به گزارش ذاکرنیوز ، چند روزی است در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه و در هزاران اکانت هواداران اردوغان در فضای مجازی، خبری از اعلام تهدید مکرر و آمادگی برای حمله به شمال سوریه نیست. آن هم در شرایطی که آمریکا به تازگی در خاک سوریه، عملیاتی انجام داده که در نوع خود، بی سابقه بوده است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه اعلام کرده بود که هر آن ممکن است در یک نیمه شب، نیروهای ترکیه با ده ها هزار نفر از معارضین مسلح، وارد تل رفعت و منبج شوند، ابراهیم کالن سخنگوی رئیس جمهور ترکیه گفته بود که آنکارا برای انجام این عملیات از کسی اجازه نخواهد گرفت. ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع نیز گفته بود که همه نیروها در مرز و در حالت آماده باش منتظر فرمان حمله هستند.
اما با این حال، این حمله صور ت نگرفت و این آمریکا بود که به یک باره، وارد عمل شد و درست در منطقه ای که معارضین مسلح تحت امر ترکیه حضور دارند، دست به حمله زد.
به باور تحلیل گران، عملیات آمریکا برای دستگیری یکی از سران داعش در شمال سوریه آن هم بدون هماهنگی با آنکارا و معارضین سوری، یک اقدام معنی دار است که پیام های مهمی برای تیم اردوغان دارد.
نیروهای آمریکایی در سوریه ادعا کرده‌اند که در جریان یک عملیات در روستای الأحیمر واقع در حومه جرابلس موفق به دستگیری هانی احمد الکردی یکی از سران داعش شده اند که ظاهراً در یگان عملیات نظامی و ساخت بمب، تجربه و مهارت بالایی داشته است.
البته صحت ادعای آمریکایی ها تایید نشده و اخبار دیگری حاکی از این است که داعشی مزبور، به موقع از مهلکه گریخته است. اما در این عملیات، سه کُد مهم وجود دارد که نشان دهنده عمق بی اعتنایی آمریکا به ترکیه است:
1.ترکیه نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه را تروریست می داند و از آمریکا و اروپا خواسته با آنها همکاری نکنند. اما نیروی تحت امر سیا و پنتاگون در این عملیات، به طور مستقیم، تعدادی از افراد گروه موسوم به نیروهای سوریه دموکراتیک را با بالگرد به این عملیات برده و با مظلوم عبدی، هماهنگی کرده است.
2.آمریکا در منطقه ای عملیات کرده که صدها شبه نظامی معارض اسد که توسط اردوغان تسلیح و تجهیز شده اند، حضور فعال دارند. این بدین معنی است که سران واشنگتن، به معارضین سوری تحت حمایت ترکیه اعتماد ندارند و ممکن است با داعشی ها نیز هماهنگ باشند.
3.آمریکا در این عملیات، چنین پیامی داده که برای انجام عملیات در شمال سوریه، خود را ملزم به هماهنگی اطلاعاتی با آنکارا نمی داند.
وقتی که روسیه، ترمز دستی ترکیه را کشید
تنها یک روز پیش از تشکیل نشست آستانه، دیپلمات ارشد روسیه سخنانی بر زبان آورد که نشان دهنده ایستادگی قدرتمندانه مسکو در برابر امیال زیاده خواهانه اردوغان در شمال سوریه بود.
الکساندر لاورنتیف، فرستاده روسیه در سوریه اعلام کرد که روسیه عملیات نظامی احتمالی ترکیه در سوریه را غیرعاقلانه دانسته و چنین اقدامی بدون شک می‌تواند اوضاع را تشدید و بی‌ثبات کند.
با آن که اردوغان با اعتماد به نفسی زاید الوصف، از قطعی شدن حمله به سوریه دم می زد، اما پس از اقدام آمریکا و سخنان معنی دار نماینده روسیه، سکوت پیشه کرد و نشان داد که می توان بخش مهمی از مواضع او را در چهارچوب بلوف و سخنان معطوف به مصرف سیاسی داخلی ارزیابی کرد.
آستانه چه گفت؟
در هجدهمین نشست بین المللی سوریه موسوم به آستانه که دیروز پنجشنبه برگزار شد، یک بار دیگر مسائل مهم سیاسی و امنیتی سوریه مورد بررسی قرار گرفت.
در بیانیه پایانی این نشست، این مفاهیم و کلیدواژگان مهم، برجسته شدند:
1.پایبندی قاطع به حاکمیت و استقلال جمهوری عربی سوریه.
2.وحدت و یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه بر اساس اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد.
3.اعلام محکومیت افزایش فعالیت‌های سازمان‌های تروریستی و گروه‌های وابسته به آنها با نام‌های مختلف در مناطقی از سوریه.
4.عزم کشورهای ضامن روند آستانه برای ادامه مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر آن و ایستادگی در برابر برنامه‌های جدایی‌طلبانه.
5.ابراز نگرانی شرکت کنندگان در نشست آستانه نسبت به حضور و فعالیت تروریست‌های هیئت تحریر الشام یا جبهه النصره سابق و سایر گروه‌های تروریستی وابسته به آن در داخل و خارج منطقه کاهش تنش در ادلب و تاکید بر لزوم اجرای کامل همه توافقنامه‌ها در خصوص ادلب.
6.غیرقانونی قلمداد کردن طرح هایی همچون تشکیل حکومت خودمختار در شمال شرق سوریه و مخالفت با فرایند غیر قانونی جابجایی و حواله درآمدهای نفتی.
7.محکوم کردن تجاوزهای نظامی رژیم صهیونیستی در سوریه.
8.پایبندی به پیشبرد روند حل و فصل سیاسی با رهبری سوریه و حمایت سازمان ملل.
9.مخالفت با همه اقدامات قهرآمیز یکجانبه و مغایر با قانون بین المللی و منشور سازمان ملل.
10.حمایت از پروژه های آبادسازی همچون زیرساخت‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها وکمک‌های مربوط به آب و انرژی.
11.تاکید بر ضرورت تسهیل بازگشت آوارگان و مهاجران به اقامتگاه اصلی خود با رعایت قوانین بین‌المللی بشردوستانه.
12.برنامه ریزی برای نوزدهمین نشست بین المللی با موضوع سوریه در فرمت آستانه در نیمه دوم سال 2022 در نورسلطان .
مرور بندهای بالا نشان می دهد که ایران و روسیه در چهارچوب همکاری آستانه، به شکلی هوشمندانه و دور اندیشانه، در حال تلاش برای تعامل با ترکیه و مهار اردوغان در پیشبرد اهداف تمامیت خواهانه و یکجانبه هستند. تاکید مکرر بر استقلال دولت سوریه و ضرورت حفظ تمامیت ارضی این کشور، مخالفت با همه اقدامات قهرآمیز یکجانبه، نگرانی در مورد ادلب، از بندهای مهم و شفافی است که به شکلی قاطعانه، ترکیه را ملزم کرده تا از مداخله، تجاوز و اشغال، پرهیز کند.
ایران و روسیه، به موازات آن که ترکیه را با راهکارهای حقوقی و سیاسی، به عنوان یک ضامن صلح، دعوت به آرامش و تعامل کرده اند، در عین حال، به نگرانی های آنکارا بی اعتنایی نکرده اند و در چند بند به شکل روشن و شفاف، پیکان انتقادات و موضع گیری قاطعانه خود را به سوی آمریکا و نهادهای اقماری پ.ک.ک نشانه گرفته اند: اشاره به وحدت و یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه، مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر آن و ایستادگی در برابر برنامه‌های جدایی‌طلبانه، غیرقانونی قلمداد کردن طرح هایی همچون تشکیل حکومت خودمختار در شمال شرق سوریه، مخالفت با فرایند غیر قانونی جابجایی و حواله درآمدهای نفتی، به شکل جدی، نهادهای اقماری پ.ک.ک را به عنوان یک گروه غیرقانونی تحت حمایت آمریکا، به چالش می کشد.
مرور مواضع خردمندانه ایران و روسیه در نشست اخیر روند آستانه، نشان دهنده این است که این دو کشور قدرتمند، با تهدیدات و اقدامات یکجانبه ترکیه موافق نیستند و در عین حال، میدان را برای فعالیت آمریکا و پ.ک.ک خالی نمی گذارند.
