ورزی: امام خمینی (ره) بنیانگذار سینمای نوین ایران و مردی برای تمام فصول است

به گزارش ذاکرنیوز، بسیاری از سینماگران و اهالی فکر و اندیشه معتقدند که حیات سینمای پس از انقلاب، مرهون و مدیون موضع‌گیری شفاف و هوشمندانه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)‌ است. سخن مشهور امام خمینی (ره) که در بدو ورودشان به ایران در بهشت زهرا ایراد شد، مبنی بر اینکه «ما با سینما مخالف نیستیم، ‌با فحشا مخالفیم»، فصل‌الخطاب روشن و دقیقی بود که حجت را بر همگان تمام کرد و نشان داد که بن‌مایه‌های اندیشه و نگرش حضرت امام خمینی(ره) به فرهنگ، هنر و به‌ویژه سینما به مثابه یک رسانه تمدن‌ساز، تا چه اندازه عمیق، پیشرو و مترقی است.

اینک در ایام رحلت جانگداز بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) به سراغ محمدرضا ورزی، هنرمند و فیلمساز برجسته کشورمان رفتیم و با او درباره نقش اساسی و تاریخ‌ساز امام خمینی(ره) در احیای هنر پس از انقلاب اسلامی به گفت‌وگو نشستیم.

امام خمینی (ره) بنیانگذار سینمای نوین ایران است

ورزی در مطلع اظهارات خود ضمن تأکید بر نقش تاریخی امام خمینی(ره) در تکوین سینمای نوین ایران گفت: من حضرت امام(ره) را بنیانگذار سینمای نوین ایران می‌دانم. سخنرانی مشهور ایشان در بهشت زهرا  که در تاریخ 12 بهمن 1357 ایراد شد، مستقیما به سینما اشاره و تصریح می‌داشت که ما با سینما و نمایش مشکلی نداریم، با فحشا مشکل داریم. همین موضع امام(ره) فصل‌الخطابی بود تا تاریخ جدیدی در سینمای ایران رقم بخورد.

او افزود: الحق و الانصاف در دهه‌های 60 و 70، سینمای بسیار خوبی داشتیم و فیلمسازان‌مان شکوفا شده بودند. پیش از وقوع انقلاب، فیلمسازانی مانند مسعود کیمیایی، مرحوم علی حاتمی، امیر نادری و... را داشتیم اما آثار این بزرگان به معنای تام و تمام کلمه مورد عرضه جهانی قرار نگرفته بود. اگرچه ممکن است در چند جشنواره خارجی شرکت کرده باشند اما اینکه آثارشان بخواهد جریان‌ساز شود و آوازه سینمای ایران را به گوش جهانیان برساند، خیر، چنین چیزی پیش از انقلاب اسلامی رخ نداده بود. این درحالی است که کیفیت آثار برخی فیلمسازان ما در مقطع پیش از انقلاب، درخور آثار جهانی بود.

سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی وجاهت یافت

کارگردان سریال «معمای شاه» ادامه داد: می‌توانم به جرأت بگویم پس از پیروزی انقلاب اسلامی یکی از کسانی که سینمای ایران را به جریان جهانی جشنواره‌ای معرفی کرد، زنده‌یاد عباس کیارستمی بود. به واسطه سرمایه‌گذاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، برخی از فیلمسازان ازجمله زنده‌یاد کیارستمی، محمدعلی طالبی، ابراهیم فروزش و... آثار درخور اعتنایی را برای حضور در جشنواره‌های جهانی تولید کردند و باعث اعتبار سینمای ایران شدند. چهره‌هایی چون ابراهیم حاتمی‌کیا، زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور، مرحوم کیومرث پوراحمد، استاد مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، مسعود جعفری جوزانی، زنده‌یاد یدالله صمدی، رسول صدرعاملی، رخشان بنی‌اعتماد، پوران درخشنده، ناصر تقوایی، زنده‌یاد امیر قویدل و... در دهه‌های 60 و 70 آثار به یادماندنی و درخوری را تولید کردند که باعث ترقی و رشد سینمای ایران شد. بنابراین می‌توان گفت که سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی وجاهت پیدا کرد.

بنیاد سینمایی فارابی یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی است

ورزی عنوان کرد: بنیاد سینمایی فارابی یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی و ازجمله کمپانی‌های مهم سینمایی است که جشنواره‌های معتبر جهانی آن را قبول دارند. یکی دیگر از کمپانی‌های مطرح، هدایت‌فیلم است که پس از انقلاب،‌ منشأ خدمات بسیاری در حوزه سینما شد. مرتضی شایسته، سید جمال ساداتیان و... همه و همه جزو تهیه‌کنندگانی بودند که سینمای پس از انقلاب را پربار ساختند.

این فیلمساز در بخش دیگری از سخنان خود گفت: سینمای انقلاب اسلامی در عرصه‌هایی چون کمدی و طنز، ملودرام اجتماعی و کودک و نوجوان بسیار موفق بود. به‌ویژه در عرصه کودک و نوجوان، آثار بسیار خوبی تولید شد. یکی از کسانی که در این عرصه خیلی زحمت کشید، مرضیه برومند بود که به اعتقاد بنده ایشان یکی از دستاوردهای سینمای پس از انقلاب محسوب می‌شود، حق زیادی بر گردن سینمای ایران دارد و جزو مفاخر این سینما به شمار می‌آید.

«اجاره‌نشین‌ها» یکی از شاهکارهای تاریخ سینمای کمدی است

کارگردان «قصه عشق پدرم» مطرح کرد: این دست فرمان اگر در دهه 90 هم تداوم پیدا می‌کرد، سینمای ما جایگاه ویژه‌تری می‌یافت اما متاسفانه در دهه اخیر، با برخی تولیدات مواجه شدیم که به اسم فیلم کمدی، پرده سینما را به ابتذال کشاندند، درحالی که این هویت نمایش حقیقی سینمای ایران نبود، بلکه‌ صرفا نوعی کاسبی برای گیشه بود. فیلم‌هایی مانند «سفر جادویی»، «دو نفر و نصفی»، «من زمین را دوست دارم» و یا «اجاره‌نشین‌ها» هم آثاری کمدی بودند اما کمدی‌های دهه 60 و 70 کجا و فیلم‌هایی که در دهه 90 ساخته شدند و تنها نام کمدی را یدک می‌کشیدند کجا! به اعتقاد من «اجاره‌نشین‌ها» یکی از شاهکارهای تاریخ سینمای کمدی نه فقط در ایران، بلکه در جهان است. این فیلم با کیفیت و استانداردی بین‌المللی ساخته شد و اثری کاملا قدرتمند و هنرمندانه است که هرگز تاریخ مصرف ندارد. من هنوز ندیده‌ام که یک فیلم در طول تاریخ، اینقدر کار کند و اگر همین الان هم اکران شود، همچنان می‌فروشد.

هنرمندان نامداری که ثمره سینمای پس از انقلاب بودند

ورزی با اشاره به نقش مهم انقلاب اسلامی در معرفی چهره‌های هنری ممتاز و نوظهور، گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از هنرمندان بزرگ و نامدار ما به جامعه فیلم‌بین معرفی شدند. غالب این هنرمندان از تئاتر و تلویزیون آمدند. یکی از این بزرگان، زنده‌یاد خسرو شکیبایی بود که با نقش درخشان مدرس، در تلویزیون معرفی شد و در سینما نقش حمید هامون را بازی کرد و به شکل بی‌نظیری درخشید. همچنین هنرمندانی چون پرویز پرستویی،‌ زنده‌یادان امین تارخ، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان و... جملگی جزو چهره‌هایی بودند که پس از پیروزی انقلاب، فراتر از حضور در تئاتر، تله تئاتر یا برخی آثار سینمایی که فقط خواص آنها را دنبال می‌کردند، شکوفا شدند. همچنین جمشید هاشم‌پور، محمدرضا شریفی‌نیا و خانم‌ها هدیه تهرانی، لیلا حاتمی، ویشکا آسایش و... جزو بزرگانی هستند که هم در تاریخ سینما تاثیرگذار بودند و هم ثمره سینمای پس از انقلاب اسلامی‌اند که قدرتمندانه درخشیدند. به اعتقاد من محمدرضا شریفی‌نیا خود به تنهایی یک تاریخ است که نقش ویژه و قابل توجهی را در معرفی هنرمندان قدرتمند به سینما و تلویزیون ایفا کرد.

 تعطیلی تله‌تئ اتر یکی از اتفاقات بد رسانه ملی بود

این هنرمند در بخش دیگری از اظهارات خود به تحول تئاتر در مقطع پس از انقلاب اسلامی اشاره و در این‌باره بیان کرد: در تئاتر ما هم انقلابی صورت گرفت. اگرچه مدتی است که عمدتا آثار درخوری را نمی‌بینم و اکنون نزدیک به یک سال است که تئاتری تماشا نکرده‌ام؛ چراکه چیز خاصی دریافت نمی‌کنم. یکی از خصوصیات مهم تئاتر این است که شما را به فکر فرو می‌برد. تئاتر بیش از سینما قدرت فرهنگ‌سازی دارد اما اکنون دیگر چنین خصوصیتی را در آثار نمی‌بینیم. متاسفانه ساخت تله تئاتر در رسانه ملی تعطیل شد و این یکی از اتفاقات بد این رسانه بود؛ چراکه تله تئاتر قابلیت فرهنگ‌سازی، ارائه پیام‌های ارزنده‌ و موثر با بودجه و پروداکشنی جمع و جور را دارد. سینمای ما کمی جلوتر از تئاترمان حرکت کرد.

ورزی اضافه کرد: پس از نسل مرحوم سمندریان، شکل و شمایل تئاتر به سمت و سوی دیگری رفت و من به عنوان مخاطب حرفه‌ای تئاتر که از کودکی تا همین یک سال پیش تئاتر می‌دیدم، دیگر نتوانستم با آن ارتباط برقرار کنم و رغبتی برای تماشای تئاترهای امروزی داشته باشم؛ زیرا دیگر خبری از آن محتوای عمیق نیست. برخی نمایش‌هایی که دیدم، مبتنی بر ابتذال و شوخی‌های زننده بودند و ما چنین وضعیتی را در مقطع پیش از انقلاب هم شاهد نبودیم! از نظر من اگرچه تئاتر از مسیر خود خارج شده است اما قابلیت این را دارد که بار دیگر به مسیر بازگردد. مدیریت فرهنگی باید نسبت به این مسئله حساسیت‌ و اهتمام بیشتری به خرج دهد.

پس از انقلاب شاهد رشد و پیشرفت موسیقی بودیم

این هنرمند در ادامه به تحلیل وضعیت موسیقی پس از انقلاب پرداخت و یادآور شد:‌ در حوزه موسیقی، آثاری که مجید انتظامی، لوییس چکناواریان، فریدون ناصری، فرهاد فخرالدینی ساختند، بی‌بدیل است. لذا ما در موسیقی پس از انقلاب هم شاهد رشد و پیشرفت بوده‌ایم. نقطه آغازین همه این دستاوردها 12 بهمن 1357 بود و من تمامی مواردی که برشمردم را جزو دستاوردهای انقلاب اسلامی می‌دانم. حال، اینکه عده‌ای بخواهند این موارد را از دستاوردهای انقلاب تفکیک کنند، از مدار انصاف خارج شده‌اند. باید واقع‌نگر بود و واقعیت این است که تمامی این اتفاقات به برکت انقلاب اسلامی در عرصه فرهنگ و هنر رخ داد، هرچند هنوز به حد کفایت نرسیده است اما در حد خود گام‌های بلندی برداشته شد.

 امام خمینی(ره)؛ مردی برای تمام فصول

او تصریح کرد: اعتقاد شخصی من این است که امام خمینی(ره) مردی است برای تمام فصول. شخصیت این مرد بزرگ، چندین بعد دارد؛ یک بعد آن سیاسی است. بعد دیگرش فقهی است و ابعاد فرهنگی، عرفانی و هنری شخصیت ایشان کاملا قابل توجه است. از اشعار و غزلیات امام(ره) گرفته، تا نگاه فلسفی و عرفانی‌شان، جملگی در شخصیت ایشان به نحو بارزی تبلور یافته است. متاسف هستم از اینکه امثال بنده نتوانستیم آنگونه که باید این شخصیت ارزنده را برای نسل جدید تبیین کنیم. اینکه فیلمسازی مانند من در یک سریال به نهضت پانزده خرداد بپردازد، کافی نیست؛ ساخت آن سریال صرفا نسیمی بود که وزیدن گرفت. اما اینکه روی وجوهات مختلف شخصیت و منش حضرت امام(ره) کار کنیم، خیر؛ تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است و ما از این مهم غافل بوده‌ایم. البته هنوز هم دیر نیست؛ چرا که امام(ره) برای یک عصر بخصوص نمایان نشد،‌ ایشان متعلق به تمام اعصار و همواره در تاریخ ایران جاریست و درک این موضوع اجتناب‌ناپذیر است. امام خمینی(ره) شخصیت مورد علاقه بنده است و من این علاقه را از کودکی تا به امروز در سینه‌ام داشته‌ام و به آن افتخار می‌کنم.