به گزارش ذاکرنیوز، به نقل از فرهیختگان، با آغاز اجرای شیوه جدید اخذ مالیات نقلوانتقال خودرو، مالیات خودرو الزاما قبل از مراجعه به مراکز تعویض پلاک در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود. این بدان معناست که دوران دوگانه دفاتر اسناد رسمی و مراکز ثبت پلاک نیروی انتظامی نه کاملا اما عملا به سر آمده و از این پس مردم درمیان اختلافات این دو نهاد حاکمیتی، وقت، انرژی و پول‌شان هدر نخواهد رفت. اما دو سوال هم در این میان مطرح است؛ نخست اینکه این دعوای پیچیده و مسبوق به‌سابقه واقعا تمام شده و دیگر ادامه نخواهد داشت؟ و سوال دیگر آنکه سازمان امور مالیاتی در شیوه جدید اخذ مالیات نقلوانتقال خودرو، با چه مبنای محاسباتی مالیات اخذ می‌کند و آیا این مبنای محاسباتی، به قدر کافی معین و شفاف است؟ برای پاسخ به این دو پرسش در این گزارش همراه ما باشید.
«نمیان دیگه آقا، من هم باشم نمیرم، شما باشی میری؟ ساده‌ست... به جای چهارمیلیون تومان، دویست‌هزار تومان میدن!»
یک سردفتر اسناد رسمی در گفت‌وگو با «فرهیختگان»: «حالا که تکلیف مالیات هم مشخص شده، این طرف حق‌الثبتش خیلی زیاد است و تقریبا دوبرابر شده! از سال 1400 اگر یک‌میلیون بود شد دومیلیون، دومیلیون شد چهارمیلیون، درمورد پراید هم صحبت نمی‌کنیم، این دوبرابر شدن حق‌الثبت‌ها در خودرو‌های لوکس و گرانقیمت خودش را نشان می‌دهد. آنجا که به جای پرداخت 10میلیون باید 20میلیون تومان پرداخت کنند! این افزایش ارقام تا الان خیلی نامطلوب بوده و به جایی می‌رسیم که در آخر هیچ‌کس به ما مراجعه نکند! من فکر نمی‌کنم کسی با عقل سلیم برای ثبت سند خودرو به ما مراجعه کند!»
تاریخچه یک موازی‌کاری حاکمیتی
پیش از اینکه دعوای سازمان ثبت و اسناد با پلیس به سرانجام برسد، اختلاف میان این نهاد حاکمیتی، یک موازی‌کاری عجیب و پرزیان را برای مردم رقم زده بود. نیروی انتظامی در مراکز تعویض پلاک با اخذ هزینه‌ای چندصدهزار تومانی برای خودروها برگ سبز صادر می‌کرد و همان برگ سبز هم سند مالکیت خودرو تلقی می‌شد، درمقابل دفاتر اسناد رسمی برگ سبز صادره از نیروی انتظامی را سند قطعی مالکیت خودرو نمی‌دانستند و حتی در بعضی موارد از تنظیم وکالتنامه‌هایی که مبدا سندشان برگ سبز بود، خودداری می‌کردند، آنها معتقد بودند طبق ماده 29 رسیدگی به تخلفات رانندگی، سند قطعی خودرو تنها توسط دفاتر اسناد رسمی صادر می‌شوند و البته مراجعه به دفاتر برای ثبت سند خودرو نیز برای مردم هزینه‌هایی سنگین به همراه داشت، به این ترتیب که اگر شخصی می‌خواست مالکیت خودرویی را به شخص دیگری منتقل کند، باید هزینه‌های زیادی ازجمله «حق‌الثبت»، «حق‌التحریر»، «هزینه صدور الکترونیکی سند رسمی»، «مالیات بر ارزش‌افزوده» و مهم‌تر از همه «مالیات نقلوانتقال وسیله نقلیه» را بپردازد و این طبیعی بود که مردم به‌جای مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، مستقیما به مراکز تعویض پلاک نیروی انتظامی مراجعه کنند و مالکیت خودرو را بدون پرداخت مالیات و هزینه‌های بالای دیگر، تنها با چندصدهزار تومان منتقل کنند.
برگ سبز: زمانی که شما برای تعویض پلاک به مراکز مربوطه مراجعه می‌کنید نیروی انتظامی اصالت خودروی شما را بررسی کرده و خودتان را هم احرازهویت می‌کند. پس از انجام شدن این مراحل برگ سبزی به شما داده می‌شود که به‌عنوان سند مالکیت خودرو شناخته می‌شود.
سند قطعی: در قانون سندی می‌تواند فعالیت‌های قانونی را برای صاحبش ممکن کند که در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده باشد. درحالی که ناجا به برگ سبز خودرو برای نشان‌دادن مالکیت آن بسنده می‌کند.
دوگانه دفاتر اسناد رسمی و مراکز ثبت پلاک نیروی انتظامی به سرانجام رسید؟
اختلاف یادشده بین دفاتر ثبت اسناد رسمی و نیروی انتظامی با واکنش‌ها و اظهارنظر‌های پرتعداد مقامات هردو سمت همراه شد و علاوه‌بر آن مقامات قوه قضائیه ازجمله دادستان کل کشور، نمایندگان مجلس و ریاست سازمان ثبت و اسناد هم به‌طور جدی به این دعوا وارد شدند و موضع گرفتند که در گزارش‌های قبل‌تر در همین صفحه، تحت‌عنوان «ماشین چاپ پول» در دو شماره به تفصیل شرح داده شده است. در واکنش به عدم‌صدور وکالتنامه از سوی دفاتر برای تعویض پلاک خودروها اما دیوان عدالت اداری در اسفند سال 1399 با صدور رایی تقریبا به دعوا خاتمه داد و برگ سبز خودرو را سند قطعی تشخیص داده و عمل دفاتر اسناد رسمی را تخلف و استنکاف از تکلیف قانونی خود تشخیص داد؛ رایی که به این شرح است: «اولا: قانونگذار در مواد 46 و 47 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب سال 1310 موارد ثبت اجباری معاملات را ذکر کرده است و سایر موارد ازجمله ثبت معاملات راجع‌به اموال منقول اختیاری بوده و الزامی برای مراجعه به دفاتر اسناد رسمی وجود ندارد. ثانیا: مطابق قانون اصلاح ماده 22 قانون حمل‌ونقل و عبور کالاهای خارجی از قلمروی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1388، مسئولیت صدور گواهینامه رانندگی، اسناد مالکیت و پلاک خودرو در قلمروی جمهوری اسلامی ایران برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است. ثالثا: انعقاد عقد وکالت و حق توکیل به غیر، ازجمله حقوقی است که قانونگذار در ماده 656 قانون مدنی و مواد بعد به آن تصریح کرده است.» پس از این رای، منتظری، دادستان پیشین کل کشور در اظهارنظری که به‌نوعی قاطع دعوا بود، گفت: «در هیچ کجای قانون حضور در دفاتر اسناد رسمی الزام نیست. قانون به‌نحوی است که کانون سردفتران به‌نوعی از آن برداشت می‌کند و نیروی انتظامی هم به نوع دیگری؛ اما آنچه الزام‌آور بوده، بخشنامه سازمان ثبت بود که از سوی دیوان عدالت اداری ابطال شده است. تبعیت از رای هیات‌عمومی برای همه لازم است و مسلما وقتی دارندگان برگ‌سبز به مراجع قضایی مراجعه می‌کنند، مراجع قضایی هم باید از رای هیات عمومی تبعیت کنند و نمی‌توانند تخلف کنند و تخلف از رای هیات‌عمومی برای آنها، تخلف انتظامی محسوب خواهد شد.» به این ترتیب دیگر مردم انگیزه‌ای برای مراجعه به دفاتر را نداشتند و مستقیما به مراکز تعویض پلاک نیروی انتظامی مراجعه می‌کردند. علی خندانی، رئیس کانون سردفتران و دفتریاران اما در نامه‌ای به رئیس سازمان بازرسی کل به‌منظور جلوگیری از تضییع وجوه دولتی و فرار مالیاتی اشخاص خواستار آن شد که مالیات نقل و انتقال خودرو توسط پلیس در مراکز تعویض پلاک هم اخذ شود تا به این ترتیب هزینه مراجعه به مراکز تعویض پلاک نیروی انتظامی برای مردم با هزینه مراجعه به دفاتر اسناد رسمی یکسان شود. در این نامه آمده است: «دفاتر اسناد رسمی کشور به‌موجب تبصره یک ماده 42 قانون مالیات بر ارزش‌افزوده مصوب 1387، مکلف بودند قبل از تنظیم هر نوع سند بیع‌قطعی، صلح، هبه و وکالت فروش انواع خودرو مشمول مالیات رسید یا گواهی پرداخت عوارض تا پایان سال قبل از تنظیم سند و همچنین رسید پرداخت مالیات نقل و انتقال موضوع ماده فوق را از معامل یا موکل اخذ و در اسناد تنظیمی به‌نحوی که تبصره فوق مقرر داشته درج نمایند...، با تصویب قانون مالیات بر ارزش‌افزوده مصوب دوم خرداد 1400 مجلس شورای اسلامی که از تاریخ 13 دی‌ماه 1400 لازم‌الاجرا شده و به‌موجب بند یک ماده 55 آن، از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون اخیرالتصویب، قانون مالیات بر ارزش‌افزوده مصوب 17/02/1387 نسخ شده است. به‌موجب تبصره 5 ماده 29 قانون مالیات بر ارزش‌افزوده مصوب 1400 ثبت سند نقلوانتقال وسایط نقلیه توسط دفاتر اسناد رسمی یا تعویض پلاک توسط نیروی انتظامی منوط به تسویه عوارض وسایط‌نقلیه و سایر وسایط‌نقلیه متعلق به انتقال‌دهنده و انتقال‌گیرنده است و تبصره یک ماده 30 قانون فوق ثبت سند انتقال در دفاتر اسناد رسمی یا تعویض پلاک توسط نیروی انتظامی را منوط به پرداخت مالیات نقل و انتقال موضوع ماده فوق و به‌ترتیبی که سازمان امور مالیاتی مقرر می‌کند، کرده است... با عنایت به اینکه ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389، تعویض پلاک را مقدمه‌ای واجب برای تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی دانسته و تنظیم سند خودرو جز در موارد استثنایی... امکان‌پذیر نیست فلذا عملا اخذ مالیات نقلوانتقال توسط دفاتر اسناد رسمی منتفی شده است، چراکه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی مکلف به وصول مالیات مذکور بهنگام تعویض پلاک بوده و پرداخت مجدد مالیات توسط دفاتر اسناد رسمی نه‌تنها امکان‌پذیر نبوده بلکه سردفتر اسناد رسمی را در مظان‌اتهام ارتکاب جرم موضوع ماده 600 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 قرار می‌دهد...، استدعا دارد به‌منظور جلوگیری از تضییع وجوه دولتی و فرارمالیاتی اشخاص و پیشگیری از بروز تنش‌های اجتماعی ناشی از عدم‌پرداخت مالیات نقلوانتقال و عوارض خودرو که در آینده متوجه خریداران خودرو و سایر مراجع ذی‌ربط خواهد شد و قطعا طرح دعاوی بی‌شماری را در دستگاه قضایی رقم خواهد زد، دستور فرمایند به موضوع فوق در اسرع‌وقت رسیدگی تا از ارتکاب هرگونه تخلف یا وقوع جرمی در این خصوص جلوگیری شود.»
البته که سازمان امور مالیاتی تصمیم گرفت به‌جای اخذ مالیات از دو درگاه دفاتر اسناد رسمی و مراکز تعویض پلاک به‌طور همزمان، خود مستقیما امور اخذ مالیات را برعهده گیرد و به همین منظور و براساس تفاهم ناجا و سازمان امور مالیاتی، بنا شد از ششم فروردین ماه جاری، مالکان وسایل نقلیه پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک، به پرداخت مالیات نقلوانتقال خودرو از طریق درگاه اینترنتی معرفی‌شده ملزم شوند. مالیاتی معادل 1 درصد ارزش خودرو برای خودرو‌های داخلی و 2 درصد ارزش خودرو برای خودرو‌های وارداتی. ابتدا باید وارد درگاه سازمان امور مالیاتی شوید و مبلغ کامل مالیات نقلوانتقال خودرو خود را به‌صورت آنلاین پرداخت و در ادامه با مراجعه به سامانه نوبت‌دهی تعویض پلاک ناجا زمان موردنظر خود را انتخاب و به مرکز مربوطه جهت تعویض پلاک مراجعه کنید. با این روش جدید اخذ مالیات نقلوانتقال خودرو، عملا بدون پرداخت مالیات دیگر امکان اخذ نوبت تعویض پلاک در هیچ‌تعویض پلاکی برای شخص وجود نخواهد داشت! به این ترتیب مساله دوگانگی دفاتر اسناد رسمی و مراکز تعویض پلاک نیروی انتظامی نه کاملا اما تا حدودی حل می‌شود و از این پس مردم در میان اختلافات این دو نهاد حاکمیتی، وقت، انرژی و پول‌شان هدر نخواهد رفت.
بالاخره دست دفاتر ثبت از نقلوانتقال خودرو کوتاه شد
سردفتری که برای اطلاع از کم‌وکیف ماجرای انتقال سند و ثبت سند خودرو سراغ او رفتیم تا از رویه‌های جدید برای ما بگوید، در ارتباط با محدودیت ثبت سند توسط دفاتر ثبت و همچنین درستی رویه جدید یا رویه جایگزین به «فرهیختگان» گفت: «ما دیگر نمی‌توانیم مالیات بگیریم، مالکان خودشان باید در سامانه امور مالیاتی و از آن درگاه مستقیم مالیات را پرداخت کنند و سپس برای تعویض پلاک نوبت بگیرند و تا مالیات را نپرداخته‌اند، نوبت مراجعه به آنها داده نخواهد شد. همان‌طور که گفتم رقم حق‌الثبت بالا رفته، علاوه‌بر بالا رفتن، رقم نهایی حق‌الثبت هم دوبرابر می‌شود. در محاسبه هزینه نهایی، علاوه‌بر حق‌الثبت، ردیفی داریم به اسم «افزایش نیم‌درصد» که از سال 1400 اضافه شده است، یعنی هرچقدر حق‌الثبت محاسبه بشود به‌همان میزان هم تحت‌عنوان افزایش نیم‌درصد خواهید پرداخت، در تمامی اسناد هم همین‌طور است. به‌عبارتی نیم‌درصد قیمت اسمی خودرو حق‌الثبت و نیم‌درصد هم اضافه می‌پردازید که درمجموع می‌شود یک درصد قیمت اسمی خودرو! یعنی برای یک خودرو با قیمت اسمی 200میلیون تومان، دومیلیون تومان حق‌الثبت باید پرداخت کنید و این جدا از حق‌التحریر‌ها و هزینه‌های دیگر خواهد بود و این دعوای ثبت سند بین پلیس و دفاتر اسناد رسمی، دعوایی مسبوق به سابقه و پیچیده است اما اکثر اظهارنظر‌ها و واکنش‌ها در این خصوص صرفا حرف هستند و با حرف نمی‌توان به دستاورد ملموسی رسید. زمانی هم که تعدادی از دفاتر در عمل برای اسنادی که مبداشان برگ سبز بود، سند وکالت صادر نکردند درواقع یک خوانش و برداشت اشتباه داشتند و آن کار هم نهایتا با واکنش و حکم «دیوان عدالت اداری» به‌جایی نرسید. به ما می‌گفتند حق توکیل به غیر ندهید، اینکه ارتباطی به سردفتران نداشت و اساسا کار اشتباهی بود. در زمان ریاست آملی‌لاریجانی البته بارها مقامات قوه قضائیه گفتند که برگ سبز اعتباری ندارد و سند قطعی محسوب نمی‌شود، چون کسانی که بر مسند
قوه قضائیه بودند، ارتباط‌شان با سازمان ثبت و اسناد خیلی بهتر بود. اما بعد از قضایای اکبر طبری و اتمام دوره ریاست آملی‌لاریجانی و موضع‌گیری دادستان کل کشور، دیگر مقاومت از ناحیه کانون سردفتران بی‌فایده بود و این قضیه را در لایحه بودجه هم آوردند که صفر تا صد امور نقلوانتقال خودرو با نیروی انتظامی و در مراکز تعویض پلاک باشد و در این صورت قاعدتا دیگر کسی به دفاتر مراجعه نمی‌کند! مثلا برای نقلوانتقال یک دناپلاس که باید بیایند میلیون‌ها تومان هزینه کنند، به‌راحتی با 200 تا 300هزار تومان کارشان را راه می‌اندازند. من هم باشم به دفاتر مراجعه نمی‌کنم. یکی از دوستان من برای سند وکالت خودرو به اینجا مراجعه کرد که اگر بنا بر ثبت سند قطعی بود، حق‌الزحمه ما می‌شد 5/1میلیون تومان اما گفت صرفا وکالت می‌خواهد که برای تعویض پلاک برود. راستش را بخواهید فقط چون دوست من بود، برایش نوشتم وگرنه اصلا نمی‌نویسم، چون هیچ‌صرفه‌ای ندارد. آشنا هستند، ننویسیم، چه کنیم؟ من از صبح پنج مورد وکالتنامه تعویض پلاک نوشتم و مجموعا آورده‌اش 750 هزار تومان بوده است. دفاتری که غالبا کارشان ثبت سند خودرو بوده هم به نظرم دیگر کارشان را کرده‌اند؛ چراکه مثلا قبل‌تر درآمدی 200 تا 300 میلیونی از این راه داشتند و الان شده 10 تا 20 میلیون تومان، روشن است که دیگر این کار برایشان صرف نمی‌کند. بنده که اکثر مواقع سند خودرو ثبت نمی‌کردم و فقط برای دوستان و آشنایان انجام می‌دادم، ماهیانه تا 50 میلیون تومان تنها از این راه درآمد داشتم و حالا این رقم یک‌دهم شده، البته در بعضی از دفاتر متاسفانه تخلفاتی انجام می‌شود تا این زیان‌های مالی نیز جبران شود.»
بالاخره دست دفاتر ثبت از نقلوانتقال خودرو کوتاه شد
سردفتری که برای اطلاع از کم‌وکیف ماجرای انتقال سند و ثبت سند خودرو سراغ او رفتیم تا از رویه‌های جدید برای ما بگوید، در ارتباط با محدودیت ثبت سند توسط دفاتر ثبت و همچنین درستی رویه جدید یا رویه جایگزین به «فرهیختگان» گفت: «ما دیگر نمی‌توانیم مالیات بگیریم، مالکان خودشان باید در سامانه امور مالیاتی و از آن درگاه مستقیم مالیات را پرداخت کنند و سپس برای تعویض پلاک نوبت بگیرند و تا مالیات را نپرداخته‌اند، نوبت مراجعه به آنها داده نخواهد شد. همان‌طور که گفتم رقم حق‌الثبت بالا رفته، علاوه‌بر بالا رفتن، رقم نهایی حق‌الثبت هم دوبرابر می‌شود. در محاسبه هزینه نهایی، علاوه‌بر حق‌الثبت، ردیفی داریم به اسم «افزایش نیم‌درصد» که از سال 1400 اضافه شده است، یعنی هرچقدر حق‌الثبت محاسبه بشود به‌همان میزان هم تحت‌عنوان افزایش نیم‌درصد خواهید پرداخت، در تمامی اسناد هم همین‌طور است. به‌عبارتی نیم‌درصد قیمت اسمی خودرو حق‌الثبت و نیم‌درصد هم اضافه می‌پردازید که درمجموع می‌شود یک درصد قیمت اسمی خودرو! یعنی برای یک خودرو با قیمت اسمی 200میلیون تومان، دومیلیون تومان حق‌الثبت باید پرداخت کنید و این جدا از حق‌التحریر‌ها و هزینه‌های دیگر خواهد بود و این دعوای ثبت سند بین پلیس و دفاتر اسناد رسمی، دعوایی مسبوق به سابقه و پیچیده است اما اکثر اظهارنظر‌ها و واکنش‌ها در این خصوص صرفا حرف هستند و با حرف نمی‌توان به دستاورد ملموسی رسید. زمانی هم که تعدادی از دفاتر در عمل برای اسنادی که مبداشان برگ سبز بود، سند وکالت صادر نکردند درواقع یک خوانش و برداشت اشتباه داشتند و آن کار هم نهایتا با واکنش و حکم «دیوان عدالت اداری» به‌جایی نرسید. به ما می‌گفتند حق توکیل به غیر ندهید، اینکه ارتباطی به سردفتران نداشت و اساسا کار اشتباهی بود. در زمان ریاست آملی‌لاریجانی البته بارها مقامات قوه قضائیه گفتند که برگ سبز اعتباری ندارد و سند قطعی محسوب نمی‌شود، چون کسانی که بر مسند
قوه قضائیه بودند، ارتباط‌شان با سازمان ثبت و اسناد خیلی بهتر بود. اما بعد از قضایای اکبر طبری و اتمام دوره ریاست آملی‌لاریجانی و موضع‌گیری دادستان کل کشور، دیگر مقاومت از ناحیه کانون سردفتران بی‌فایده بود و این قضیه را در لایحه بودجه هم آوردند که صفر تا صد امور نقلوانتقال خودرو با نیروی انتظامی و در مراکز تعویض پلاک باشد و در این صورت قاعدتا دیگر کسی به دفاتر مراجعه نمی‌کند! مثلا برای نقلوانتقال یک دناپلاس که باید بیایند میلیون‌ها تومان هزینه کنند، به‌راحتی با 200 تا 300هزار تومان کارشان را راه می‌اندازند. من هم باشم به دفاتر مراجعه نمی‌کنم. یکی از دوستان من برای سند وکالت خودرو به اینجا مراجعه کرد که اگر بنا بر ثبت سند قطعی بود، حق‌الزحمه ما می‌شد 5/1میلیون تومان اما گفت صرفا وکالت می‌خواهد که برای تعویض پلاک برود. راستش را بخواهید فقط چون دوست من بود، برایش نوشتم وگرنه اصلا نمی‌نویسم، چون هیچ‌صرفه‌ای ندارد. آشنا هستند، ننویسیم، چه کنیم؟ من از صبح پنج مورد وکالتنامه تعویض پلاک نوشتم و مجموعا آورده‌اش 750 هزار تومان بوده است. دفاتری که غالبا کارشان ثبت سند خودرو بوده هم به نظرم دیگر کارشان را کرده‌اند؛ چراکه مثلا قبل‌تر درآمدی 200 تا 300 میلیونی از این راه داشتند و الان شده 10 تا 20 میلیون تومان، روشن است که دیگر این کار برایشان صرف نمی‌کند. بنده که اکثر مواقع سند خودرو ثبت نمی‌کردم و فقط برای دوستان و آشنایان انجام می‌دادم، ماهیانه تا 50 میلیون تومان تنها از این راه درآمد داشتم و حالا این رقم یک‌دهم شده، البته در بعضی از دفاتر متاسفانه تخلفاتی انجام می‌شود تا این زیان‌های مالی نیز جبران شود.»
فرار مالیاتی در نقلوانتقال خودرو توسط سردفتران
پیش‌تر علی سبحانی، یکی از سردفتران اسناد رسمی در گفت‌وگویی در همین خصوص به «تسنیم» گفته بود: «بعضی از مراجعان منفعت‌اندیش با هدف فرار از مالیات، به معدود دفاتر اسناد رسمی متخلف مراجعه می‌کردند که متاسفانه این دفاتر با اخذ وجوه نامتعارف و غیرقانونی با تاییدیه‌های مجعول یا امحای تاییدیه‌های قانونی، چندین سند را در یک سند تنظیم می‌کردند که به‌خاطر سودجویی خویش زمینه فرار مالیاتی و عدم وصول مالیات نقلوانتقال خودرو و نیز تضییع حقوق دولتی را فراهم می‌کردند. متاسفانه تعداد معدودی از سردفتران متخلف و سودجو با استفاده از تاییدیه‌های مجعول یا امحای تاییدیه‌های قانونی با اخذ وجوه زیرمیزی، این تخلف را انجام می‌دادند که شایسته است سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌های متولی نسبت به شناسایی و معرفی سردفتران متخلف و سپردن آن به دستگاه عدالت اقدام کنند.»
آیا اعطای صلاحیت ثبت سند به پلیس پایان راه مطالبه عمومی در راستای شبهات موجود در مسیر نقلوانتقال خودروهاست
این دفتردار در پاسخ به اینکه چگونه مراکز تعویض پلاک که نسبت به دفاتر ثبت هزینه خیلی کمتری دریافت می‌کنند، حاضر به انجام این کار هستند، گفت: «دقیقا نمی‌دانم برای آنها چطور صرفه دارد اما پس از این همه سال عمر گرفتن از خدا می‌دانم که اکثر جنگ‌وجدل‌ها بر سر مادیات است. هزینه‌های تعیین‌شده برای دفاتر جهت ثبت سند خودرو واقعا بالاست و آنان هم دیگر بیش از حد نفع خودشان را در نظر گرفته‌اند، باید حق‌الثبت و حق‌التحریر را کم کنند که مردم هم رغبت کنند به ما مراجعه کنند. الان نزدیک 1800 دفتر اسناد رسمی در تهران وجود دارد اما نهایتا 10 مرکز تعویض پلاک در ایران داریم و این یعنی برای آنها صددرصد صرفه دارد، چون در تعداد بالا برگ سبز صادر می‌کنند اما برای دفاتر چنین آورده‌ای ندارد. در مراکز تعویض پلاک مثلا 400 هزار تومان می‌گیرند و عوارض هم درکنارش دریافت می‌کنند و این در تعداد بالا برایشان درآمد قابل‌قبولی خواهد بود.
لازم است بگویم دفاتر هیچ هیزم تری به پلیس نفروخته‌اند و من نمی‌دانم چرا چنین کاری کرده‌اند اما مجلس هم طرف آنها را گرفت و عملا در لایحه بودجه تکلیف را به‌نفع آنها مشخص کرد. طرحی که سازمان ثبت و اسناد در نظر داشت، این بود که نقلوانتقال خودروها درست به روال پیشین برگردد. قدیم‌تر که تعویض پلاکی وجود نداشت، مالک و خریدار با هم به دفترخانه مراجعه می‌کردند و نقلوانتقال را انجام می‌دادند، ما هم مالیات و حق‌الثبت را می‌گرفتیم و پشت آن برگ سبزهایی که قبلا بود، مشخصات خریدار را می‌نوشتیم و با پست سفارشی به شهرک آزمایش می‌رفت، آنجا یک سند مالکیت جدید صادر می‌شد و می‌رفت برای خریدار و پلاک دیگر با نقلوانتقال تغییری نمی‌کرد و هر خودرو یک پلاک داشت.»
درباره اخذ مالیات و چگونگی محاسبه آن هم ما از این دفتردار پرسیدیم و او این‌طور پاسخ داد: «میزان مالیات را که خود سازمان امور مالیاتی معین می‌کند، البته ما از شیوه محاسبه‌شان مطلع نیستیم، مثلا در سیستم ما مالیات برای یک دناپلاس صفرکیلومتر، سه‌میلیون و 700 هزار تومان درج شده بود که اتفاقا خود سازمان امور مالیاتی هم معین کرده بود اما اطلاع دارم که الان برای همین خودرو یک‌میلیون و 370 هزار تومان به درگاه سازمان امور مالیاتی واریز می‌کنند که مشخص نیست چگونه محاسبه می‌شود. قاعدتا باید یک درصد قیمت خودرو مالیات اخذ شود اما اکنون مشخصا این اتفاق نمی‌افتد! شفافیتی هم وجود ندارد که این ارقام چگونه محاسبه می‌شوند.»
مسیر کوتاه شد اما شفافیت هنوز محل ایراد و سوال است
همان‌طور که در گفت‌وگو اشاره شد، حال که سازمان امور مالیاتی، اخذ مالیات نقلوانتقال خودرو را برعهده گرفته، هیچ‌مبنای محاسبه شفافی برای مالیات خودروها ارائه نداده است. آیین‌نامه و مبنای محاسبه‌ای اگر هست -که یقینا هست و باید وجود داشته باشد- در دسترس عموم مردم و رسانه‌ها نیست. شاید این سوال پرسیده شود که مگر پیش از اینکه دفاتر ثبت اسناد رسمی متولی اخذ مالیات نقلوانتقال خودرو بودند، دستورالعمل محاسبه میزان این مالیات دسترس و شفاف بود؟ باید گفت که به‌قدر کافی شفاف نبود. مبنا و چگونگی محاسبه مشخص بود و حتی سامانه‌های آنلاینی وجود داشت که خارج از دفاتر اسناد رسمی برای عموم مردم قابل‌استفاده بود و مردم می‌توانستند به‌صورت شبیه‌ساز با وارد کردن اطلاعات خودرو میزان مالیات بر نقلوانتقال آن را به‌دست آورند اما مبنای محاسبه هرگونه مالیاتی در این سیستم قیمت اسمی خودرو خواهد بود و نه قیمت واقعی آن. به‌عنوان مثال برای خودرویی که قیمت واقعی آن در بازار 180 میلیون تومان بود و معادل یک درصد آن یعنی یک‌میلیون و 800 هزار تومان آن باید مالیات پرداخت می‌شد، 80 میلیون تومان قیمت اسمی در نظر می‌گرفتند که مالیات آن برای مراجعه‌کنندگان خیلی سنگین نباشد. البته نه اینکه نحوه محاسبه مالیات و قیمت‌های اسمی خودروها نامعلوم باشد اما این قیمت‌های اسمی به‌قدر کافی شفاف و در دسترس مردم نبود و مکررا درطول زمان دچار تغییر می‌شدند، حتی در پاره‌ای موارد جدول قیمت‌های اسمی رقم ثابتی نداشتند و دفاتر ناچار بودند از سازمان امور مالیاتی استعلام لحظه‌ای بگیرند. اما حالا با توجه به ورود مستقیم سازمان امور مالیاتی به امر اخذ مالیات نقلوانتقال خودرو ظاهرا دیگر مبنای محاسبه پیشین ملاک نیست و ارقام پرداختی از درگاه سامانه امور مالیاتی با ارقامی که از سوی دفاتر به‌عنوان مالیات نقلوانتقال خودرو اخذ می‌شد، تفاوت‌هایی دارد. جای سوال است که مبنای این تفاوت ارقام چیست و آیا در نحوه محاسبه مالیات نقلوانتقال خودرو به‌قدر کافی شفافیت وجود دارد؟
