دیدار ماه؛ مرور توصیه‌های رهبری در دیدارهای رمضانی با دانشجویان

دانشجویان هر سال ماه مبارک رمضان در انتظار فرصتی یگانه برای گوش جان سپردن به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی هستند، هر دیدار نکته ای تازه و بار مسئولیتی برای پیشروان پیشرفت کشور همراه دارد.

به گزارش ذاکرنیوز، حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) سال‌های متمادی است که سنت حسنه افطار با دانشجویان را در ماه مبارک رمضان جاری می‌کنند و هر سال فرصتی جدید برای دانشجویان فراهم می‌شود که بتوانند دغدغه‌های خود را بیان کنند و به بیانات رهبر معظم انقلاب گوش جان بسپارند و از رهنمودهای معظم له بهره بگیرند.


به بهانه رمضان ۱۴۴۳ هجری قمری، مروری بر پنج سال دیدار دانشجویان با رهبر معظم انقلاب در رمضان مبارک داشتیم.


دیدار ماه؛ مرور توصیه‌های رهبری در دیدارهای رمضانی با دانشجویان


تیرماه ۱۳۹۵؛ ما ایستاده‌ایم و عاقبت ایستادگی هم پیروزی است


حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در ۱۲ تیرماه ۱۳۹۵ (روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان) فرمودند: ما ایستاده‌ایم؛ در میان نخبگان کشور ازجمله دانشگاهیان و دانشجویان، آن‌قدر عناصر مؤمن و طرف‌دار ایستادگی در این راه وجود دارد که هر آدم دلسردی را هم دلگرم می‌کند؛ چه برسد به کسی مثل بنده که خودش به‌خودی‌خود دلگرم است. این ایستادگی بنابراین وجود دارد و عاقبت ایستادگی هم پیروزی است.


ایشان یادآور شدند: تبیین اساس کار ما است. حرف‌هایتان را، نظراتتان را بگویید؛ در مسائل مهم کشور؛ در مسئله اقتصاد مقاومتی، مسئله پیشرفت علمی، مسئله ارتباط با آمریکا تبیین کنید. برای خیلی‌ها روشن نیست. این ذهنی که فعّال است، بنشیند راجع به این قضیّه استدلال‌های مناسب را پیدا کند، این را ترویج کند. این یکی از چیزهای مورد تبیین است.


خلاصه بیانات در تیرماه ۱۳۹۵


موضوعتذکر رهبری
تغییر دغدغه‌های دانشجویانبا گذشت زمان، انگیزه‌های انقلابی، فکر انقلابی، فکر روشن، استدلال متین و خوب، روزبه‌روز در بین قشر دانشجو دارد گسترش پیدا می‌کند. هر سال سطح فکر و سطح مطالبات دانشجویی و حتی ادبیات بیان این مطالبات تعالی و ترقی دارد.
ایستادگی در مقابل جبهه استکباراگر می‌خواهیم در مقابل جبهه استکبار ایستادگی کنیم، مقاومت کنیم، به آن عزت، آن شرف، آن اقتداری که جمهوری اسلامی لایق آن است و انقلاب به ما وعده آن را داده برسیم، احتیاج داریم تقوا را حفظ کنیم.
تذکر درباره عدم اختلاط‌های دانشجوییمسئله این است: اختلاط دو جنس از نظر اسلام یک چیز مطلوبی نیست. بله، در جلسات رسمی اشکالی ندارد اما در محیط‌هایی که این اختلاط‌ها حدومرزی ندارد، اینها ضرر می‌زند، دل‌ها را خراب می‌کند.
اهمیت مبارزه ملتیکی از دو حالت پیش بیاید: یا باید جمهوری اسلامی آن‌قدر نیرومند و قوی بشود که بتواند حرف خودش را به کرسی بنشاند و طرف [مقابل] جرئت نکند به او تعرّض بکند که ما دنبال این راهیم؛ یا بایستی هویّت اصلی خودش را از دست بدهد و صورت بی‌جانی باشد، اسم بی‌مسمایی باشد، راه سومی وجود ندارد.
مشکلات اجرای اقتصاد مقاومتیدر کارهای مربوط به اقتصاد مقاومتی ما هم این اشکال را داریم؛ وظیفه رهبری آنجایی است که احساس کند یک حرکتی دارد انجام می‌گیرد که این حرکت، مسیر نظام را دارد منحرف می‌کند.
نقاط آماج تهاجم دشمننقاط قوت ما آماج تهاجم دشمن است؛ یعنی قطعاً دشمنان نظام جمهوری اسلامی بر روی این مجموعه دانشجویی ما برنامه‌ریزی دارند، برنامه دارند اجرا می‌کنند.
اهمیت تشکل‌های دانشجوییتشکل‌های دانشجویی انقلابی را باید تقویت کرد، باید کمک کرد، باید قدر دانست، آینده کشور و آینده انقلاب را اینها تضمین می‌کنند. کیفیت دانشجوی انقلابی امروز نسبت به کیفیت دانشجوی انقلابی اول انقلاب خیلی بالاتر است.
خصوصیات مهم دانشجویکی از خصوصیّات دانشجو این باید باشد که بصیرت داشته باشد یعنی با چشم باز محیط دانشجویی، محیط کشور، محیط منطقه و هم محیط جهان را نگاه کند.
سوءظن به جریان رسانه‌ای دشمنیکی از چیزهایی که خیلی لازم است، سوءظن به جریان رسانه‌ای دشمن است. یکی از اصول این باشد که نگاه به جریان رسانه‌ای دشمن - چه جریان رادیو تلویزیونی‌اش، چه جریان ماهواره‌ای‌اش، چه جریان فضای مجازی‌اش- نگاه سوءظن‌آمیز باشد.
توصیه به تشکل‌های دانشجویاولین توصیه این است که حضور داشته باشند؛ مقصود حضور جسمانی، فکری و بیانی است. اعلام موضع انقلابی مهم است. دوم اینکه بهنگام باشد.
اهمیت تبیینتبیین اساس کار ما است. ما با ذهن‌ها مواجهیم، با دل‌ها مواجهیم؛ باید دل‌ها قانع بشود. اگر دل‌ها قانع نشد، بدن‌ها به راه نمی‌افتد، جسم‌ها به‌کار نمی‌افتد؛ این فرقِ بین تفکّر اسلامی و تفکّرات غیر اسلامی است. ذهنی که فعّال است، بنشیند راجع به این قضیه استدلال‌های مناسب را پیدا کند.
افزایش سطح آگاهی سیاسی و دینینگویید ما همه چیز را بلدیم، به همه چیز مسلّطیم؛ امروز امکانات فراوان است برای این معنا؛ آگاهی‌های علمیِ دینی و سیاسی خودتان را افزایش بدهید، کتاب‌خوانی، شنیدن از برجستگان حوزوی و دانشگاهی.
برگزاری تور علمی و کرسی‌های آزاداندیشیخیلی از شما از پیشرفت‌های کشور واقعاً مطلع نیستید؛ تورهای علمی بگذارید و آزمایشگاه نانو، آزمایشگاه‌های علمی یا محصولات علمی را ببینید. ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی با راهنمایی اساتید برجسته یک وظیفه است.
وظیفه تشکل‌ها و توسعه هیأت دانشجوییوظیفه تشکل‌ها توسعه مخاطبان در سطح دانشجویی است. راهش را پیدا کنید. هیئت‌های دانشجویی خیلی پُربرکت است و بنده کاملاً با این هیئت‌های دانشجویی موافقم؛ هم گستره مخاطبین دارد، هم با امور معنوی همراه است.
دفاع از نظام اسلامیدر دفاع از نظام اسلامی هیچ تقیّه نکنید و صریح باشید؛ نظام اسلامی مایه افتخار است. بله، در دنیا و در داخل، کسانی هستند که بخواهند نظام اسلامی را کم‌قدر جلوه بدهند اما اینها اشتباه می‌کنند و راه غلطی را دارند می‌روند؛ بعضی‌ها عمداً، بعضی‌ها هم از روی ناآگاهی.
توسعه اردوهای جهادیاردوهای جهادی را توسعه و تداوم بدهید. اردوهای جهادی، هم تمرین است، هم خدمت است، هم خودسازی است، هم آشنایی با فضای جامعه و خدمت به محرومین است.
سبک زندگی اسلامی ایرانیسبک زندگی اسلامی ایرانی را در اندیشه و عمل دنبال کنید؛ بنشینید رویش فکر کنید، مصداق‌هایش را مشخص کنید، بعد خودتان عمل کنید و این را به عنوان دستورالعمل منتشر کنید.
تقویت گفتمان‌های عدالت، اقتصاد دانش‌بنیان، پیشرفت ایرانی اسلامیگفتمان عدالت، اقتصاد دانش‌بنیان، پیشرفت ایرانی اسلامی، شتاب در یافته‌های علمی؛ اینها گفتمان‌های اصلی است؛ این گفتمان‌ها را تقویت کنید. بنده این توسعه غربی را به‌هیچ‌وجه قبول ندارم؛ عمداً کلمه پیشرفت را به کار میبرم. این پیشرفت اسلامی ایرانی می‌تواند به عنوان یک گفتمان، به عنوان یک خواست عمومی مطرح بشود.
تشکیل جبهه واحد ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی در سطح دانشجویان جهان اسلامیک جبهه واحد ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی در سطح دانشجویان جهان اسلام تشکیل دهید. امروز وسیله ارتباط هم آسان است، به قول این فرنگی‌مآب‌ها یک کمپین‌های عمومی دنیای اسلامی تشکیل بدهید علیه تسلّط آمریکا، یک جمعیّت عظیم دانشجویی در دنیای اسلام به وجود بیاورید.
لزوم نگاه راهبردی در میان دانشجویانبه انقلاب نگاه راهبردی داشته باشید؛ برای بیست سال، سی سال آینده فکر کنید همچنان‌که دشمن شما فکر می‌کند. امّا بالاخره رؤسای جمهور آینده، وزرای آینده، نمایندگان مجلس آینده، مسئولین گوناگون آینده از میان دانشجویان امروزند؛ این تصویر آرمانی را دنبال کنید.
مسائل سیاسی کشوربارها گفته‌ام که برای من این تقسیمات اصولگرا و اصلاح‌طلب و اصلاح‌طلب مدرن و سنّتی و از این حرف‌هایی که می‌زنند، مطرح نیست؛ من به این اسم‌ها اصلاً اهمیتی نمی‌دهم و توجه ندارم؛ به محتواها کار دارم؛ اما روی مسئله فتنه حسّاسم. در برجام یک چیز ثابت شد و آن اینکه آمریکایی‌ها دارند دشمنی می‌کنند با ما.


خردادماه ۱۳۹۶؛ کلیدواژه‌های اصلی «نقش مردم در حکومت» و «مردم‌سالاری» را فراموش نکنید


حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در ۱۷ خردادماه ۱۳۹۶ (روز دوازدهم ماه مبارک رمضان) فرمودند: کلیدواژه‌های اصلی را فراموش نکنید. مسئله «نقش مردم در حکومت» یکی از این کلیدواژه‌ها است؛ «مردم‌سالاری»، این جزو کلیدواژه‌های اصلی است؛ این را فراموش نکنید.


ایشان یادآور شدند: توصیه بعدی؛ تلاش جدّی و همه‌جانبه برای غلبه دادن گفتمان انقلاب در دانشگاه. نگویید در دانشگاه دیگر نمی‌شود کاری کرد؛ شنفتم این را که بعضی‌ها میگویند که «آقا، دیگر در دانشگاه نمی‌شود کاری کرد»؛ نه آقا، در دانشگاه خیلی می‌شود کار کرد، اتّفاقاً در دانشگاه باید کار کرد. چه کسی باید در دانشگاه کار بکند؟ شما. شما تشکل‌ها هستید که در دانشگاه باید کار بکنید.


رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: تشکل‌ها امید را تزریق کنند در دانشگاه‌ها؛ خودشان امیدوار بمانند و امید را هم تزریق کنند در دانشگاه‌ها و نگذارند جوّ ناامیدی به وجود بیاید.


خلاصه بیانات در خردادماه ۱۳۹۶


موضوعتذکر رهبری
هویت انقلابیانقلاب توانست به ما، هم هویّت بدهد، هم آرمان بدهد؛ این مهم است. ما، هم هویّت پیدا کردیم ما فهمیدیم چه‌کسی هستیم، فهمیدیم که ما مغلوب و هضم‌شده در هاضمه سیاست جهانی و نظام سلطه نیستیم.
دانشجو و دانشگاه انقلابیدر این سال‌ها، علیه دانشگاه و برای خارج کردن دانشگاه از صحنه مبارزه خیلی تلاش کردند؛ دانشگاه اگر در خدمت انقلاب باشد از خیلی از قشرهای دیگر تأثیرش بیشتر است. دانشجو باید احساس مسئولیت انسانی، احساس مسئولیت ملی، احساس مسئولیت دینی و اجتماعی و بین‌المللی بکند؛ این چیزی است که از دانشجو توقع می‌رود.
نگاه نقادانه دانشجو به مسائلبنده نگاه نقادانه دانشجویان را صددرصد تأیید می‌کنم. این نگاه نقادانه و دغدغه‌مند، از دانشجو و محیط دانشگاه نباید گرفته بشود. دانشجو باید کاستی‌ها را ببیند، کجی‌ها را ببیند، عیوب را ببیند و سوال کند. امر به معروف، نهی از منکر، مطالبه جدی آرمانها و ارزشها در دانشجو، روحیه قابل قبول است.
دانش؛ رکن اساسی دانشگاهدانشگاه محل دانش است. یعنی در دانشگاه باید هم عالِم تولید بشود، هم علم تولید بشود، هم عِالم و علم جهت درست پیدا کند؛ این کاری است که ما در کشورمان هنوز نتوانسته‌ایم آن‌چنان‌که شایسته نظام جمهوری اسلامی است به آن برسیم؛ البته کارهایی شده، لکن عقبیم. جهت‌دهی صحیح به علم و عالم مهم است.
تذکر درباره تشکل یکبارمصرفبرخی تشکل‌ها در دانشگاه یکبار مصرفند؛ مثلاً قبل از انتخابات درست می‌شود، اما تشکل‌هایی را می گویم که تحت هر نامی، معتقد به انقلابند، معتقد به دینند، معتقد به نظام اسلامی‌اند، معتقد به این مبارزه عظیمند؛ تشکل‌ها نقش فعال داشته باشند و تماشاچی نباشند.
اهمیت آرمان‌گرایی و واقع بینیآرمان‌گرایی را فراموش نکنید رسیدن به جامعه عادل، آزاد، پیشرفته، مؤمن، متعبّد، مرفه، متحد، قوی و مستحکم، مستقل؛ اینها آرمان است. واقعیات مثبت را ببینید؛ جمعیت جوان بااستعداد را، توانایی‌های بشری فوق‌العاده را، استعداد فوق‌العاده ملّت را، امکانات زیرزمینی را، موقعیت جغرافیایی را، پیشرفت جمهوری اسلامی را.
غلبه گفتمان انقلاب در دانشگاهتلاش جدّی و همه‌جانبه برای غلبه دادن گفتمان انقلاب در دانشگاه انجام شود. شما افسران جوان جنگ نرم هستید آنجایی که احساس می‌کنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمی‌تواند درست مدیریت کند، آنجا آتش به اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید.
توجه به کلیدواژه مردممسئله «نقش مردم در حکومت» یکی از این کلیدواژه‌ها است؛ مصیبت، آن روزی است که مردم پشت کنند به صندوق رأی؛ این مصیبت است؛ و دشمن این را می‌خواهد. حضور مردم پای صندوق رأی، یک نعمت بزرگی است. «مردم‌سالاری»، این جزو کلیدواژه‌های اصلی است؛ این را فراموش نکنید.
توجه به کلیدواژه استقلالمسئله «استقلال» خیلی مهم است. حالا همین قضیه سند ۲۰۳۰ از همین قبیل است. فرض کنیم در این سند، هیچ‌چیز واضح بینی هم که مخالف با اسلام باشد وجود نداشته باشد -که البتّه وجود دارد- حرف من این است که نظام آموزشی کشور نباید بیرون کشور نوشته بشود. این همان مسئله استقلال است.
توجه به کلیدواژه نفی سلطه و آزادیمسئله «نفی نظام سلطه»، مسئله «آزادی» و مسئله «عدالت» جزو کلیدواژه‌های اصلی است که آن را درست باید تبیین کنید.
شجاعت در اقدامگاهی اوقات بعضی از تشکل‌ها می‌گویند «نکند این کار را بکنیم فلان آدم یا فلان دستگاه نگران بشوند، ناراحت بشوند یا فلان»؛ نه، شما اقدامتان را انجام بدهید، منتها آن‌وقتی که فهمیدید این اقدام نادرست است، از همان‌جا متوقفش کنید، یعنی در انجام کارها و اقدام شجاعت داشته باشید.
بررسی مسئله زن در غربسفارش می‌کنم دانشجویان خواهر در تشکل‌ها مسئله زن در غرب را دنبل کنند؛ ما کمتر به این مسئله می‌پردازیم. معتقدم باید کار کرد و میدان کار در این زمینه وجود دارد.
تزریق امید در دانشگاه‌ها؛حرف ما هم این است که تشکل‌ها امید را تزریق کنند در دانشگاه‌ها؛ خودشان امیدوار بمانند و امید را هم تزریق کنند در دانشگاه‌ها و نگذارند جو ناامیدی به وجود بیاید.
فساد و فرهنگ غربیفساد در کشور سیستمی نشده. فسادهای بدی هم هست، امّا موردی است و باید برخورد بشود. اینکه کسانی بخواهند کشور را غرق کنند در فرهنگ غربی و گرایش به فرهنگ غربی را روزبه‌روز در کشور توسعه بدهند، این واقعیتی است؛ اما اینکه اینها بتوانند انقلاب را از خط خود منحرف کنند قطعاً چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.


خردادماه ۱۳۹۷؛ مطالبه سبک زندگی اسلامی ایرانی، فرهنگ دینی، مقابله با لاابالی‌گری، مقابله با دین‌ستیزی؛ با صبر انقلابی؛


حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در ۷ خردادماه ۱۳۹۷ (روز دوازدهم ماه مبارک رمضان) فرمودند: حوصله انقلابی و صبر انقلابی، مثل خشم انقلابی است. تقوا اگر داشته باشید، عاقبت مال شما است؛ صبر لازم است.


ایشان یادآور شدند: احتیاج است به یادآوری آرمانها با همان زبانِ ویژه جوانِ مؤمنِ انقلابی که از خصوصیاتش صراحت است، از خصوصیّاتش شجاعت در گفتار است؛ اینکه شجاعانه حرف خودش را بزند. این احساس روحیه تهاجم را در جوان دانشجو و جوان انقلابی، من کاملاً قبول دارم. بایستی این ارزشها به‌صورتِ صریح، هوشیارانه، دائماً مطالبه بشود؛ از سوی جوانِ پای کار.


رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: مطالبه سبک زندگی اسلامی ایرانی، مطالبه فرهنگ دینی، مقابله با لاابالی‌گری و بی‌تفاوتی و بی‌حالی‌، مقابله‌ی با دین‌ستیزی؛ و همه اینها با حوصله و صبر و تدبیر.


خلاصه بیانات در خردادماه ۱۳۹۷


موضوعتذکر رهبری
امید در دانشگاهمحیط دانشجویی یک محیط بانشاط و زنده است؛ درست عکسِ آن چیزی که دشمنان می‌خواهند، بیگانگان می‌خواهند و بعضی وانمود می‌کنند که «آقا، دانشگاه افسرده است، دانشگاه مأیوس است»؛ نه، دانشگاه زنده است. یک جریان زنده فعال پُرتپشی در محیط دانشجویی وجود دارد با نگاه‌های مختلف، با گرایشهای مختلف اما همه با انگیزه، با احساس هویتِ اثرگذار.
مدیریت نسل جوانبارها میگویم فردا مال شما است و شما خودتان را باید آماده کنید برای مدیریت فردا، البتّه مراقب باشید که بر همین صراط مستقیم پیش بروید؛ یعنی همین انگیزه را حفظ کنید. جوان‌های ما -لااقل یک جریانی از جوانهای دانشجوی ما- دارای انگیزه، دارای ایمان، دارای غیرت و عازم بر اقدامند.
زمینه ایجاد تمدن انقلابی و اسلامیدولت انقلابی، دولتی است که ارکان آن، انقلاب را از بن دندان باور کرده باشند و دنبال انقلاب باشند. بعد که این دولت انقلابی تشکیل شد، آن‌وقت آرزوهای بزرگ انقلابی، در جامعه تحقق پیدا کنند؛ آن‌وقت نتیجه می‌شود جامعه انقلابی؛ آن‌وقت زمینه برای ایجاد تمدن انقلابی و اسلامی به وجود می‌آید.
آرمان‌های انقلاب

یکی‌، عزت ملّی است؛ عزت ملّی یعنی احساس افتخار ملّی که این احساسِ افتخار، ناشی از واقعات باشد.

دوم، اعتمادبه‌نفس ملّی؛ اگر این اعتمادبه‌نفس وجود داشت، ملّت احساس نمی‌کند که به وابستگی نیاز دارد، بلکه از وابستگیِ به دیگران می‌گریزد.

سوم، استقلال سیاسی، اقتصادی، فرهنگی؛ با استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ملّت مجبور نمی‌شود که زورگویی و تحمیل را از زورگویان و زیاده‌خواهان عالم تحمل کند.

چهارم، استقرار عدالت، نفی تبعیض، نفی فاصله‌های طبقاتی؛ قطعاً عدالت، یکی از برترین یا شاید بشود گفت برترین آرمان و ارزشی است که دنبالش بایستی باشیم.

پنجم، پیشرفت مادی و تمدنی به برکت علم و فناوری؛ یعنی کشور از عقب‌ماندگی باید نجات پیدا کند.

ششم، رشد اخلاق‌های معاشرتی؛ معاشرت مردم، معاشرت‌های اخلاقی باشد. رحم، انفاق، ایثار، کمک، تعاون؛ رشد خلقیاتی که مربوط به معاشرت انسان‌ها در جامعه است.

هفتم، آماده‌سازی فضا برای رشد معنویّت و رهایی از بردگیِ شهوت و غضب در انسان‌های مستعد؛ باید فضا جوری بشود که انسان‌های مستعد بتوانند در آن فضا حرکت کنند.

لزوم حرکت در تحقق آرمان‌هاآرمان‌ها در کوتاه‌مدت تحقق پیدا نمی‌کند؛ اگر بخواهیم این آرمانها در جامعه تحقق پیدا کند، یک حرکت بلندمدت لازم دارد. یعنی زنده بودن انقلاب. انقلابی باشیم و انقلابی بمانیم. اگر چنانچه این استمرار با آگاهی و هوشیاری و دقتِ‌نظر و مانند اینها باشد، تحقق این آرمانها قطعی خواهد شد.
کتابخوانیشماها که متأسفانه کتاب نمی خوانید، خیلی اهل کتاب نیستید؛ بنده کتاب‌خوانم، من خیلی کتاب می‌خوانم، دلم می‌خواهد شما بچه‌ها، جوانها واقعاً کتاب بخوانید.
فعالیت در زمینه پیشرفتباید کاری کنید که حرکت حکومت، دولت و مجموعه مدیریت عمومی کشور حرکت انقلابی باشد تا اینکه این آرمانها پیشرفت کند. قشرهای اثرگذار؛ قشرهای علمی، قشرهای اجتماعی اعمّ از دانشگاهی، حوزه‌ای، دانشمندان، هنرمندان بایستی در این زمینه‌ها فعّال باشند. امید، شرط لازم است به همراه عزم، اراده و برنامه‌ریزی.
موانع درونی عدم تحقق آرمان‌هاموانع ما، عمدتاً موانع درونی است؛ یکی درست عدم فهم درست مسائل کشور، مسئله انقلاب؛ یکی درست نشناختن محیط؛ محیط را باید شناخت، جبهه‌بندی‌ها را باید شناخت. یکی از موانع بی‌ارادگی است؛ یکی از موانع تنبلی است؛ یکی از موانع، بی‌صبری است. یکی از موانع، سرگرمی به چیزهای خراب‌کننده و ویران‌کننده و گمراه‌کننده؛
موانع بیرونی عدم تحقق آرمان‌هاموانع بیرونی هم داریم؛ تزریق نومیدی، القای ناتوانی؛ تبیین‌های دروغ؛ تبیین‌های خلاف واقع. تحریف حقایق تاریخی؛ ایجاد موانع عملی برای حرکت به‌سمت آرمانها؛ مثل تحریم؛ کارشکنی‌های گوناگون، پیروزی‌ها را شکست معرفی کردن، ضعف‌های کوچک را بزرگ جلوه دادن، ضعف‌های مدیریتی را منتسب به نظام کردن.
مردم‌سالاری واقعی ایراندر دنیای امروز هیچ مردم‌سالاری‌ای مثل مردم‌سالاری ما واقعی نیست. ارتباط مسئولان کشور با مردم، اُنسشان با مردم، انتخابشان به‌وسیله مردم از همه‌جای دنیا واقعی‌تر است؛ مسئله این است: نظام، بدون مشی انقلابی ارزشی ندارد؛ چنانچه مشی انقلابی نداشته باشد، به آن آرمانها نخواهد رسید.
انقلابیگریانقلابیگری فقط در بستر نظام امکان‌پذیر است؛ این‌جور نباشد که بعضی نظام را نفی کنند به‌عنوان اینکه ما انقلابی هستیم؛ ارزشها، ارکان، بنیان‌های نظام را زیر سوال ببرند به‌عنوان انقلابی. انقلابیگری به معنای ویرانگری نیست. انقلابیگری یک مشی صحیح و عاقلانه و پُرانگیزه و پُرامید و شجاعانه به سمت اهداف والاست.
مطالبه‌گریمطالبه‌گریِ آرمانها از آن چیزهایی است که از آن نباید دست برداشت. یادآوری آرمانها، مطرح کردن آرمانها، خواستن آرمانها، طلبکاری نسبت به تحقّق این آرمانها یک سدّی است در مقابل تخریب افکار عمومی و فضاهای نخبگانی و فضاهای مدیریّتی؛ بایستی این ارزشها به‌صورتِ صریح، هوشیارانه، دائماً مطالبه بشود؛ از سوی جوانِ پای کار.
مقابله با اشرافیگریمقابله با اشرافیگری؛ یعنی در افکار عمومی، اشرافیگری نفی بشود. وابستگیِ فکری نفی بشود. مثل بحث کالای ایرانی؛ مطالبه سبک زندگی اسلامی ایرانی، مطالبه فرهنگ دینی، مقابله با لاابالی‌گری و بی‌تفاوتی و بی‌حالی‌، مقابله با دین‌ستیزی؛ و همه اینها با حوصله و صبر و تدبیر.
صبر انقلابیحوصله و صبر انقلابی، مثل خشم انقلابی است. صبر لازم است. این حالت را نباید داشته باشید؛ اینکه ما بگوییم چرا نشد، چه‌جوری شد، درست نیست.


خردادماه ۱۳۹۸؛ تببین «بیانیه گام دوم انقلاب» برای فرزندان ایران


حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از دانشجویان در اول خردادماه ۱۳۹۸ (روز شانزدهمین ماه مبارک رمضان) فرمودند: «بیانیه گام دوم» یک ترسیم کلی از گذشته و حال و آینده انقلاب بوده. چهار نقطه به‌اصطلاح اصلی در این بیانیه مورد تأکید بوده: نقطه اوّل: «عظمت حادثه انقلاب»، نقطه دوّم: «عظمت راه طی‌شده و کارکرد انقلاب تا امروز»، نقطه سوم «عظمت چشم‌اندازی است که باید به آن برسیم» و نقطه چهارم: «عظمت نقش نیروی جوان متعهد»؛


ایشان یادآور شدند: بچه‌های دانشجو، شماها باید خودجوش باشید، باید خودکار باشید، باید منتظر این نباشید که شما را به کار وادار کنند؛ بخصوص جوان‌هایی که مثلاً مربوط به تشکل‌های گوناگون دانشجویی هستند.


رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: اینکه شما بگویید «راهبرد بلندمدت نظام، پیشرفت علمی و شکستن خطوط کنونی علم و رفتن به جلو است» درست است. ما قله علم را بلاشک باید فتح کنیم، امّا این کارها باید مانع آن نشود؛ منافات هم ندارد، می‌توان همین کار را کرد و می‌توان حرکت علمی هم کرد؛ می‌توان در رشته‌های مختلف، دانشجوی برجسته صاحب رتبه‌های بالا بود و در عین حال در گروه جهادی حضور داشت، در هیئت دانشجویی حضور داشت، در مجموعه‌های خدماتی حضور داشت، در کار نشریاتی حضور داشت.


خلاصه بیانات در خردادماه ۱۳۹۸


موضوعتذکر رهبری
کوتاهی کارگزارهامن مشکلی در ساختار نمی بی نم. بله، ما کارگزارها اشکال داریم؛ در این شکّی نیست. کارگزارها کوتاهی دارند، سلایق گوناگون، ناتوانی‌ها و کمبودهایی دارند، و نتیجه این می‌شود که گاهی در حرکت اشتباه می‌کنیم. اشتباه ما مثل اشتباه اشخاص عادی نیست؛ وقتی اشتباه می‌کنیم، اشتباه مان شکافهای بزرگی در متن جامعه به وجود می‌آورد.
خصوصی‌سازیخطاهای بزرگی در زمینه‌ی خصوصی‌سازی انجام گرفته که بنده هم مکرر تذکراتی داده‌ام منتها اصل خصوصی‌سازی، نیاز مبرم اقتصاد کشور ما است؛ همه صاحب‌نظرها از همه جهت تأیید کردند، گفتند چیز خوبی است، منتها در عمل، مثل خیلی از کارهای دیگر شاید لغزشهایی صورت گرفته، وظیفه ما است، جلوی لغزشها را بگیریم.
علاقه به جوان انقلابیمن با جوانهای انقلابی هیچ وقت مقابله نمی‌کنم. البتّه معنایش این نیست که فرض کنید اگر یک تعدادی از جوانهای انقلابی، یک وقتی یک عمل خلافی انجام دادند، یک عمل غلطی انجام دادند، آن را هم ما تأیید کنیم؛ نه. جوان انقلابی هم ممکن است یک جا خطا کند؛ آن خطا را من تأیید نمی‌کنم امّا جوان انقلابی را من حتماً تأیید می‌کنم.
تصویب برجامیکی از دوستان گفتند تصویب برجام را به رهبری نسبت داده‌اند؛ خب بله، امّا شما که چشم دارید، ماشاالله هوش دارید، همه چیز را می‌فهمید! آن نامه‌ای را که من نوشتم نگاه کنید، ببینید تصویب چه جوری است؛ بنابراین نه، برجام را به آن صورتی که عمل شد و محقق شد، بنده خیلی اعتقادی نداشتم.
پرهیز از افراط و تفریطبعضی از دوستان انتقادهایی کردند که خب خوب است، بسیاری از انتقادها هم به‌جا است، توجه داشته باشید: در انتقادها سعی کنید که نقطه‌ضعف به طرف مقابلتان ندهید و اینکه از افراط و تفریط در بیان بپرهیزید. شماها هم بچه‌های من هستید، دلم می‌خواهد که کارتان و همین جهتی که دارید حرکت می‌کنید، یک جهت درستی باشد.
قدردانی از فرصت جوانی‌استفاده از فرصت ماه رمضان با در اختیار داشتن امتیاز جوانی است. ماه رمضان فرصت خیلی خوبی است برای شست‌وشوی دل و جان، برای تقویت رابطه با خدا؛ اُنس با قرآن، اُنس با نماز، اُنس با دعا، روزه؛ قدر بدانید. این فرصت جوانی که در اختیار شما است، تجدیدناپذیر است؛ ارتباطتان با خدای متعال را تقویت کنید.
توجه به تشکل‌های دانشجوییتشکلهای دانشجویی و مجموعه‌های دانشجویی کارهای خوبی انجام داده‌اند در زمینه مسائل گوناگون؛ چه مسائل کشوری، چه مسائل بین‌المللی؛ در همین مسئله نیشکر هفت‌تپه و ماشین‌سازی تبریز، در حمایت از کارگران؛ یا در مطالبات از دستگاه‌ها؛ در زمینه یمن، مسئله اخیر نیوزیلند، در زمینه نیجریه که دانشجوها اعلام حضور کردند؛ مسئله کتاب‌خوانی و نهضت کتاب‌خوانی خیلی در بین مجموعه‌های دانشجویی رواج مطلوب را نداشته من این را باز هم تأکید می‌کنم: نهضت کتاب‌خوانی باید راه بیندازید.
تبیین بیانیه گام دوم انقلاببیانیه گام دوم یک ترسیم کلی از گذشته و حال و آینده انقلاب بوده. چهار نقطه اصلی در این بیانیه مورد تأکید بوده: نقطه اول: «عظمت حادثه انقلاب»؛ عظمت انقلاب، هم از لحاظ وقوع، هم از لحاظ ماندگاری. نقطه دوم: «عظمت راه طی‌شده و کارکرد انقلاب تا امروز»؛ انقلاب کارکرد کاملاً برجسته و ممتاز در زمینه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، علمی، عدالت، آزادی داشته. نقطه سوم «عظمت چشم‌اندازی است که باید به آن برسیم»؛ اینکه ما به کجا می‌خواهیم برسیم، می‌خواهیم چه کار کنیم، و نقطه چهارم: «عظمت نقش نیروی جوان متعهد»؛ جوانی که احساس تعهد کند، احساس مسئولیت کند.
عناصر حرکت عمومی به سمت چشم‌اندازما به یک حرکت عمومی به سمت آن چشم‌انداز نیاز داریم؛ یک حرکتِ عمومیِ معقول و منضبط. اولاً نیاز دارد به اینکه از صحنه یک شناختی وجود داشته باشد؛ یعنی بایستی صحنه را درست بشناسند. عنصر دیگری این حرکت، این است که باید یک جهت‌گیری مشخصی داشته باشد؛ در حرکت عمومی ملّت ایران ما پیشنهاد می‌کنیم، جهت‌گیری به سمت جامعه اسلامی یا تمدّن اسلامی است؛ عنصر سوم این است که یک عامل امیدبخشی باید وجود داشته باشد، نقطه روشن عبارت است از ظرفیت‌های ملّی‌ای که ما اینها را شناخته‌ایم؛ عنصر چهارم این است که بالاخره در هر برهه‌ای راهکارهای عملی لازم است. این چهار عنصر حرکت عمومی است.
راهکار برای نسل جوان در حرکت عمومی جامعهنمونه‌هایی از کارهایی که می‌تواند نسل جوان را در نقش و شأنِ محور بودنِ حرکت عمومی جامعه کمک کند. یکی تشکیل کارگروه‌های فرهنگی است؛ این «آتش به اختیار» مربوط به این مجموعه است. یک کار دیگر، تشکیل گروه‌های فعالیت سیاسی است؛ یکی از کارها تشکیل میزگردها و کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها که بنده مکرّر این را تکرار و تأکید و توصیه کرده‌ام؛ یک راهکار دیگر تشکیل گروه‌های نهضتی در ارتباط با مسائل بین‌الملل و مسائل جهان است؛ یک راهکار دیگر تشکیل گروه‌های علمی و همکاری با مراکز علمی است. یک راهکار دیگر همکاری با شرکتهای دانش‌بنیان و کار اقتصادی است. یک راهکار دیگر کارهای خدماتی است؛ یعنی همین کارهای گروه‌های جهادی. فعالیت‌های اطلاعاتی مردمی؛ یکی دیگر فعالیت‌های اجتماعی، جهت‌گیری کلّی در جهتِ رسیدن به جامعه اسلامی و تمدّن اسلامی است.
حضور نسل جوان متعهد در عرصه مدیریت کشورسرانجام اینها، کشاندن نسل جوان متعهد به عرصه مدیریت کشور است، ورود در عرصه مدیریت برای نسل جوان از این راه‌ها اتفاق می‌افتد و طبعاً اگر نسل جوان وارد عرصه مدیریت شد، و مدیران ارشد نظام از جمله جوانهای متعهد شدند یعنی واقعاً باید حزب‌اللهی باشند؛ آن وقت آن حرکت عمومی کشور طبعاً استمرار پیدا می‌کند، سرعت پیدا می‌کند و انجام می‌گیرد.
ایجاد شبکه نویسندگان دانشجوی فعال در نشریات دانشجوییاین کسانی که در نشریات دانشجویی قلم می‌زنند و کار می‌کنند، بایستی مجموعه‌هایی را تشکیل بدهند برای استمرار حرکتشان برای بعد از دوره‌ی دانشجویی. به نظر من می‌توانند در این زمینه هم کار کنند. اینجا یادداشت کرده‌ام: «ایجاد شبکه‌ای از نویسندگانِ دانشجوی فعالِ در نشریاتِ دانشجویی، برای تداوم فعالیت‌ها در حوزه نشر».
لزوم حرکت خودجوش دانشجوآنچه ما از بچه‌های دانشجو انتظار داریم شماها باید خودجوش باشید، باید خودکار باشید، باید منتظر این نباشید که شما را به کار وادار کنند؛ بعضی‌ها هستند در اندیشه‌ورزی پیشرو هستند، بعضی‌ها در حرکتهای اجرایی پیشرو هستند؛ هر کدام در هر قسمتی که توانایی‌اش را دارید بایستی خودجوش و خودکار باشید؛ توطئه نومید کردن نسل جوان با همین حرکتها که نشاط‌آفرین و امیدآفرین است، از بین می‌رود.
ناامید نشویدیک چیزهایی ممکن است شما مشاهده کنید که برای شما ناپسند باشد؛ اگر صد مورد از این حوادث را هم مشاهده می‌کنید، ناامید نشوید؛ همه چیز امیدبخش است برای ما، همه چیز نویددهنده است برای ما. ما یک ملّتی هستیم که عوامل مژده‌دهنده در پیرامون ما و در درون ما بمراتب بیشتر است از عوامل مأیوس‌کننده و ناامیدکننده.


اردیبهشت ماه ۱۳۹۹؛ پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید


حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در دیدار مجازی با جمعی از دانشجویان در ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ (روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان) فرمودند: این پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید؛ خودِ این آرمان‌خواهی باارزش است؛ آرمان‌خواهی را داشته باشید؛ این آرمانهای مهم را: عدالت، استقلال، رفع فساد، در نهایت تمدّن اسلامی. آرمان اصلی و واقعی و نهایی، ایجاد تمدّن اسلامی است؛ اینها را از دست ندهید و اینها را مطالبه کنید و بخواهید روی آن فکر کنید.


رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید کردند: مسئله پیشرفت علمی را که سال‌ها است روی آن تکیه می‌کنم، همچنان مورد تکیه است. العِلمُ سُلطان؛ علم اقتدار است، علم قدرت است و باید دنبال علم بود. محیط‌های دانشگاهی، محیط‌های تحقیقاتی و پژوهشی حتماً بایستی به مسئله علم توجه کنند. علم برای پیشرفت کشور است، علم برای گشایش افق آینده است، علم برای همان چیزی است که من سال‌ها پیش گفتم که پنجاه سال بعد باید ما به جایی برسیم که هر کسی خواست از تازه‌های علمی دنیا بهره ببرد، مجبور باشد زبان فارسی یاد بگیرد؛ علم با این نیت، با این هدف.


خلاصه بیانات در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹


موضوعتذکر رهبری
منطق گفتگو با جوانمنطق گفتگو با جوانها هم عبارت است از نگاه به طبیعت جوانی. طبیعت جوان، با امید، با ابتکار، با صراحت، با خطرپذیری، با خستگی‌ناپذیری همراه است و اینها برای اداره جامعه عناصر ذی‌قیمتی هستند؛ ما مایلیم با این مجموعه جوان که طبعاً دارای این طبیعت هستند، بیشتر گفتگو بشود و بحث بشود.
اهمیت موقعیت کنونی کشوربرای هر گونه تصمیم‌گیری و هر گونه اقدام بایستی به موقعیت کنونی کشور توجه کرد: یک زاویه عبارت است از اینکه جمهوری اسلامی درگیر یک چنین نبرد سیاسی، نبرد فکری، نبرد نرم و جنگ نرم و احیاناً برخوردهای سخت با جبهه وسیع ظلم و کفر و استکبار است. زاویه دید دیگر این است که ما توجه کنیم، ظرفیت کشور برای مقابله با همین جبهه وسیعی که قدرتمند هم هست، در دنیا اعتراف شد که سرعت حرکت جمهوری اسلامی در زمینه پیشرفت مسائل علمی چندین برابر سرعت متوسط دنیا است.
قوت در جهاد فرهنگیعلیه کشور ما در زمینه هجوم فرهنگی خیلی کار دارد می‌شود؛ علی‌رغم همه اینها یک مجموعه عظیم جوان پایبند به مبانی دینی، به مبانی اعتقادی و مبانی فرهنگی جمهوری اسلامی‌اند؛ این نشان‌دهنده آن است که ما در جهاد فرهنگی هم از دشمن قوی‌تر هستیم.
احساس عمومی عزت و قدرتیک زاویه‌ی دید دیگر هم وجود دارد و آن احساس قدرت و عزتی است که در کشور نهادینه شده، یعنی در کشور یک احساس نهادینه‌شده‌ای در عموم تقریباً وجود دارد. حالا بعضی‌ها منفی‌بافی می‌کنند لکن واقعیت قضیه این است که خوشبختانه در کشور یک احساس عمومی عمیقی وجود دارد و آن، احساس عزّت و قدرت است.
مدیریت حادثه کروناهمین حادثه کرونا موجب شد که مردم احساس عزّت بیشتری پیدا کنند؛ مدیریّتی که شد، حضوری که مردم پیدا کردند، کارهای علمی‌ای که الان دارد انجام می‌گیرد برای شناخت همین ویروس. اینها همه حوادثی است که خدای متعال مقدّر کرده؛ یا این نهضت عظیم کمک مؤمنانه و خدمتی که انجام گرفت.
تاکید بر مسئله‌محورییکی از این کارهای بسیار خوبی که در محیط دانشجویی و همچنین در حوزه علمیّه صورت گرفته، موضوع «مسئله‌محوری» در بحث‌ها و در کارها است که این جزو توصیه‌های ما بود، یا پرداختن به مسائل بین‌المللی که این هم جزو توصیه‌های ما بود. بحث فعالیت‌های جهادیِ واقعاً شگفت‌انگیز است پرداختن مسائل مربوط به واگذاری‌ها که یکی از کارهایی بود که امسال در مجموعه جوانی انجام گرفت؛ پیگیری مسائل خانواده و مسائل زن که جزو مسائل مهم است و باید دنبال بشود.
خودسازی در ابعاد فردی و جمعیتوصیه‌ی اوّل من به شما جوانهای عزیز، چه دانشجو و چه بقیه جوانها مسئله‌ی خودسازی است؛ هم در ابعاد فردی، هم در ابعاد جمعی. این کمک می‌کند به شما که از لغزشگاه‌ها بسلامت عبور کنید. لغزشگاه‌هایی وجود دارد؛ ترس، یک لغزشگاه است، تردید، یک لغزشگاه است، احساس ضعف، یک لغزشگاه است، انگیزه‌های ناسالم، یک لغزشگاه است؛ لغزشگاه‌های زیادی سر راه ما وجود دارد، بخصوص برای فعالان مسائل اجتماعی؛ لذا اینها بیشتر به خودسازی احتیاج دارند.
تقویت مبانی معرفتیتوصیه‌ی دوم تقویت مبانی معرفتی است؛ محیط‌های جوان از جمله دانشگاه از قدیم آماج آسیب‌هایی بوده، از جمله دو آسیب بزرگ متوجه محیط‌های جوان بوده یکی انفعال است، یکی انحراف. انفعال یعنی احساس بی‌فایده بودن، ناامیدی در مقابل حوادث سخت که این با آن توصیه‌ی قبلی برطرف می‌شود؛ یعنی معنویت که تقویت شد، انفعال مطلقاً به وجود نخواهد آمد. انحراف -انحراف فکری، انحراف در مبانی معرفتی- با این توصیه برطرف می‌شود.
برافراشتن پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گریتوصیه‌ی سوّم این است که این پرچم آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را زمین نگذارید؛ خودِ این آرمان‌خواهی باارزش است؛ برای اینکه اگر آرمان‌خواهی وجود نداشته باشد راه را گم می‌کنیم؛ این آرمان‌خواهی را داشته باشید؛ این آرمانهای مهم را: عدالت، استقلال، رفع فساد، در نهایت تمدّن اسلامی. آرمان اصلی و واقعی و نهایی، ایجاد تمدّن اسلامی است؛ اینها را از دست ندهید و اینها را مطالبه کنید و بخواهید روی آن فکر کنید؛ البتّه مطالبه‌گری بایستی با شکل‌های منطقی باشد.
نحوه درست مطالبه گرینکته اینکه مطالبه طبعاً با نوعی اعتراض همراه است؛ نگذارید مطالبه و اعتراض شما اعتراض به نظام اسلامی تلقّی بشود؛ نکته اینکه پرچم مطالبه‌گری را اگر شما در دست داشته باشید، خوب است؛ [امّا] اگر شما این پرچم را زمین گذاشتید، کسانی ممکن است این پرچم را بردارند که هدفشان رفع مشکلات مردم نیست؛ [بلکه] هدفشان معارضه و مبارزه با اسلام و با جمهوری اسلامی و با نظام اسلامی است؛ این را نگذارید؛ مطالبه‌گری فقط انتقاد نیست، انتقاد در کنار پیشنهاد؛
گفتمان‌سازیمکرر به مسئولین توصیه کرده‌ام که بروند با دانشجویان در دانشگاه‌ها صحبت کنند، توجیه کنند، حرف بزنند؛ گفتمان‌سازی یعنی همین که شما یک مطلبی را میگویید، پخش می‌شود، مجموعه‌ی جوانی و غیر جوانی آن را می‌شنوند، خواهش من این است که جریان‌های دانشجویی به گفتمان‌سازی اهمیت بدهند. مسائل نظام را استخراج کنید، فکر کنید، راه‌حل‌های سنجیده و قوی پیش‌بینی کنید.
اعتقاد به دولت جوان و حزب‌اللهیدر سال گذشته تأکید کردم به دولت جوان و حزب‌اللهی معتقدم و به آن امیدوارم. دولت جوان، یعنی یک دولت سرِ پا و بانشاط و آماده‌ای که در سنینی باشد که بتواند تلاش کند و کار بکند و خسته و از کارافتاده نباشد؛ بعضی اوقات افرادی که در سنین جوانی هم نیستند، کارهای جوانانه‌ی خوبی را می‌توانند انجام بدهند. به هر حال به نظر من علاج مشکلات کشور، دولت جوان حزب‌اللهی و جوان مؤمن است که می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور بدهد.
گسترش جبهه انقلابجبهه انقلاب را گسترش بدهید، یارگیری کنید؛ حذف نکنید؛ صِرف اختلاف سلیقه و اختلاف نظر درباره فلان مسئله موجب طرد نشود. بعضی هستند که به اسلام و انقلاب و نظام اسلامی و به خیلی از خصوصیاتی که شما به آن اهمیت می‌دهید معتقدند، در فلان مسئله خاص با شما موافق نیستند؛ این نباید موجب بشود که شما او را طرد کنید، از دایره انقلابی‌گری خارج بدانید. هر چه می‌توانید جذب کنید؛ جذب آدم معتقدی است که با شما اختلاف سلیقه دارد.
مرزبندی با ضد انقلاببعضی‌ها هستند همه‌ی سعی‌شان این است که در مبانی انقلاب ایجاد تردید کنند و نشانه‌های پیشرفت کشور را انکار کنند؛ با اینها با قوت و با صراحت حرف بزنید، یعنی مرزتان را با اینها مشخص کنید. من هیچ توصیه نمی‌کنم با کسی که مبانی انقلاب را قبول ندارد و ایجاد تردید در این مبانی می‌کند با مماشات رفتار کنیم؛ آنجا با
اگر خوشت اومد لایک کن
0
آخرین اخبار