به گزارش ذاکرنیوز ، در کشورهای توسعه یافته برای ایجاد امنیت روانی در جامعه و نیز مبارزه با فساد، از سامانه‌های گزارش مردمی یا همان «سوت‌زنی» استفاده می‌شود و برای ترغیب شهروندان برای افشا مفاسد نه تنها از افشاکنندگان فساد حمایت قضایی و اجتماعی صورت می‌گیرد، بلکه در ازای ارسال گزارش‌های صحیح به افرادی که فساد را برملا کرده‌اند، پاداش مناسب پرداخت می‌شود.
طبق تعاریف رایج، «سوت‌زن» ( (whistle-blowerبه کسی گفته می‌شود که افکار عمومی یا مقامات را از وجود فرد (یا افراد) نادرست‌کار یا فعالیت‌های خلاف قانون در بخش دولتی، عمومی، یا خصوصی آگاه می‌کند. تخلفات معمولاً طیف گسترده‌ای از کارهای غیرقانونی، زیر پا گذاشتن مقررات، و تهدید منافع عمومی یا خصوصی، مثل، تقلب، فساد مالی و فرار مالیاتی را در بر می‌گیرد.
آیا وعده‌های مالیاتی وزیر اقتصاد بدون سامانه سوت‌زنی محقق خواهد شد؟
دولت سابق قرار بود برای مبارزه با مفاسد مختلف اقتصادی به خصوص مسئله فرار مالیاتی یک ساز و کار جامع برای کشف و گزارشگری فساد ایجاد کند، اما این موضوع همانند سایر وعده‌های دولت تدبیر امید به فراموشی سپرده شد.
فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد دولت دوازدهم، در سال 1398 وعده داده بود که به افشاکنندگان فساد پاداش تعلق خواهد گرفت. وی گفته بود که برای مبارزه با فساد کریدور ویژه و سیستم سوت‌زنی راه‌اندازی می‌شود و هر فردی که فساد را افشا کند از وزارت اقتصاد جایزه می‌گیرد.
سید احسان خاندوزی، وزیر فعلی اقتصاد نیز آبانماه امسال از رونمایی سامانه سوت‌زنی در حوزه بانکی خبر داده بود اما با وجود آنکه وزیر اقتصاد تأکید ویژه‌ای بر اخذ مالیات از فعالیت‌های سوداگرانه و عزم راسخ برای جلوگیری از فرار مالیاتی صدهزارمیلیارد تومانی دارد، اما هنوز خبری از راه‌اندازی یک سامانه در حوزه سوت‌زنی تخلفات مالیاتی نیست.
این در حالی است که خاندوزی در روزهای گذشته خبر داده بود که رشد درآمد مالیاتی بودجه در سال 1401 از محل کاهش فرار مالیاتی خواهد بود. به گفته وی، وزارت اقتصاد به دنبال شناسایی افرادی است که درآمدهای بالا دارند ولی خارج از تور شناسایی مالیاتی بوده یا از طریق روابط فساد آلود خود را از پرداخت مالیات ایمن کرده‌اند.
سامانه دریافت گزارشات فرار مالیاتی دچار اختلال است
در پرتال رسمی سازمان امور مالیاتی بخش مجزایی برای دریافت گزارش‌های فرار مالیاتی ایجاد شده است. اما بررسی خبرنگار ما نشان می‌دهد که فرآیند دریافت و ثبت گزارش با اختلال مواجه است؛ به طوری که بعضاً سایت به کاربران کد رهگیری نمی‌دهد. علاوه بر این، برخی از افرادی که اقدام به ثبت گزارش تخلفات کرده‌اند، می‌گویند که سرعت رسیدگی به این گزارش‌ها بسیار پایین بوده و امکان مشاهده وضعیت رسیدگی به گزارش سایت خبری تحلیلی ذاکرنیوز به نقل از ات ارسالی نیز وجود ندارد.
هنوز پاداشی به افشاگران فرار مالیاتی پرداخت نمی‌شود
متأسفانه در حال حاضر به افرادی که تخلفات مالیاتی را گزارش می‌دهند، پاداشی تعلق نمی‌گیرد. این در حالی است که قانونگذار به طور مشخص، برای فاش‌کنندگان تخلفات مالیاتی، مشوق و پاداش پیش‌بینی‌کرده است. به طوریکه در «ماده 34 آیین نامه اجرایی موضو ع ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم» مصوب تیرماه 1394 به سوت‌زنی و افشاگری مالیاتی در ایران اشاره شده است.
طبق این قانون، چنانچه بر اساس اطلاعات ارسالی مردم، مودیان مالیاتی جدید و درآمدهای کتمان شده مشمول مالیات شناسایی و وصول شود، سازمان امور مالیاتی می‌تواند نسبت به پرداخت پاداش متناسب اقدام کند.
با این حال شاهد آن هستیم که مفاد اجرایی «ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم» چندین سال است مورد غفلت مسئولان سازمان امور مالیاتی قرار گرفته و در عمل نه پاداشی به افشاکننده فرار مالیاتی پرداخت می‌شود و نه مجازات درخوری بر متخلفان اعمال می‌شود.
پروژه جدید سازمان امور مالیاتی چه زمانی به اتمام می‌رسد؟
هادی خانی معاون فناوری‌های مالیاتی، سازمان امور مالیاتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به اینکه در پرتال سازمان امور مالیاتی سامانه‌ای بابت اخذ گزارشات فرار مالیاتی وجود دارد، گفت: در حال حاضر این سامانه به طور منسجم می‌تواند تمامی گزارشات مردمی را دریافت کند.
وی افزود: ممکن است برخی شهروندان به حراست یا روابط عمومی سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده و گزارش تخلفات را اعلام کنند، اما یک سامانه جدید آماده شده و بهتر است مردم گزارش‌های خود را به این سامانه ارسال کنند.
این مقام مسئول در سازمان امور مالیاتی با اشاره به تلاش سازمان امور مالیاتی برای ایجاد سازوکار هوشمند و مدرن برای دریافت گزارشات فرار مالیاتی، گفت: در این پروژه جدید، سوت‌زنی مالیاتی و پرداخت پاداش به افشاکنندگان فرارمالیاتی در نظر گرفته شده است.
سامانه جامع مالیاتی همانند پلیس 110 تشکیل خواهد شد
وی با بیان اینکه سازمان امور مالیاتی باید سامانه جامعی همانند فوریت‌های انتظامی داشته باشد، گفت: این سازمان درصدد آن است تا با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی، ساز و کار پاسخگویی خود را تقویت کرده و سامانه جامعی همچون سامانه 110 پلیس برای دریافت گزارشات مالیاتی ایجاد کند.
خانی در پایان با بیان اینکه هنوز فرهنگ «سوت‌زنی مالیاتی» بین مردم فراگیر نشده است، گفت: رویکرد نظارتی سازمان امور مالیاتی حرکت به سمت پیشگیری از فرار مالیاتی به وسیله هوشمند سازی اخذ مالیات توسط سامانه‌هایی همچون مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی است.
