تعیین چارچوب استفاده از پایگاه داده اعتباری و شرکت‌های اعتبارسنجی

ایجاد نهاد اعتبارسنجی یکی از ظرفیت‌های قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها است که برای رفع تنگنا‌های مالی فعالان اقتصادی مفید خواهد بود.

شورای ملی تامین مالی به ریاست وزیر امور اقتصادی و دارایی در راستای فعال شدن یکی دیگر از ظرفیت‌های منحصر‌به‌فرد قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها برای خروج از تنگنای مالی بنگاه‌ها آئین‌نامه نحوه استفاده از پایگاه داده اعتباری و گزارش‌های شرکت‌های اعتبارسنجی را به تصویب رساند.

بر اساس این آیین نامه امتیاز اعتباری، شاخصی کمی مبتنی بر داده‌ها و الگو (مدل)‌های معین که بیانگر احتمال عدم بازپرداخت به موقع (نکول) یا تعیین ریسک اعتباری اشخاص است. اعتبار نیز هر نوع پرداخت یا تعهد به پرداخت وجوه توسط موسسـه اعتبـاری در قالـب اعطای تسهیلات، ایجاد تعهدات و سایر موارد، به مشـتری در قبـال تعهـد وی بـه بازپرداخت وجوه مذکور است. همچنین گزارش اعتباری، گزارشی است که توسط شرکت‌های اعتبارسنجی نوع یک صادر شده و مشتمل بر سوابق اعتباری و امتیاز اعتباری است. رتبه اعتباری نیز شاخصی است که توسط موسسات رتبه‌بنـدی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار بـا اسـتفاده از اطلاعات کمی و کیفی و بر اساس یک روش مشخص، بـه منظـور تعیـین احتمـال عدم ایفای به موقع تعهدات اشخاص حقوقی محاسبه می‌شود.

این آیین نامه در فصل دوم نوع اطلاعات و وظایف تامین‌کنندگان اطلاعات پایگاه داده اعتباری را مشخص کرده و در فصل سوم نحوه استفاده از گزارش‌ها و امتیاز اعتباری در بازار پول تعیین شده است. موسسات اعتباری موظفند مطابق با مقررات بانک مرکزی پیش از اعطای هرگونه اعتبار، نسبت به استعلام گزارش اعتباری از شرکت‌های اعتبارسنجی نوع یک اقدام کنند. این امر، نافی مسئولیت موسسات اعتباری در شناسایی مخاطره (ریسک) اعتباری متقاضی نخواهد بود.

استفاده از گزارش‌ها و امتیاز اعتباری در بازار سرمایه

بر اساس فصل دیگری از این آیین نامه، سازمان بورس و اوراق بهادار موظف است ظرف مدت سه ماه پس از تاریخ تصویب این آیین‌نامه، با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی، طرح پیشنهادی گزارش اعتباری و اطلاعات مورد نیاز برای استفاده موسسات رتبه‌بندی در مدلسازی و صدور رتبه اعتباری تهیه کرده و پس از تصویب در شورا به بانک مرکزی برای ابلاغ به شرکت‌های اعتبارسنجی نوع یک ارسال کند.

استفاده از گزارش‌ها و امتیاز اعتباری در بازار بیمه

در همین حال بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف مدت سه ماه پس از تاریخ تصویب این آیین‌نامه، شیوه‌نامه استفاده از گزارش‌های شرکت‌های اعتبارسنجی برای ارائه خدمت توسط شرکت‌های بیمه را تصویب و ابلاغ کند.

استفاده از گزارش‌ها و امتیاز اعتباری در سایر نهاد‌های مالی

بر اساس فصل دیگر این آیین نامه، شرکت‌های فناوری مالی مانند تسهیلات‌یارها، پرداخت‌یارها، سکو‌های تامین مالی جمعی و نظایر آن، مجازند با اخذ رضایت از مشتری، در ارائه خدمات خود از گزارش‌ها و امتیاز‌های اعتباری شرکت‌های اعتبارسنجی استفاده کنند.

صندوق‌های تضمین دولتی و غیردولتی مکلفند پیش از صدور انواع تضمین‌نامه، حسب مورد از گزارش‌های اعتباری یا رتبه‌های اعتباری تهیه‌شده توسط شرکت‌های اعتبارسنجی نوع یک استفاده نمایند. همچنین این صندوق‌ها مجازند از گزارش‌های اعتباری یا رتبه‌های اعتباری تهیه‌شده توسط شرکت‌های اعتبارسنجی نوع دو نیز استفاده کنند.

استفاده از گزارش‌ها و امتیاز اعتباری در دستگاه‌های اجرایی

آیین نامه یاد شده مقرر می‌دارد دستگاه‌های اجرایی که در اجرای وظایف خود نیاز به بررسی وضعیت اعتباری اشخاص دارند، صرفاً مجازند از گزارش‌های ارائه‌شده توسط شرکت اعتبارسنجی نوع یک استفاده کنند. دستگاه‌های اجرایی موظفند حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه فهرست خدمات خودر را که ارائه آن به اشخاص منوط به دریافت گزارش اعتباری است به وزارت امور اقتصادی و دارایی ارائه کنند و وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است این فهرست را پس از تایید شورا ابلاغ نماید.

منبع: شادا