به گزارش ذاکرنیوز، طی ماه های گذشته، بحران اقتصادی در ترکیه به اوج رسیده و مردم این کشور، تورم بی سابقه ای را تجربه می کنند که حتی تامین نیازهای اولیه زندگی را دشوار و بعضاً ناممکن کرده است. اما دولت اردوغان، می خواهد مردم و افکار عمومی را از اخبار مربوط به اقتصاد بحران زده دور نگه دارد و به جای آن، از شکوفایی اقتصادی و دستاوردهای بزرگ حرف بزند!
به تازگی گزارش مربوط به میزان صادرات ترکیه به کشورهای مختلف منتشر شده و این گزارش، نشان دهنده این است که در برخی حوزه های صادراتی، ترکیه توانسته به موفقیت هایی دست پیدا کند. اما در سطور نانوشته بین گزارش ها، هم ردپای منافع سیاسی و حزبی دیده می شود، هم تلاش برای کنترل فضای روانی بازار و هم نگرانی از برخی موانع مالی و سیاسی.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه دیروز برای چندمین بار اعلام کرد که دولت او در مسیر تحقق اهداف سند 2023 قدم برمی دارد تا ترکیه در زمره یکی از 10 اقتصاد قدرتمند جهان قرار بگیرد. این در حالی است که تا کمتر از دو ماه دیگر سال 2023 شروع می شود و ترکیه بر رتبه بیست و یکم اقتصاد جهان ایستاده است.
وابستگی تجاری ترکیه به اروپا
اروپا، بزرگترین و مهمترین شریک تجاری ترکیه است. شرکت های بزرگ و کوچک ترکیه، به معنی واقعی کلمه به اروپایی ها وابسته هستند و اگر اتفاقات منفی و ناخوشایندی در حوزه روابط سیاسی ترکیه و اروپا روی ندهد، بدون شک اقتصاد ترکیه با مشکلات و آسیب های بزرگی روبرو خواهد شد. کما این که همین حالا هم، مواضع برخی مقامات اروپایی در خصوص اقتصاد ترکیه و انتقاد آنان از روابط گسترده آنکارا – مسکو و دور زدن تحریم ها، مشکلاتی ایجاد کرده و کاری کرده که برخی گره ها، شرکت های مالی و بانک های اروپایی از بورس استانبول و بازار ترکیه بیرون بزنند.
بر اساس آمارهای مندرج در گزارش نهایی «مجمع صادرکنندگان ترکیه» (TIM)، صادرات این کشور در بازه زمانی ژانویه تا اکتبر سالانه 15.4 درصد افزایش یافته و از 209 میلیارد دلار گذشته است. در بازه زمانی ژانویه تا اکتبر 2022 کشورهای اروپایی مشتریان اصلی محصولات و تولیدات ترکیه بوده‌اند و در این میان هلند خریدار بیشترین مواد شیمیایی و آلمان نیز مشتری بیشترین خودرو بوده است. (ذکر این نکته ضروری است که منظور از صادرات خودرو، مدل های مونتاژ شده خودروهای کره ای، ژاپنی و ایتالیایی در بازار ترکیه است.)
آلمان با 3.64 میلیارد دلار در رتبه اول صادرات بخش خودرو ترکیه بوده است. انگلستان و فرانسه نیز در جایگاه دوم و سوم حضور دارند.
میزان تنوع در بخش های مختلف صادرات کالا
مهمترین گروه های صادرات عبارتند از:
الف) مواد شیمیایی و محصولات پتروشیمی و سموم با 28.1 میلیارد دلار در رتبه نخست قرار دارند.
ب) رتبه دوم متعلق به خودرو است و گزارش نشان می دهد که صنعت خودرو با 25 میلیارد دلار، رونق خاصی به ارزآوری داده است.
ج) صنعت فولاد با 18.4 میلیارد دلار در رتبه سوم است.
د) صنعت پوشاک و منسوجات با 17.9 میلیارد دلار در رده چهارم است.
ه) گروه برق و الکترونیک با 12.3 میلیارد دلار در رده پنجم است.
و) صادرات 10 ماهه بخش مبلمان، کاغذ و محصولات جنگلی ترکیه به 6.92 میلیارد دلار رسید. صادرات این بخش در ژانویه تا اکتبر 2022 نسبت به مدت مشابه سال قبل 24 درصد افزایش یافت. عراق با 432.1 میلیون دلار در صدر خریداران محصولات این بخش بوده و پس از آن نیز آلمان با 333 میلیون دلار قرار گرفته است. رژیم صهیونیستی، آمریکا و فرانسه نیز در جایگاه‌های بعدی هستند.
تجارت بین ترکیه و رژیم صهیونیستی
تازه ترین گزارش مجمع صادرکنندگان ترکیه (TIM) نشان می دهد که در یک سال اخیر، رژیم صهیونیستی روابط تجاری خود را با ترکیه به اوج رسانده و این رژیم، اصلی‌ترین مشتری صنایع فولاد ترکیه بوده است. در این گزارش درج شده که میزان صادرات بخش فولاد ترکیه به رژیم صهیونیستی در حد یک میلیارد و 300 میلیون دلار بوده است.
پیش بینی شده که میزان کل صادرات کالاهای ترکیه به سرزمین های اشغالی در سال 2023 میلادی به 10 میلیارد دلار برسد. بر اساس تازه ترین توافق های سیاسی بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، قرار است برخی از شرکت های اسرائیلی در ترکیه سرمایه گذاری کلان انجام دهند، اما جزئیات این موضوع در رسانه ها منتشر نشده است.
پوشاک ترکیه، سود اندک و دردسر فراوان
بخش پوشاک و منسوجات ترکیه در دو دهه اخیر، با رشد و توسعه قابل توجهی همراه بوده و حالا علاوه بر کشورهای منطقه، برخی از کشورهای اروپایی نیز مشتری این محصولات هستند.
از نظر بازارهای مقصد پوشاک و منسوجات کالا، سه کشور اروپایی آلمان، اسپانیا و انگلستان در جایگاه‌های اول، دوم و سوم بوده‌اند. اگر چه این بازار برای ترکیه سودده است اما مساله اینجاست که ارز افزوده در این حوزه ناچیز است و با توجه به وابستگی کامل صنایع پوشاک ترکیه به الیاف و دیگر مواد خام وارداتی، تنها مزیت این کشور در تامین نیروی انسانی ارزان است.
دستیابی به نیروی کار ارزان، یکی از دغدغه های مهم صاحبان صنایع بزرگ در ترکیه است. گزارش ها نشان می دهد که در چهار کلانشهر بزرگ و صنعتی مهم یعنی گازی عنتاب، استانبول، مرسین و قیصری، بیش از سیصد هزار نفر کارگر آواره سوری مشغول فعالیت هستند که غالباً با دستمزد پایین کار می کنند و این نیز یکی از پاشنه آشیل های مهم بازار تولید و صادرات ترکیه است. چرا که در صورت خروج کامل آوارگان، قیمت نیروی کار بالا خواهد رفت.
در پایان باید گفت، در یک کشور و جامعه سیاست زده همچون ترکیه، هر پدیده ای سیاسی است و موضوع صادرات و واردات نیز از این قاعده مستثنی نیست. بارها بسیاری از تحلیلگران مالی و اقتصادی ترکیه به این اشاره کرده اند که اتکای بیش از حد به صادرات مواد خام و همچنین صادرات کالاهایی که ارزش افزوده ناچیزی دارند، نهایتاً دستاوردی جز استهلاک منابع انسانی ندارد. اما از دید سیاستمداران چنین نیست.
آن چه برای وزیر بازرگانی و تیم سیاسی و اقتصادی او اهمیت دارد، ذکر جداول و آمارهایی است که بیان کننده افزایش صادرات و بالا رفتن میزان ارزآوری باشد. چنین چیزی به این معنی است که در جامعه و ساختار سیاست زده ترکیه، صادرات نیز تبدیل به یک موضوع سیاسی شده و متولیان امر بازرگانی و صادرات به دنبال آن هستند تا با برجسته کردن آمارهای مربوط به صادرات، یک فضای تبلیغاتی جدید و اثرگذار برای پیروزی حزب عدالت و توسعه به وجود بیاورند.
