به گزارش ذاکرنیوز، یک از مهم ترین مطالب مرتبط به برپایی فریضه امر به معروف و نهی از منکر، تشخیص درست و دقیق مراتب معروف و منکر و ترتیب اولویتها در آن است.
تنها با نگاه دقیق و تیزبین به شرایط فرهنگی جامعه در هر دوران و با آگاهی درست از مضامین دین تعالیم مورد اهتمام در متون قرآن و سنت میتوان به دسته بندی و رتبه بندی درست معروف و منکر نائل شد.
پر واضح است بسیاری از معروف و منکرها با یکدیگر رابطه طولی داشته و برخی زمینه ساز برای برخی دیگرند، برای برخی میتوان نقش تسبیبی نسبت به بعضی دیگر قائل شد و خلاصه اینکه تأثیر علی و معلولی معروف و منکرها در یکدیگر غیر قابل انکار است. از نشانه های نمایان ساده اندیشی است که آدمی در شرایطی که معروفهای برتر به تعطیلی کشیده شده و منکرهای بزرگتر فاش باشد، به سوی معروف و منکرهای ساده تر و کم اهمیت تر برود و توان خود را در راستای آن مصروف کند.
به جای اینکه علاج بیماری را در ریشه دنبال کند از شاخ و برگ سراغ گیرد. معلوم است که اقدامهای این چنینی نخواهد توانست اثر لازم و تعیین کننده در رواج معروف و رد منکر به‌جا نهد.
در بخشی از خطبه امام حسین در منا این عبارات آمده است: وَ ذَلِكَ أَنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ دُعَاءٌ إِلَى الْإِسْلَامِ مَعَ رَدِّ الْمَظَالِمِ وَ مُخَالَفَةِ الظَّالِمِ وَ قِسْمَةِ الْفَيْءِ وَ الْغَنَائِمِ وَ أَخْذِ الصَّدَقَاتِ مِنْ مَوَاضِعِهَا وَ وَضْعِهَا فِي حَقِّهَا
امر به معروف و نهی از منکر دعوت به اسلام، بازگرداندن اموالی که ظالمانه ربوده شده، مخالفت در برابر ستمگر، تقسیم عادلانه ثروت عمومی، گرفتن مالیات شرعی از توانگران و ثروتمندان، نهادن آن در موضع حق و مصرف کردن آن برای تأمین نیازمندیهای حقیقی است.
این جملات به خوبی بیان کننده آن است که در نگاه امام حسین (ع) نابسامانیهای اقتصادی و معیشتی، تعمیق شکاف طبقاتی که حاصل تبهکاریهای طبقات برخوردار و نبود عدالت توزیعی در سیستمهای اقتصادی ظالمان است به مثابه منکری درشت محسوب شده و ضروری است نگاهها در وهله نخست به سمت آن متوجه گردد.
در جامعهای که بسیاری از مردم آن از کمترین حقوق مادی و امکان رفاهی و امتیازات شهروندی برخوردار نباشند میتوان انتظار داشت که ناهنجاریهای اخلاقی و رفتاری و تمایلات بزه کارانه در سطح وسیع بروز کند و در این هنگام اهتمام مقدس مآبانه برای رفع منکرها و رواج معروفهای کم اهمیتتر چه ثمری دارد؟
میتوان حدس زد نبود نگاه تیزبین و بصیر به سرنوشت معروف و منکر در جامعه و ناتوانی در درک صحیح یافتن از اولویتها به چند نتیجه نامطلوب انجامد:
1) هرگونه تلاش فرعی در راستای اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر به شکست انجامد. هیچ یک از اهداف این فریضه محقق نشود.
2) ظالمان و تبهکاران با مشغول کردن مقدس مآبان به امور فرعی، حاشیه امن خویش را گسترده تر بینند و به تبهکاریهای خود وسعت و دامنه بخشند.
3) زمینه برای رواج سوء ظن به فرایض الهی از جمله امر به معروف و نهی از منکر فراهم آید. کثیری از مردم بیخبر از نقش سازندهی تعالیم و فرایض دینی، دین را توجیهگر نابسامانیهای فرهنگی، رفتاری جامعه بیابند و این امر عملاً به وهن دین انجامد.
دکترمحمدتقی فخلعی
