به گزارش ذاکرنیوز، البرز؛ استانی صنعتی است که به دلیل وجود شهرک‌هایی از جمله شهرک صنعتی اشتهارد به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی در ایران و خاورمیانه، امروز به عنوان قطب صنعتی و تولیدی در کشور شناخته می‌شود.
این استان با برخورداری از چنین ظرفیت‌هایی به‌طور طبع نباید از مشکلاتی همچون بیکاری رنج ببرد، حال آن‌که امروز میانگین نرخ بیکاری در البرز حدود 7.4 درصد است. این نرخ اگرچه از میانگین کشوری پایین‌تر است، اما وجود بیش از سه هزار واحد تولیدی و صنعتی در سرزمینی معروف به ایران کوچک ممکن است این سوال را پیش بیاورد که دلیل وجود این میزان بیکاری در البرز چیست؟
برای پاسخ دادن به این پرسش و پرسش‌های مشابهی همچون کمبود نیروی فعال در البرز، به سراغ عبدالله دارایی، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی البرز رفتیم تا در کنار واکاوی معضلات پیش روی بخش اشتغال در این استان به اقدامات صورت گرفته از سوی دولت سیزدهم با هدف توسعه اشتغال در البرز بپردازیم.
البرز؛ رتبه نخست در شاخص ترکیبی ایجاد اشتغال بین استان‌های بزرگ و پرجمعیت
تسنیم: به عنوان اولین سؤال بفرمایید اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی البرز چه وظیفه‌ای در ایجاد اشتغال دارد؟
مهم‌ترین رکن و وظیفه این اداره کل که بویژه با روی کار آمدن دولت سیزدهم بیشتر به آن پرداخته شده، موضوع اشتغال است. البته وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ادارات کل آن مسئول تولید اشتغال نیستند و رویکرد آنها سیاستگذاری و تسهیل‌گری در این بخش است. به این معنی که با تسهیل‌گری و ارائه راهکارها و برنامه‌ریزی‌هایی تلاش می‌کنند مسیر را برای دستگاه‌هایی از جمله صنعت، معدن و تجارت که وظیفه تولید اشتغال را بر عهده دارند، تسهیل کنند.
ما در اداره کل تعاون، کار و رفاه البرز با همین روند موفق شدیم در سالی که گذشت در شاخص ترکیبی اشتغال البرز در کشور رتبه پنجم و بین استان‌های بزرگ و پرجمعیت رتبه نخست را کسب کنیم. این در حالی است که در سال‌های قبل‌تر رتبه ما در این بخش بسیار پایین‌تر بوده و موفقیت کسب‌شده در سال گذشته را مدیون تمام ارکان اشتغال در البرز هستیم.
تسنیم: تعهد البرز برای ایجاد شغل در سالی که گذشت، چه میزان بود و تا چه اندازه محقق شد؟
در سال 1401 تعهد ما ایجاد 43 هزار شغل در استان البرز بود، اما با تدابیر اندیشیده شده توانستیم این عدد را به 49 هزار شغل برسانیم. امسال نیز دولت عدد ثبت شده در سامانه رصد را برای البرز حدود 49 هزار شغل قرار داده که با تدبیری که در قرارگاه جهادی رصد اشتغال استان داریم تا پایان سال می‌توانیم این رقم را به 62 هزار شغل برسانیم.
در همین راستا تا به امروز حدود 40 هزار شغل در سامانه رصد ثبت شده که به‌طور قطع تا پایان سال شاهد افزایش بسیار خوبی خواهیم بود.
برنامه‌ریزی برای افزایش اشتغالزایی با تمرکز بر مشاغل نوظهور و اقتصاد دیجیتال
تسنیم: ارقام متعددی درباره نرخ بیکاری در البرز مطرح می‌شود؛ عدد واقعی چه رقمی است؟
نرخ بیکاری امروز در استان البرز 7.4 درصد بوده و به سایر اعداد نباید اهمیتی داد، البته این را نیز باید عنوان کرد که پیش از روی کار آمدن دولت سیزدهم رقم‌هایی از جمله 10 و حتی 12 درصد را نیز تجربه کرده بودیم، اما با توجه به اهتمام این دولت مبنی بر افزایش فرصت‌های شغلی در طول دو سال گذشته، امروز این رقم به 7.4 درصد کاهش یافته که با برنامه‌های پیشِ رو در تمام بخش‌ها از جمله اشتغال بانوان و حتی شغل‌های نوظهور و اقتصاد دیجیتال بنا داریم این رقم را تا حد امکان کاهش دهیم.
البته این را هم باید عنوان کرد که میانگین نرخ بیکاری در ایران حدود 7.9 درصد است، این به آن معناست که اکنون نرخ بیکاری در استان البرز از میانگین کشوری پایین‌تر هستیم، با این حال تلاش می‌کنیم این عدد را همچنان کاهش دهیم، زیرا پایین بودن نرخ بیکاری در استان نشان از فعال بودن، پویایی و جمعیت فعال البرز دارد.
گرایش شدید متولدین دهه 70 و 80 به اقتصاد دیجیتال و گریز از مشاغل تولیدی
تسنیم: البرز به عنوان استانی صنعتی شناخته می‌شود، چرا با وجود واحدهای صنعتی فعال باز هم شاهد بیکاری در آن هستیم؟
همانطور که گفتید البرز استانی با ظرفیت‌های صنعتی بسیار بالایی است، اما یکی از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم کمبود نیروی کار حرفه‌ای است. متأسفانه یکی از معضلات ما این است که جوانان به‌خصوص متولدین دهه‌های 70 و 80 میل و رغبتی به سمت فعالیت‌های تولیدی ندارند و بیشترین گرایش آنها به سمت شغل‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال است و همین مسئله سبب شده شاهد کمبود نیروی کار در واحدهای تولیدی و صنعتی فعال استان باشیم. این موضوع اتفاقا سبب نگرانی کارفرماها هم شده است.
تسنیم: راهکار شما برای حل کمبود نیروی کار واحدهای تولیدی و صنعتی البرز چیست؟
با راهکارهایی دنبال تأمین نیروی حرفه‌ای مورد نیازِ کارفرما هستیم که یکی از این راهکارها مهارت‌آموزی است. متأسفانه بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی یا حتی جوانان غیردانشگاهی ما آنچنان که باید مهارت حرفه‌ای ندارند، به همین منظور با همکاری دستگاه‌هایی از جمله اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای بنا داریم مهارت‌های مورد نیاز کارفرماها و واحدهای تولیدی و صنعتی را به افراد جویای کار آموزش داده و آنها را راهی صنایع و کارخانجات کنیم.
در کنار آن، پرداخت تسهیلات اشتغالزایی در بخش‌هایی از جمله روستایی و مشاغل خانگی را نیز در دستور کار قرار دادیم تا شاهد ایجاد زیست‌بوم اشتغال در البرز باشیم. در همین راستا در سالی که گذشت 650 میلیارد تومان تسهیلات تبصره 16 قرض‌الحسنه به این بخش‌ها پرداخت شد.
تسنیم: در حوزه مشاغل خانگی با توجه به اینکه شاهد افزایش روزافزون این مشاغل هستیم، چه اقداماتی از سوی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی البرز صورت گرفته است؟
تا امروز مجوز بیش از 12 هزار شغل خانگی صادر شده که این رقم تا پایان سال افزایش خواهد یافت. در حوزه تسهیلات نیز در حال حاضر 117 میلیارد تومان در حوزه مشاغل خانگی سهم استان البرز است که با کمک سیستم بانکی و به فراخور پرونده‌هایی که تشکیل و تکمیل خواهند شد، این تسهیلات را به متقاضیان پرداخت خواهیم کرد.
علاوه بر موارد فوق، راه‌اندازی بازارچه‌هایی به‌صورت ثابت و موقت هم در دستور کار قرار دارد. این بازارچه‌ها تاکنون تحت عنوان برکت 1 و 2 راه‌اندازی شده‌اند و مشاغل خانگی این امکان را دارند که محصولات خود را به صورت دوره‌ای در این بازارچه‌ها عرضه کرده و به فروش برسانند.
در این بازارچه‌ها محصولاتی از حدود 700 رشته از صنایع دستی و بومی ایران ( با توجه به اینکه البرز استانی تشکیل شده از قومیت‌های مختلف است) توسط 700 نفر از بانوان که عمدتاً سرپرست خانوار هستند، به صورت دوره‌ای عرضه شده و به فروش می‌رسد. البته با توجه به تکلیفی که بر عهده ما در این بخش گذاشته شده بنا داریم با کمک دستگاه‌هایی از جمله شهرداری و شورای شهر چندین مکان و موقعیت دیگر را با هدف ساماندهی مشاغل خانگی و برپایی نمایشگاه به این حوزه اختصاص دهیم.
تسنیم: تعاونی‌ها در ایجاد اشتغال در البرز چه سهمی دارند؟
خوشبختانه تعاونی‌ها در افزایش اشتغال در استان سهم بالایی دارند. سهم آورده تعاونی‌ها در این بخش برای اشتغال حدود 1.6 همت (هزار میلیارد تومان) بوده که 96 درصد از این رقم توسط مردم و فقط چهار درصد از آن با پرداخت تسهیلات تأمین شده است.
در حال حاضر تعاونی‌هایی که در البرز در حال فعالیت هستند در بخش‌های تولیدی، توزیعی، خدماتی و مسکن فعال بوده و به رونق اقتصادی استان کمک می‌کنند. در این میان تعاونی‌های تولیدی نقش زیادی در افزایش اشتغال دارند.
تسنیم: البرز به عنوان استان الگوی کشور در فراخوان قرارگاه جهادی مطرح شده است؛ چه اقداماتی در این قرارگاه صورت می‌گیرد؟
با راه‌اندازی این قرارگاه در هفته‌های گذشته و در مصلای کرج و با حضور جمعیت سه هزار نفری و حضور 280 کارفرما، بالغ بر یک هزار نفر از مردم که در این مراسم حضور داشتند پس از پایش‌های صورت گرفته درباره تخصص، مهارت و علاقمندی جذب بخش صنعت شده و با این اقدام علاوه بر کاهش نرخ بیکاری در استان، بخشی از کمبود نیروهای واحدهای تولیدی و صنعتی نیز برطرف شد.
از دیگر اقدامات در حال انجام با هدف جذب هرچه بیشتر نیروها در بخش‌های تولیدی و صنعتی، استفاده از ظرفیت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است تا پس از مهارت‌آموزی، بخشی از نیروی متخصص مورد نیازِ بخش صنعت را از طریق دانشگاه‌ها تأمین کنیم.
چرا "احساس بیکاری" در استان البرز همچنان بالاست؟
تسنیم: با وجود اقدامات صورت گرفته‌ای که به آنها اشاره کردید و همچنین وجود 3500 واحد صنعتی و 120 هزار صنف در البرز، همچنان احساس بیکاری در این استان بالاست، مهم‌ترین عاملی که باعث ایجاد چنین حس و برداشتی می‌شود، چیست؟
شاید یکی از دلایل را بتوان به تغییر در سبک زندگی مرتبط دانست؛ اینکه جوانان ما به‌خصوص متولدین دهه‌های 70 و 80 همانطور که قبلاً هم گفته شد رغبتی برای حضور در بخش‌های تولیدی ندارند و بیشتر به سمت تکنولوژی و اقتصاد دیجیتال در حال حرکت هستند.
در کنار آن شاهد هستیم دانش‌آموزان ما بدون یادگیری هیچ‌گونه مهارتی بزرگ شده و مقاطع تحصیلی را پشت سر گذاشته‌اند، بدون اینکه علاقمندی در آنها ایجاد شود؛ از همین رو نمی‌توانیم بگوییم در استان البرز شغل نداریم، بلکه در این استان فرصت‌های تولید و اشتغالزایی زیادی وجود دارد، اما آنچنان که باید علاقمندی ایجاد نشده و جوانان ما صرفا به دنبال شغل‌های نوظهور هستند.
اگر چه این شغل‌ها مانند رمزارزها یا اقتصاد دیجیتال نیز به عنوان مشاغل رسمی در کشور ما مطرح هستند و برای این شغل‌ها نیز برنامه‌ریزی‌هایی داریم و می‌توان گفت با این برنامه‌ریزی جوانان ما می‌توانند در بخش‌های مختلف تولید، اشتغال خانگی و یا مشاغل نوظهور هم مهارت ببینند وهم اینکه وارد بازار کار و فعالیت شوند.
"کافنا"؛ کمیته‌ای برای ایجاد اشتغال فناورانه
تسنیم: درباره ساماندهی شغل‌های نوظهور چه برنامه‌هایی دارید؟
یکی از کمیته‌هایی که در قرارگاه جهادی اشتغال در حال فعالیت است، کمیته اشتغال فناورانه است و به همین منظور در حال ایجاد سامانه‌ای هستیم که در آن نوجوانان، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و دانش‌آموزانی که به کار در این فضا علاقمند هستند، پس از اطلاع‌رسانی در مدارس و دانشگاه‌ها و ... می‌توانند در این سایت ثبت‌نام کرده و پس از گذراندن یک آزمون و در صورت قبولی در آن، به سمت اخذ مجوزهای لازم هدایت شوند. در واقع در حال برنامه‌ریزی برای نظام رایانه‌ای هستیم که افراد در آن ساماندهی شده و کارفرماها با مجوزهایی که در این بخش ارائه می‌شود، بتوانند نسبت به فعالیت خود به صورت مجوزدار اقدام کنند.
کارگردزدی؛ شیوه کارفرمایان برای حل کمبود نیروی کار
تسنیم: اگر در البرز با تعدیل نیروی کار مواجه شویم، چه اقدامی از سوی دستگاه‌های مرتبط، با هدف به‌کارگیری دوباره نیروهای کار و جبران خسارت‌های وارد شده به فرد یا واحد تولیدی صورت می‌گیرد؟
امروز ما در استان البرز با مشکلی مواجه هستیم به نام کمبود نیروی کار که به‌شدت کارفرماهای ما را آزار می‌دهد، در کنار آن حتی کارگردزدی نیز داریم، در چنین شرایطی چرا باید واحدهای ما دست به تعدیل نیرو بزنند؟ البته ممکن است برخی از واحدها بنا به دلایلی از جمله نداشتن منابع مالی و یا مواد اولیه، تولید خود را کاهش داده یا حتی بخوابانند که در این رابطه نیز ما طرحی داریم که بر اساس آن هر واحدی که تعطیل شد در کنار کمک به آن واحد در قالب پرداخت تسهیلات، نیروهای انسانی آن را نیز بر اساس مهارت، تخصص و سن در سایر کارخانجات مشغول به کار کنیم. درواقع با همفکری کارگروه اشتغال، علاوه بر اقداماتی از جمله پرداخت تسهیلات و برداشته شدن موانع تولید در پیش پای تولیدکنندگان، نیروهای کار نیز در واحدهای دیگر مشغول به فعالیت می‌شوند.
تسنیم: در نهایت اینکه در حوزه کالابرگ الکترونیکی در البرز چه اقداماتی صورت گرفته است؟
بهره‌مندی از این کالابرگ در درجه اول اختیاری است، اما با هدف ارائه هر چه بهتر و بیشتر خدمات به کسانی که این کالابرگ‌ها را دریافت می‌کنند تاکنون بیش از هشت هزار فروشگاه در البرز به این حوزه پیوسته و با این حساب جزو استان‌های اول کشور بودیم که توانستیم این طرح را در روستاهای دورافتاده نیز معرفی و اجرا کنیم، به‌گونه‌ای که امروز خود اصناف و اتحادیه‌ها تمایل دارند تا از طرح کالابرگ الکترونیکی استفاده کنند.
