بر اقتصاد جمهوری آذربایجان تأثیر خواهد گذاشت. واقعیت این است که شرکای تجاری اصلی ما کشورهای اتحادیه اروپا هستند که ما به آن‌ها نفت و گاز می‌فروشیم و در صادرات بخش غیرنفتی، مسیر پیشرو روسیه است.»
امین قریبلی توضیح داد: «در عین حال، تعرفه‌ها بر چشم‌انداز توسعه اقتصاد جمهوری آذربایجان تأثیر می‌گذارند. واقعیت این است که ما اکنون فعالانه در حال تنوع‌بخشی به اقتصاد هستیم و هدفمان گسترش حداکثری صادرات غیرنفتی است. اگر برای نفت و گاز آذربایجان، با توجه به لجستیک، بازاری در آمریکا وجود ندارد، اما برای محصولات پتروشیمی وجود دارد. زمانی که توسعه تولید غیرنفتی به مرحله‌ای برسد که بتوانیم محصولات نفتی را در حجم تجاری به آمریکا عرضه کنیم، تعرفه مانع رقابت‌پذیری آن‌ها خواهد شد.»
این دانشیار دانشگاه دولتی اقتصاد آذربایجان افزود: «به طور کلی، نمی‌توان گفت که این خبر خوبی است، اما دلایل خاصی برای نگرانی وجود ندارد. این سیاست آمریکا در قبال بسیاری از کشورها قبلاً به خوبی شناخته شده بود و حتی تصمیم برای گسترش فهرست کشورهای مشمول تعرفه به تقریباً کل جهان، قابل‌انتظار بود. فعلاً این تعرفه بر جمهوری آذربایجان تأثیری نخواهد گذاشت، در آینده دسترسی به بازار آمریکا را محدود خواهد کرد.»
تحلیل روشن ابراهیموف: ترکیب صادرات و قانون جکسون-ونیک
روشن ابراهیموف نیز به نوبه خود، ترکیب صادرات جمهوری آذربایجان به آمریکا را مشخص کرد. وی گفت: «مشخص است که 90 درصد صادرات جمهوری آذربایجان که شامل نفت، فرآورده‌های نفتی و گاز طبیعی است، به بازار آمریکا عرضه نمی‌شود. چون خیلی دور و در نتیجه گران است. ما محصولات کشاورزی آماده را به آمریکا می‌فروشیم، اما این‌ها عرضه‌های ناپایدار در حجم کم هستند. به احتمال زیاد، دیاسپورای ما محصولات آذربایجانی را در بازار آمریکا تبلیغ می‌کنند و می‌خواهند که آن‌ها در آنجا عرضه شوند.»
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: «جمهوری آذربایجان به دلیل قانون جکسون-ونیک نمی‌تواند شاخص‌های صادرات بزرگی به آمریکا داشته باشد. این قانون که دسترسی به بازار آمریکا را محدود می‌کند، علیه اتحاد جماهیر شوروی به دلیل محدودیت در خروج یهودیان وضع شد. اتحاد جماهیر شوروی مدت‌هاست که وجود ندارد، همه یهودیانی که می‌خواستند به اسرائیل بازگشتند، جمهوری آذربایجان استقلال خود را بازیافت، اما محدودیت‌ها همچنان پابرجاست. البته، حتی با لغو قانون جکسون-ونیک و سایر محدودیت‌ها، گسترش قابل‌توجه عرضه محصولات غیرنفتی جمهوری آذربایجان به بازار آمریکا بسیار مشکل‌ساز خواهد بود.»
روشن ابراهیموف افزود: «در این راستا، می‌توان جنبه مثبتی را نیز در تعرفه آمریکا مشاهده کرد. محدودیت‌ها برای عرضه به بازار آمریکا، تولیدکنندگان کالاهای آذربایجانی را تشویق می‌کند تا توجه خود را بر سایر خریداران بالقوه محصولات ما متمرکز کنند.»
تعرفه‌های متقابل جمهوری آذربایجان
هر دو کارشناس تأیید کردند که کالاهای آمریکایی در جمهوری آذربایجان مشمول تعرفه می‌شوند. امین قریبلی اشاره کرد: «این کاملاً طبیعی است، زیرا جمهوری آذربایجان منطقه تجارت آزاد با آمریکا ندارد. به همین ترتیب، هیچ‌گونه روابط اقتصادی خاصی با آمریکا وجود ندارد که جمهوری آذربایجان را تشویق کند تا به شرکت‌های آمریکایی اولویت بدهد. در قبال کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) و ترکیه اولویت‌ها و تعرفه‌های صفر برای تعداد معینی از کالاها وجود دارد، اما در مورد آمریکا هرگز چنین نیازی وجود نداشته است.»
روشن ابراهیموف در پایان گفت: «خود نرخ 10 درصدی تعرفه آمریکا تصادفی نیست. جمهوری آذربایجان عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) نیست و شبکه تعرفه‌های خاص خود را دارد، بسته به اینکه چه کالاهایی وارد می‌شوند (به ویژه اینکه آیا در جمهوری آذربایجان تولید می‌شوند یا خیر). معمولاً تعرفه‌ها 10-15 درصد هستند، به ندرت بیشتر، و محصولات با اهمیت استراتژیک یا مرتبط با صنعت نفت کاملاً از تعرفه معاف هستند. بنابراین 10 درصد متقابل قابل‌درک است: آمریکا با کالاهای آذربایجانی همان‌گونه رفتار می‌کند که جمهوری آذربایجان با کالاهای آمریکایی.»
