به گزارش ذاکرنیوز، طرحی که گویا برای نخستین‌بار در مشهد اتفاق افتاده و تنظیم‌کنندگان آن در کمیسیون حقوقی شورا مدعی هستند که این منشور می‌تواند در مطالبه‌گر شدن مردم موثر باشد و آنان را به مرور به ناظرانی بر کارهای مدیریت شهری تبدیل کند.
آن‌طور که محسن حسینی پویا، رئیس کمیسیون حقوقی شورای اسلامی شهر مشهد پیش از این گفته بود: «تنظیم این منشور آذرماه سال۹۶ با حضور حدود ۳۰ حقوقدان فعال در مشهد رقم خورد و متن اولیه آن توسط اساتید دانشگاهی و با کمک از طرح‌های مشابه در دیگر کشورها نوشته شد، به مرور وارد مراحل حرفه‌ای شد؛ یعنی تدوین منشور به صورت یک طرح پژوهشی با درنظر گرفتن مجری با مشارکت اساتید دانشگاه های معتبر مشهد و تهران و البته با حضور ناظران پیگیری شد.»
عباس شیخ‌الاسلامی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد مشهد و به‌عنوان یکی از اعضای نگارش این منشور نیز در تکمیل اظهارات حسینی پویا توضیح داده است که «نامِ منشور "شهرنشینی" انتخاب شده و متفاوت با شهروندی است. حقوق شهروندی برای کل کشور و براساس قانون اساسی به منظور اجرا از سوی هر سه قوه تنظیم شده اما این منشور مختص مردم مشهد است و به جنبه اجرایی آن تاکید شده؛ این موضوع با مطالبه‌گرشدن مردم محقق می شود که از همین حالا مدیریت شهری با اعلام آن و آگاهی بخشی از طریق بیلبوردهای سطح شهر درصدد این اتفاق است».
به گفته این حقوقدان، «منشور شامل حدود ۳۰۰ ماده است؛ از مسایل مربوط به محیط زیست و فضای سبز گرفته تا حقوق معلولان، کودکان و مباحث مرتبط به حوزه زنان و امنیت آن‌ها»
منشور شهروندی متناسب با نیازهای مردم مشهد است
صحبت‌های دست‌اندرکاران تدوین این منشور درحالی است که بنا بر آمار واصله از شورای اسلامی شهر مشهد، برای تحقق این امر، در بیش از یک سال گذشته، ۱۲ کارگروه و همایش برگزار شده که کارشناسان با تخصص‌های مختلف از سراسر ایران در آن‌ها حضور داشته و این منشور را مورد نقد و بررسی قرار داده‌اند. حال قرار است پس از این مدت نسبتاً طولانی، این طرح ماه آینده به تصویب این شورا برسد.
به گفته شیخ‌الاسلامی، «انتقال پیام به شهروندان مشهدی از طریق بیلبوردهای تبلیغاتی در سطح شهر با مضمون حقوق شهروندی برای این است تا مردم به حقوق خود آشنا شوند؛ حقوقی که مختص مردم همین شهر است و با توجه به ساختار و نیازهای مردم مشهد تنظیم شده؛ چراکه به طور حتم این موارد با سایر کلان‌شهرها متفاوت است.» از دیدگاه حسینی پویا هم «اینکه مدیریت شهری به طور داوطلبانه بیلبوردها و بنرهای آگاهی‌بخش درخصوص حقوق شهرنشینی را در سطح شهر نصب کرده در واقع این اجازه را به مردم داده تا مطالبه‌گر باشند که همین اقدام خودش ضمانت اجرای منشور است. با این عقیده که آگاهی‌بخشی به مردم و فرهنگسازی، حاکمیت و دولتمردان را وادار به توجه به این مقوله خواهد کرد».
درنظرگرفتن حقوق زائران نیز نکته قابل توجهی‌ست که در تدوین این منشور لحاظ شده و حجم قابل توجهی از زائران و مسافران را دربرمی‌گیرد. همه این‌ها درحالی‌ست که به نظر می‌رسد مدیریت شهری در این موضوع نسبتا دارای وحدت رویه و تقریباً جدی است. رویه‌ای که رئیس کمیسیون حقوقی شورای شهر مشهد آن را عاملی برای ورود سایر نهادها و دستگاه‌های اجرایی به پاسداشت جدی‌تر حقوق مردم و فرهنگسازی در این زمینه می‌داند.
از این‌سو، نقش مردم در تحقق حقوق شهرنشینی و شهروندی‌شان چیست؟ شیخ‌الاسلامی در این‌باره گفته است که «مردم هم باید پای کار بیایند؛ یعنی اطلاعات خود را نسبت به حقوق خود بالا ببرند. کتابخانه‌های خود را از کتاب‌هایی پُر کنند که اعضای خانواده با مسایل حقوقی و قانونی مربوط به خود از همان دوران کودکی تا بزرگسالی آشنا شوند. فعال‌کردن مردم و راه‌اندازی سمن‌های مرتبط و تقویت آن‌ها برای مطالبه حقوقشان در بخش‌های مختلف زندگی در شهر از دیگر تکالیفی است که مردم باید نسبت‌به انجام و مشارکت در آن‌ها اهتمام بورزند».
به دنبال مشارکت شهروند مسئول هستیم
موضوعی که حسینی پویا نیز آن را این‌گونه تشریح کرده: «جامعه ایده‌آل هم حق دارد و هم تکلیف؛ بنابراین مدیریت شهری به دنبال حضور و فعالیت "شهروند مسئول" است تا احساس تکلیف کند؛ اگرچه تا این نقطه فاصله داریم اما نخستین قدم این است که شهروند بداند دارای یک‌سری حقوق و تکالیف شهرنشینی با تاکید بر حقوق شهروندی است. شورای شهر مشهد با پویشی که با بیلبوردهای سطح شهر به راه انداخته درصدد است تا مردم را متوجه حقوق شهروندی‌شان کند. مشکلی که نه تنها در مشهد که در ایران از آن رنج می‌بریم این است که قانون در اولویت رفتار و عملکرد سازمان‌ها و شهروندان نیست. اگر توافق کنیم که قانون فصل‌الخطاب است همه مشکلات حل خواهد شد».
تهیه این منشور که در واقع تعریف قانون شهرنشینی و شهروندی است به گفته شیخ الاسلامی، «دو جنبه دارد؛ جنبه نظری که ناظر بر حقی است که مردم بر شهر دارند و جنبه اجرایی منشور که ضمیمه آن است و در آن به جزییات توجه شده؛ به عنوان مثال شهروند با مراجعه به شهرداری باید در مدت زمان تعیین شده پاسخ خود را از مدیریت شهری دریافت کند تا کارش به موقع پیش برود. به حقوق مربوط به زائران هم در این منشور توجه شده است. اگر همین اصرار مدیریت شهری بر تدوین و اجرای منشور تداوم یابد و همه از مسئولان گرفته تا مردم به اجرای آن مصر باشند مشهد تحول بزرگی را در زمینه نهادینه‌سازی حقوق جامعه در کشور رقم خواهد زد».
حسینی پویا معتقد است: «یکی از نیازهای اساسی شهر مشهد تهیه متنی اساسی در خصوص حق و حقوق شهرنشینی و شهروندی بود تا حرکت همه چه مسئولان و چه مردم بر مبنای آن باشد در این صورت مشکلات در حوزه های مختلف ساخت و ساز، محیط زیست، ترافیک و... حل خواهد شد. شهر دوستدار کودک در راستای اجرای بخشی از این منشور است برای همین در بودجه۹۸ شهرداری پیش بینی شده تا به فضاهای ویژه کودکان افزوده شود. مناسب سازی معابر برای معلولان نیز که در دو ماه آتی به تصویب شورای شهر مشهد خواهد رسید از دیگر بخش های این منشور است.»
به گفته این عضور شورا «منشور بر حول همین محورها و طبق مشخصات محیطی مشهد تدوین شده است که می تواند به مرور تکمیل‌تر شود. حتی شهرهای دیگر نیز درصدد الگوبرداری از این منشور هستند؛ چراکه به طور حتم اجرای چنین برنامه‌ای موجب انسجام شهری خواهد شد».
در مجموع می‌توان مدعی شد کلیدواژه‌هایی چون «کرامت انسانی»، «انسجام شهری»، «انسان‌محوری»، «پرورش شهروند مسئول» نسبت‌به ادوار پیشین، بیش‌تر در ادبیات مدیران شهری شنیده می‌شود و در برخی رویکردها خودش را نشان می‌دهد. امیدواریم این کلیدواژه‌ها تنها در حرف‌ها و سخنرانی‌ها نمانند و بیش از پیش خودشان را در سطح شهر و زندگی مردم نمایان سازند.
انتهای پیام
