به گزارش سایت خبری تحلیلی ذاکرنیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم از قم، نخستین جلسه از سلسله نشست‌های اساتید و فضلای جوان حوزه علمیه با موضوع «نقش‌آفرینی در عرصه راهبری و سیاستگذاری» در سالن جلسات شورای عالی حوزه‌های علمیه برگزار شد.
در این جلسه که به بررسی چگونگی مشارکت فضلا و اساتید جوان حوزوی در عرصه سیاستگذاری و کمک به شورای عالی حوزه اختصاص داشت، آیت‌الله شب‌زنده‌دار دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه طی سخنانی گفت: این شورا باید سخن تمامی حوزویان را از سطوح مختلف حوزه را بشنود.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه افزود: باید با همفکری به بهترین طریق برای رسیدن به کمال‌های مورد نظر و انجام رسالت‌های مختلفی که بخصوص امروز در پرتو تشکیل حکومت اسلامی بر عهده حوزه علمیه است، دست یافت.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با بیان اینکه حوزه علمیه همواره منادی این مطلب بوده که اسلام می‌تواند به بهترین وجه سعادت دنیا و آخرت انسان‌ها را تامین کند، گفت: این مسئله نیاز به تبیین و پاسخگویی به سوالات متعدد در حوزه‌های مختلف داشته و مسیر آن نیز طولانی و پر پیچ و خم است.
وی در توضیح چرایی پیچیده بودن مسیر تحقق این امر گفت: در دوره‌های گذشته به دلیل آنکه تشکیل حکومت برای علما و مراجع میسور نبوده، قهرا راجع به مسایل مختلف مورد نیاز آن علی ما ینبغی بحث نشده است. از این نظر، این یک موضوع بکری است و امروز بر عهده اساتید و بزرگان حوزه است که در این موضوعات تفکر و تحقیق کنند و آن رسالتی که خداوند و حضرت ولیعصر (عج) خواستار آن هستند به دست آنان محقق شود.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با اشاره به صدور منشور روحانیت از سوی امام خمینی (ره) در تاریخ 3 اسفند سال 1367، گفت: امام در آن بیانیه نکات مهمی که باید مورد توجه حوزه‌های علمیه باشد را بیان کرده است؛ هم از این جهت که حوزه‌های علمیه باید تمام‌قد و با تمام نیروی خود برای ترویج اسلام و پیاده شدن احکام الهی آماده باشند و هم از نظر معلومات و اجتهاد در زمینه‌های مختلف نقلی و عقلی آمادگی داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه امام خمینی (ره) این نکته را نیز دارند که گمان نکنم منهجی بهتر از منهجی که سلف صالح ما در باب تحقیقات داشته‌اند وجود داشته باشد، گفت: «چند سال قبل یکی از بستگان ما جزوه‌ای که به گفته او جزوه آموزش و پرورش ژاپن برای سال 2050 که دستگاه علمی و برنامه‌ریزی دانشی این کشور پس از مطالعات فراوان به آن رسیده بود را به من داد. او می‌گفت وقتی این جزوه را مطالعه کردم دیدم گویی حوزه حاج شیخ عبدالکریم حائری (ره) است. لذا اگر بخواهیم یک منهج دراسی، محققین بزرگ و صاحب‌نظر تربیت کند بهترین طریق همان طریق سلف صالح ماست.»
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه برخی از سنت‌های کارآمد حوزه به دلیل غفلت از آنها به افول و مهجوریت گراییده است، گفت: باید با همفکری با اساتید و فضلای حوزوی راه‌های بهتر برای رسیدن به کمال‌های مورد نظر حوزه علمیه را به دست آورد و عملیاتی کرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار گفت: رهبر انقلاب اسلامی به عنوان یکی از تربیت‌یافتگان حوزه علمیه سابقه تحصیل در حوزه قم و مشهد را دارند و نزد اساتید بزرگی همچون مرحوم آیت‌الله بروجردی، مرحوم امام خمینی (ره)، مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری (ره) و مرحوم آیت‌الله میلانی (ره) تلمذ کرده‌اند.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، رهبر انقلاب اسلامی را شخصیتی متفکر و حقیقتا ساخته‌شده و دلداده به اسلام و متوکل علی الله دانسته و گفت: ایشان در دوره‌ها اخیر به مراتب بر مسئله تحول صحیح و بالندگی حوزه در جهات مختلف بخصوص عرصه فقاهت تاکید داشته‌اند.
در ادامه این نشست، تعدادی از اساتید و فضلای حاضر در جلسه به بیان نکته نظرات و پیشنهادات خود در رابطه با موضوع نشست پرداختند که برخی از این مطالب به این شرح است:
_ضرورت طراحی برنامه‌ای برای تقویت روش فقاهت احساس می‌شود. الگوها و ایده‌های مختلفی در مراکز فقهی و غیرفقهی برای تقویت روش فقاهت شکل گرفته است اما نیاز به بسترسازی‌های بیشتری دارد.
_وضعیت‌شناسی اولین اقدام برای سیاستگذاری است. وضعیت‌شناسی فقه بویژه در مواجهه با مسایل جدید به کارهای پژوهشی بسیار سنگین نیاز دارد.
_انقلاب اسلامی، حوزه علمیه و تشیع را در عرصه جهانی نمود داد و باعث شد که اسلام و تشیع به موضوع جهانی تبدیل شود.
_حوزه علمیه باید همیشه وضعیت جهان را رصد کند و ببیند کجای جهان است و باید چه کنشی داشته باشد. ما باید سنجه را از میزان تولیدات به میزان بهره‌وری منتقل کنیم.
_تولید علم خوبی در حوزه علمیه صورت گرفته اما باید در بخش معرفی توانمندی‌های حوزه تلاش بیشتری شود.
_چالش‌هایی نظیر چالش میزان ورودی‌ها و خروجی‌های حوزه، چالش هویت، چالش کوچ طلاب به سمت علوم انسانی و مدرک‌گرایی و چالش معیشت در حوزه علمیه وجود دارد و شورای عالی حوزه مسئول حل این چالش‌ها است اما حل این همه چالش از سوی یک نهاد معقول نیست. باید نقش‌ها تفکیک شود.
_باید بخشی از مسایل به اندیشکده‌ها سپرده شود.
_سرعت تغییرات اجتماعی و بحران‌های موجود بسیار زیاد است. بر این اساس باید به دنبال تک‌اقدام‌های سریع و کم‌هزینه بود.
_تولید علم بدون توجه به فضای دانشی و اندیشمندان آن علم ثمری ندارد. ابتدا باید مسئله ایجاد شود و سپس به سراغ تولید علم حرکت کرد.
_سیاستگذاری را باید به مثابه پاسخ به مسئله سیاست‌گذارانه دانست. بدون داشتن چشم‌انداز نمی‌توان به سیاستگذاری رسید و سیاستگذاری هم مقدمه برنامه‌ریزی است. همچنین باید در تعیین اولویت سیاستگذاری، به نظر نخبگان و صاحبان نظر مراجعه شود.
_فقاهت شیعه در طول تاریخ با حل مسئله حکمرانی و مسایل اجتماعی مرتبط بوده است. شریعت و فقه با حل مسئله و راهبری به سمت جامعه‌سازی گره خورده و هیچگاه مستقل از مسایل عینی و انضمامی نبوده است. اگر این ایده در منطق فقاهت تزریق و نهادینه شود، بسیاری از چالش‌ها با اتکای به این بنیان حل خواهد شد.
_ایجاد نظام مسایل فرصت‌ها و چالش‌ها در بخش حوزه، تعامل حوزه با جامعه و تعامل حوزه با جامعه جهانی، واضح بودن نقشه راه، استفاده از تمامی ظرفیت‌های انسانی، شناسایی منظومه مشخصی از نخبگان، ایجاد فضای مواجهه و شناخت واقعی از ظرفیت‌ها و چالش‌ها، نکات مهمی هستند که باید به آنها توجه کرد.
_استخراج نظام مسایل حوزه و تفکیک مسئله‌ها از نامسئله‌ها مهم است. باید به لزوم تمرکز بر چند مسئله اصلی، پرهیز از پراکنده‌کاری، کار علمی پژوهشی در حل بحران‌های حوزه، بررسی جامعه‌شناختی و روانشناختی، طراحی روش‌های جدید حل مسئله در حوزه و به رسمیت شناختن فضلای حوزه تاکید کرد.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار در پایان پس از شنیدن نظرات ارائه‌شده گفت: مطالب و سوژه‌های طرح‌شده در چنین نشست‌هایی باید در دبیرخانه مورد بحث و نظر قرار بگیرد و در مواردی از اصحاب نظر برای تبیین بیشتر دعوت گردد تا مسایل پخته شود و به تصویب شورای عالی برسد و به نحو قاعده کلی و ضابطه مصوب و رسمی مورد عمل واقع شود.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، همه فضلای حوزوی را اعضای شورای عالی دانست و بر لزوم پیگیری پیشنهادات ارائه‌شده و به بحث گرفتن آنان تاکید کرد و افزود: باید تضارب آرا شکل بگیرد و این گفتگوها ادامه پیدا کند و در نهایت به آنچه عقل و تجربه‌ی جمعی رسید عمل خواهد شد.
