به گزارش ذاکرنیوز، سال 2023 میلادی، یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه است و تا چند روز دیگر، انتخاباتی در این کشور برگزار می شود که به باور ناظران سیاسی، حساس ترین انتخابات دهه های اخیر ترکیه است.
ترکیه در آستانه یکصد سالگی جمهوری، در عین حال، در ایستگاه آخر سند 2023 ایستاده است. حزب عدالت و توسعه از سال 2011 میلادی، پس از صدها ساعت تحقیق و مطالعات کارشناسی، تدوین سندی به نام چشم انداز ترکیه 2023 را به پایان رساند و اردوغان در آن دوران وعده داد که در سالگرد یکصد سالگی تاسیس جمهوری، اهدافی را محقق کند که می توانست ترکیه را به یکی از توسعه یافته ترین کشورهای منطقه و جهان تبدیل کند. به عبارتی دیگر، سند بالادستی موسوم به چشم انداز ترکیه 2023 مهمترین هدف اردوغان در 11 سال اخیر بوده و حالا مشخص شده که بخش اعظم اهدافی که در این سند آمده محقق نشده اند.
ترکیه در شرایطی به سمت برگزاری انتخابات می رود که شکست اردوغان و حزب عدالت و توسعه در تحقق اهداف سند چشم انداز 2023 میلادی، موجب خرسندی مخالفین شده و پیش بینی می شود که تبعات بحران اقتصادی فعلی، منجر به شکست اردوغان و همراهان او شود.
من اختیارات بیشتری می خواهم
«کافی ست به این برادرتان اعتماد کنید و بگذارید نظام را به شکل ریاستی اداره کنیم.» این مهمترین جمله سخنرانی های اردوغان در سالیان 2017 تا 2018 میلادی است. او در آن دوران، از مردم ترکیه می خواست که به او اجازه دهند با برگزاری یک همه پرسی، پست نخست وزیری را بردارد، اختیارات پارلمان را کاهش دهد و کاری کند که رئیس جمهور، در اوج اقتدار و اختیار، برای اتخاذ تصمیمات حساس، مستقل و توانمند باشد.
در سال 2018 میلادی، اردوغان با یک رای ناپلئونی 51 درصدی، موفق شد نظام سیاسی را تغییر دهد. یکی از بهانه های مداوم او، این بود که بدون اختیارات گسترده، قادر نخواهد بود که اهداف چشم انداز 2023 را محقق کند.
در گزارش اختصاصی روزنامه "قرار" چاپ آنکارا درباره شکست اردوغان در چشم انداز 2023 آمده است: «قبل از انتخابات 2018 میلادی، مرتباً می گفت بگذارید این برادر شما اختیارات بگیرد تا کار را تمام کند. اما همه آن چه وعده داده می شد، بر روی کاغذ ماند. سیستم ریاست جمهوری، که گفته می شود با ایجاد امکان تصمیم گیری سریع، نابسامانی های بوروکراسی را از بین می برد، طی 5 سال در بسیاری از حوزه ها از اقتصاد گرفته تا عدالت، از آموزش و پرورش تا کشاورزی، وضعیتی قهقرایی و ویرانی سنگین به همراه داشته و ترکیه را در موقعیت آچمز قرار داد».
در ادامه گزارش مزبور آمده است: «اقتصاد ترکیه در 5 سال گذشته پیچ های بسیار سختی را پشت سر گذاشت و اهداف سند چشم انداز محقق نشد. در انتخابات 24 ژوئن در سالی که اردوغان نظام سیاسی کشور را تغییر داد، نرخ دلار آمریکا 4.74 لیره بود. اما امروز به 20 لیره رسیده است. ترکیه با بیشترین کسری تجارت خارجی مواجه شد و با وجود آن که قرار بود جزو 10 اقتصاد برتر باشیم، شکست خوردیم و الان در رده 21 هستیم».
اقتصاد ترکیه در 3 سال گذشته، با چنین وضعیت اسفناکی روبرو بوده است:
1. در حالی که ترکیه یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی سال‌های اخیر را تجربه می‌کرد، تمام اقدامات دولت صرفاً برای نجات حزب حاکم از این وضعیت بود و فکری به حال معیشت مردم نکرد.
2. سیستم ریاست جمهوری، عملاً وضعیت کشور را بدتر کرد.
3. ارزش لیره ترکیه در برابر آمریکا به پایین ترین حد خود در تاریخ معاصر رسید.
4. نزدیک به 140 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور، به خاطر ندانم کاری ها و سیاست های غلط تیم اقتصادی اردوغان از بین رفت.
5. تورم در مواد غذایی و مسکن در برخی موارد حتی از 100 درصد هم بالاتر رفت.
شکست در افزایش درآمد سرانه ملی
در سند چشم انداز 2023 میلادی، اعلام شده بود که میزان سرانه درآمد ملی مردم ترکیه در یکصد سالگی نظام جمهوری، به ازای هر نفر 25 هزار دلار خواهد بود. اما حالا که جمهوری صد ساله شده، حتی نتوانستیم به 10 هزار دلار برسیم.
شکست در کاهش آمار بیکاری
یکی دیگر از وعده های اردوغان در سند چشم انداز 2023 میلادی، این بود که بیکاری تا 5 درصد کاهش می یابد. اما هنوز هم بیکاری یکی از بزرگترین مشکلات ترکیه است. حالا بیش از 5 میلیون نفر بیکار هستند و بر اساس آمارهای سال گذشته، این میزان به 10.2 درصد رسیده و نهایت هدف اردوغان برای سال 2028 میلادی هم 7 درصد است! به عبارتی دیگر، اردوغان جرات نداشته حتی هدف شکست خورده چند سال پیش را تکرار کند و در زمینه وعده دادن نیز، پسرفت کرده است.
شکست در تورم تک رقمی
یکی از مواردی که بیش از همه مورد بحث و شکایت قرار گرفت، تورم بود. اردوغان وعده داده بود که در سال 2023 میلادی، میزان تورم در اقتصاد ترکیه تک رقمی باشد و در بدترین شرایط از 9 درصد فراتر نرود! اما درست در سالی که باید این وعده محقق می شد، تورم تقریباً 3 رقمی شد!
تورم در حوزه های انرژی، حمل و نقل، غذا، مسکن و پوشاک، زندگی را برای ده ها میلیون خانوار ترکیه، دشوار کرده است.
2 هزار میلیارد دلار کجا و 900 میلیارد دلار کجا
اردوغان در سال 2012 میلادی وعده داد که تنها در عرض 11 سال و در 2023 میلادی، درآمد ملی ترکیه را به 2 هزار میلیارد دلار می رساند. آن 11 سال سپری شد، اما بر اساس اسناد و ارقام رسمی، در سال 2022 میلادی، حتی به 900 میلیارد دلار هم نرسیدیم!
اردوغان برای سال 2028 میلادی هم وعده 1 هزار و 500 میلیارد دلار داده و دقیقاً 500 میلیارد دلار از وعده قبلی خود، عقب نشینی کرده است!
وعده طلایی در مورد صادرات
اردوغان در چشم انداز 2023 وعده داده بود که میزان صادرات کشور دقیقاً به 500 میلیارد دلار برسد. اما حتی نصف این میزان محقق نشد و نهایتاً به چنین رقمی رسیدیم: 231 میلیارد دلار!
هنوز هم ترکیه در بخش صادرات، از کشورهایی است که بر روی منابع انسانی ارزان قیمت حساب باز کرده و ارزش افزوده قابل توجهی به دست نمی آورد و تولید، در یک مسیر کاملاً سنتی و قدیمی است.
در بخش بعدی این گزارش، به دیگر ابعاد شکست اردوغان و حزب عدالت و توسعه در تحقق اهداف چشم انداز 2023 خواهیم پرداخت. در عین حال، به این موضوع اشاره خواهد شد که اصلی ترین دلایل شکست دولت برآمده از آکپارتی در تحقق اهداف مزبور، چه بوده است.
ادامه دارد...
