مهر، گروه استان‌ها – آناهیتا رحیمی: راه یکی است اما مقصد جدا؛ دست و پایی که سیاه نمی‌شود و نفس‌شان از بوی اسپند دود شده نمی‌گیرد؛ تن خوری لباس‌های لاکچری برای آنان حرف ندارد و با سلبریتی‌های خارجی فرقی ندارند.
ژست‌های خاصی به خود می‌گیرند و به اندازه‌ای غرق در این دنیای پر از تجملات پوشالی شده‌اند که حتی نوع دیالوگ آنها نیز با من و شما فرق می‌کند؛ در خانه‌های لوکس پرسه می‌زنند و با همان شور و شوق بچه‌گانه به سرشان زده است تا راه صد ساله را یک شبه طی کنند.
لی لی بازی و یا لالایی گفتن برای عروسک مو بلند، به کارشان نمی‌آید، این کودکان دنیای متفاوتی را تجربه می‌کنند؛ دنیایی که والدین آنها نیز از اینکه کودکان خود را به نمایش گذاشته‌اند خشنود و راضی هستند و بدون توجه به معصومیت کودکان خود، این راه را تا آخر خواهند رفت.
یک دکترای جامعه شناسی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: برخی از خانواده‌ها به دلیل حاکم شدن فقر فرهنگی و اقتصادی در جامعه و یا به‌دلیل خودنمایی و مطرح کردن خود، دست به چنین کارهایی می‌زنند.
ضعیف بودن خانواده‌ها از حیث طبقه و قشر اجتماعی
امان اله قرایی مقدم ادامه داد: در معرض نمایش قرار دادن کودکان با پوشیدن لباس‌های خاص، در خانواده‌هایی صورت می‌گیرد که از لحاظ فرهنگی، طبقه اجتماعی و قشر اجتماعی، ضعیف هستند که این مسئله برای شخصیت کودکان مضر بوده و علاوه بر باقی گذاشتن آثار، تا آخر عمر در مخیله او باقی می‌ماند که البته به نوع خانواده، فرهنگ و اصالت خانوادگی نیز وابسته است که بدآموزی فرهنگی را نیز به دنبال دارد.
به دنبال لطمه خوردن به امنیت اجتماعی، امنیت تعلق و وابستگی اجتماعی، امنیت خانواده نیز از لحاظ اجتماعی و تعاملات اجتماعی آسیب می‌بیند
وی با اشاره بر به خطر انداختن امنیت روانی، اقتصادی و اجتماعی و از همه مهم‌تر حفظ آبرو و حیثیت خانواده به خبرنگار مهر گفت: امنیت خانواده به واسطه چنین اقدامی، برچسب خورده و به خطر می‌افتد که اثرات چنین اقدامی تنها مختص به کودک نیست بلکه بستگان وی نیز تأثیر پذیرفته و حتی در ازدواج و روابط اجتماعی کودک نیز تأثیرات قابل توجهی بر جای می‌گذارد.
آسیب دیدن امنیت خانواده از لحاظ تعاملات اجتماعی
قرایی مقدم بیان کرد: به دنبال لطمه خوردن بر امنیت اجتماعی، امنیت تعلق و وابستگی اجتماعی، امنیت خانواده نیز از لحاظ اجتماعی و تعاملات اجتماعی آسیب می‌بیند.
وی بحث اقتصاد را زیربنای چنین اقداماتی مطرح کرده و افزود: به گفته یک جامعه‌شناس، همه چیز حول مادیات و حفظیات می‌چرخد و مردم، شخصیت خود را از اشیا خود می‌گیرند که می‌توان گفت شیء سروری حاکم بوده و افراد بدین وسیله به دنبال کسب وجهه، خودنمایی و مطرح کردن خود هستند.
چنین افرادی، تازه به دوران رسیده و خانواده‌های نابه سامانی هستند که دچار فقر فرهنگی و اقتصادی شده و کودکان را به صورت عروسک درمی‌آورند
وی در پایان گفت: چنین افرادی، تازه به دوران رسیده و خانواده‌های نابه سامانی هستند که دچار فقر فرهنگی شده و کودکان را به صورت عروسک خیمه شب بازی درمی‌آورند.
سعیده از مادران اهل تبریز بوده که معتقد است زیبایی فرزندان به معصومیت آنان گره خورده است و هرگز نباید حرمت کودک را در به نمایش گذاشتن در فضای مجازی از بین برد.
وی ادامه داد: من مادر ۲ فرزند پسر و دختر یک ساله هستم و با به دنیا آمدن دخترم، تنها در پیج شخصی خود تعدادی از تصاویر او کنار خانواده را منتشر کردم و به شدت با انتشار عکس‌های فرزندان و مدلینگ کردن آنها مخالف هستم.
کودک تا کودک است باید کودکی کند
وی معتقد است که دنیای کودکان یک دنیای پر از بازی‌های زیبا و لذت بخش است که نباید از او گرفته شود اما مدلینگ کردن کودکان، آنها را به کارهای غیر متناسب با سن‌شان سوق می‌دهد که به نظرم در آینده مشکلاتی را نیز برای آنها به همراه خواهد داشت.
سعیده در پایان گفت: در ایام گذشته داشتن آلبوم خانگی تنها راهی بود که هرازگاهی یادی از گذشته‌ها بکنی اما امروزه با پیشرفت علم و استفاده بیش از اندازه از فضاهای مجازی، پای کودکان نیز به این فضاها کشیده شده و معتقدم اگر برنامه‌های مستندی در این باره تهیه شود می‌تواند خانواده‌ها را نسبت به این موضوع و ناهنجاری‌های بعد از آن آگاه سازد.
کودکان مدلینگ در فضاهای مجازی
در این رابطه دکترای روانشناسی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: بحث کودکان قربانی مد در فضاهای مجازی، بحثی است که از آن غافل شده‌ایم و علی‌رغم اینکه این مقوله همواره از سوی منتقدان حوزه آموزش و تربیت کودک و نوجوان، صدایی شنیده نشده و زمانی دست به اقدام زده‌ایم که خیلی دیر شده است.
روزنا اصغرنژاد ادامه داد: در این میان یک سری از والدینی وجود دارند که تمام زندگی کودک خود را صرف مدلینگ کرده و کودک خود را درگیر این دنیا می‌کنند؛ در دنیایی که امروزه با به دنیا آمدن فرزند، مادرش آلبومی از کودک را در فضای مجازی با تم‌های مختلف تهیه کرده و زیبایی او را به همه نشان می‌دهد. از دیده شدن فرزند و با پسند دیگران به خودش می‌بالد و حتی بعضی از همین والدین، نگران آینده فرزندان خود هستند که مبادا دیده نشوند و در پی این هستند که فرزند خود را به عنوان مدلینگ به همه نشان دهند.
وی توضیح داد: کودکان مدلینگ در این مسیر رشد کرده و به پول و مقام می‌رسند و حتی بعضی از آنها دوست دارند به مانند یک کودک مشهور، جایگاهی به دست آورده و به برخی از این رفتارها در این مسیر دست بزنند؛ اما با توجه به اینکه سوءاستفاده کنندگان در همه حال در کمین هستند و با دادن برخی از امتیاز، امکانات و پروراندن یک تصویر زیبا در ذهن کودک، نوجوان و حتی والدین آنها با این ذهنیت که کودک آنها نیز شبیه به کودکان معروف مدلینگ خواهد شد از آنها سوءاستفاده کرده که در نتیجه کودک و والدین نیز در این مسیر به یک آسیب جدی برمی‌خورند.
همه چیز از چالش عکس کودک شروع شد
همه چیز از چالش عکس کودک در فضای مجازی شروع شد؛ تحت تأثیر گفته‌های برخی از اقوام قرار گرفتیم که می‌گفتند کودک از این راه به مقام و شهرت می‌رسد و یا حتی ممکن است آینده شغلی‌اش نیز از این راه تضمین شود.
این را یکی از پدران کودک مدلینگ گفته و ادامه داد: با به دنیا آمدن پسرم، یک پیج شخصی پر از عکس‌های زیبا از او ایجاد کردیم که اوایل تنها برخی از اقوام، فالورهای این پیج بودند که بعدها فالورها نیز افزایش یافتند؛ با شرکت در چالش عکس، پیشنهادهای بهتری برای فرزندم شد که اوایل مخالفت کردیم اما بعداً به اصرار همسرم برخی از این پیشنهادها را قبول کردیم.
وی افزود: اکنون پسرم ۵ ساله است و در دورانی که بخاطر شرایط کاری‌ام در تهران مشغول به فعالیت بوده‌ام، پسرم به عنوان مدلینگ و یا چالش عکس، فعالیت می‌کرد اما اکنون دو سالی می‌شود که به تبریز برگشته‌ام و همانند گذشته پیشنهادهای خوبی نیست.
وی گفت: شاید افراد بسیاری بخاطر شرایط بد اقتصادی و تضمین آینده کودک بخاطر پیشنهادهای خوب، به سمت این راه سوق یابند اما خانواده‌های بسیاری نیز وجود دارند که هرگز به سمت این کارها نمی‌روند.
خانواده‌های گسسته، درهم تنیده و نرمال
به گفته دکترای روانشناسی، خانواده‌های گسسته، در هم تنیده و نرمال در تقسیم بندی انواع خانواده‌ها جای می‌گیرند که در خانواده‌های گسسته معمولاً روابط عاطفی سرد و دور از هم حاکم بوده و این در حالی است که هیچ بحث و درگیری با هم نداشته و دور از هم زندگی می‌کنند و حتی در این نوع خانواده‌ها، احتمال این وجود دارد که فرزندان، فیدبک را علی رغم اینکه باید از خانواده‌ها دریافت کنند از محیط بیرون دریافت می‌کنند که یک نوع آسیب به شمار می‌رود.
حاکم شدن استقلال کاذب در خانواده‌های در هم تنیده
وی در ادامه با اشاره بر استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی در خانواده‌های گسسته و از هم تنیده افزود: در خانواده‌های در هم تنیده معمولاً یک نوع استقلال کاذب حاکم است که ممکن است آسیب زا باشد و به نسبت در خانواده‌های نرمال شاهد این هستیم که افراد، استقلال خوب و واقعی دارند، نظرها در هم دخیل بوده و به بهترین نتیجه گیری نیز ختم می‌شود.
به دست آوردن اعتماد به نفس کاذب و بد عادت شدن کودکان
اصغرنژاد معتقد است کودکان قربانی مد در فضاهای مجازی، با انجام مستمر این کار، اعتماد به نفس کاذب به دست آورده و آنها را به اینکه می‌توانند بدون هیچ تلاش و دغدغه‌ای صاحب پول شوند بدعادت می‌کند که البته سایر آسیب‌های وارده بر کودکان را می‌توان چنین مطرح کرد که کودک فرصتی برای انجام حرکات و رفتارهای متناسب با سن خود را نداشته و با آدم‌های بزرگ در این دنیا سر و کار دارد که باید گفت کودک فیدبک خود را از این طریق به دست می‌آورد و همین موجب می‌شود تا از همسالان خود دور بماند.
کودکان قربانی مد در فضاهای مجازی، با انجام مستمر این کار، اعتماد به نفس کاذب به دست آورده و آنها را به اینکه می‌توانند بدون هیچ تلاش و دغدغه‌ای صاحب پول شوند بدعادت می‌کند
وی با تأکید بر امکان محدودیت برای استفاده از تلفن همراه و پرسه زدن در فضاهای مجازی را مطرح کرده و به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه والدین چنین بیان می‌کنند که فرزندان آنها در مواقع حضور در کلاس‌های آنلاین، در فضاهای مجازی نیز پرسه می‌زنند که این اتفاق ناراحت کننده‌ای برای والدین به شمار می‌رود؛ از این رو والدین باید با عدم استفاده از این لفظ که ما مراقب تو هستیم، حس استقلال واقعی را در کودکان به وجود آورند چرا که در صورت عدم نبود این حس در درون خانواده‌ها، کودک در بیرون از خانواده‌ها سمت آن کشیده خواهد شد.
به همراه داشتن آثار روانی و امکان سوءاستفاده‌های جنسی از کودکان
وی به سن رشد کودکان و لزوم رشد کودک متناسب با سن خود تأکید کرده و افزود: متأسفانه وقتی که کودک وارد این دنیا می‌شود می‌تواند آثار روانی در آینده به همراه داشته باشد حتی در مواقع بدتر ممکن است که از کودک سوءاستفاده‌های جنسی نیز انجام گیرد که بهتر است والدین در حالت کلی، آگاهی جنسی خود را در مورد اطلاع رسانی به کودکان بالا ببرند و کودک نیز متوجه این مسئله بشود.
متأسفانه وقتی که کودک وارد این دنیا می‌شود می‌تواند آثار روانی در آینده به همراه داشته باشد حتی در مواقع بدتر ممکن است که از کودک سوءاستفاده‌های جنسی نیز انجام گیرد
از سویی با گسترش استفاده خانواده‌ها از فضای مجازی و اولویت قرار دادن ظاهر و زیبایی‌ها در این فضا به خصوص اینستاگرام، برخی خانواده‌ها مایل بر آموزش شیوه درست این فضاها نبوده و حتی تمایلی بر آموزش به فرزندان خود ندارند.
اصغرنژاد ادامه داد: برخی از خانواده‌ها برای یک عکس ساده در آتلیه، فرزند خود را به آرایشگاه می‌برند که باید گفت به طور ناخواسته بلایی بر سر ذهنیت کودک به وجود آمده که یکی از بارزترین این تلفات، القای این است که تو بدون آرایش زیبا نیستی و ناخواسته کودک خود را وارد دنیای مد و آرایش می‌کنند که از بین رفتن عزت نفس و شکل گیری اینکه من برای دیده شدن نیاز به آرایش دارم به تدریج در کودکان شکل گرفته و اوج گیری بحران آغاز می‌شود و کودک به جای اینکه زمان خود را صرف تحصیل، فعالیت و رفتارهای کودکانه کند، به دغدغه‌های دیگری در زندگی می‌رسد.
شاید قبلاً با این گمان زندگی می‌کردیم که کودکان تنها در پشت چراغ قرمز خیابان‌ها با فروختن برخی از اجناس، زندگی خود را می‌گذرانند اما حال دنیای جدید و مدرن تری در فضاهای مجازی به خصوص اینستاگرام شکل یافته است؛ دنیایی که کودکان را صاحب خانه‌های لوکس و لباس‌های لاکچری می‌کند اما در مقابل تمام امتیازات، اعتماد به نفس کاذب بخشیده و آنها را بیش از هر زمان ممکنی بدعادت می‌کند.
خانواده‌ها باید استفاده صحیح از فضاهای مجازی را به فرزندان خود آموزش داده و هرگز شرایط را برای مهیا ساختن فرزندان، برای اینکه در معرض نمایش افراد قرار بگیرند هموار نکرده و معصومیت فرزند خود را دست مایه سودجویان قرار ندهند چرا که آثار روانی این خودنمایی، با گذشت زمان روشن خواهد شد.
