به گزارش خبرنگار فرهنگی ذاکرنیوز؛ فضای مجازی یکی از دغدغه‌های جدی امروز ما است، اتفاقی که در حال رخ دادن است از بین رفتن فرهنگی است که ایرانی زمانی به آن میبالید، یعنی همان حیا و احترام، حریم شخصی و خانوادگی اما امروز فضای مجازی آن را نشانه رفته است، با تمام اتفاقات خوبی که در فضای مجازی رخ داده است و دستاوردهای مطلوب آن، اما فرهنگ قربانی آن است. به نظر می‌رسد هرچه زودر شبکه ملی اطلاعات باید راه اندازی شود تا امکان مقابله فنی با این اتفاق فراهم شود و در نهایت بتوانیم فرهنگ خود را بازسازی و با توجه به مقتضیات روز بازبینی کنیم. به همین منظور با روح‌الله مهرجو، استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی به گفت‌و‌گو نشستیم که در ادامه از نظر می‌گذرد:
نبود شبکه ملی اطلاعات و رها بودن فضای چه ضربه‌ای به شبکه‌های اجتماعی ایران زده است؟
شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی اتفاقی بود که از حدود سال 1384 مطرح شد و در دولت‌های مختلف مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته، اما هنوز به طور کامل محقق نشده است. در واقع اینترنت ملی به نوعی ناشناخته در داخل کشور است و درک کاملی از آن وجود ندارد. یکی از مشکلات ما با شبکه‌های اجتماعی خارجی این است که استفاده از آنها باعث می‌شود که کشورهای دیگر به اطلاعات کاربران ما دسترسی داشته باشند. این در حالی است که شبکه ملی اطلاعات تعریف شد که امکان دسترسی به اطلاعات خصوصی کاربران وجود نداشته باشد. همین مسئله در داخل کشور ما نیز وجود دارد، متأسفانه فضای رسانه‌ای که علیه شبکه ملی اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی داخلی ایجاد می‌کنند یکی از عوامل اصلی پا نگرفتن این شبکه در داخل کشور است و دوم اینکه شبکه‌های اجتماعی داخلی زمانی که با هجوم کاربران مواجه شدند با مشکل مواجه شدند. قطعا اگر این مشکلات برطرف شود و شبکه ملی اطلاعات داخلی ایجاد شود امکان سوء استفاده سوداگران از کاربران کمتر فراهم شده و امکان پیگیری نیز بیشتر می‌شود چرا که در حال حاضر برخی از متخلفان فضای مجازی با استفاده از سرورهای خارجی حملات خود را انجام می‌دهند که این مسأله خود رسیدن به شبکه ملی را بیش از پیش لازم و ضروری می‌کند، ضمن اینکه اعتماد مردم نیز باید جلب شود.
با توجه به این که کشوری مثل چین یک شبکه اجتماعی وی‌چت معرفی کرده است. چرا ایران با توجه به چند شبکه اجتماعی که دارد اما هنوز نتوانسته است به یک شبکه اجتماعی معقول و منطقی دست یابد؟
در واقع این سوال را باید مطلعین امر و مسؤولان پاسخ دهند، البته بخشی از آن همان نبود اعتماد به شبکه‌های اجتماعی است که در سوال پیش به آن اشاره کردم، اما حتما دلایل خاص فنی دارد که هنوز شبکه ملی راه اندازی نشده است و احتمالا ما از همه دلایل آن مطلع نیستیم. واقعیت این است که فشار رسانه‌ای شدیدی علیه شبکه ملی اطلاعات وارد شده و شبکه‌های اجتماعی موجود نیز در مقام مقایسه نتوانستند از عهده خارجی‌های بربیایند. البته این مسأله‌ای نیست که دانشمندان ما از عهده آن برنیایند اما بررسی همه جانبه آن با اطلاعات ما کافی نیست. قدرت اقناع ما برای جامعه کافی نیست و هنوز نتوانستیم در این موارد به اعتماد جامعه دست یابیم.
سرگردانی جوانان در شبکه های مجازی را عملاً چه نهاد و دستگاهی باید پاسخگو باشد؟
طبیعی است که یک ارگان و نهاد را نمی‌توان تنها مسئول دانست. همه باید در این حوزه پاسخگو باشند، از مجلس تا دولت. از وزارت ارتباطات تا وزارت فرهنگ و هر آن کس که در حوزه فرهنگی فعالیت می‌کند. وقتی که تلگرام در کشور فراگیر شد، ما می‌آییم فیلتر می‌کنیم، الان که اینستاگرام فراگیر شده، هیچ تضمینی نیست که فردا فیلتر نکنیم. این مشکلات و ناهماهنگی‌ها، تصمیمات لحظه‌ای و سلیقه‌ای همه و همه دست به دست هم می‌دهد که آنچه شما به عنوان سرگردانی جوانان از آن یاد می‌کنید، رخ دهد. مجلس و دولت باید بتوانند زیر ساخت شبکه ملی اطلاعات را به عنوان یک نیاز ضروری امروز کشور درک کنند. اتفاقاتی که در یوتویوب یا اینستاگرام در حال رخ دادند است یک استحاله فرهنگی به تمام معنا است، روزگاری در جامعه ما اگر عکس از یک خانواده منتشر می‌شد، به خودکشی می‌انجامید امروز در فضای مجازی افراد خودشان حاضر می‌شوند و از روابط شخصی ناسالم خود صحبت می‌کنند. بنابراین ساماندهی این امر باید توسط همه متولیان صورت گیرد.
برای مدیریت شبکه های مجازی چرا قوانین ما یک متولی پاسخگو مشخص نکرده است؟ و اگر متولی مشخص است چرا نتیجه این همه برهنگی و بی حاصلی و سرگردانی جوانان است؟
جوانان ما فقط سرگردان نیستند، تصمیم گیران هم سرگردان هستند، آنها نه فضای مجازی را شناختند و نه نیازهای جوانان را. ما از متولدین دهه شصت که بگذاریم، با یک نسل متفاوت مواجه هستیم که نیازهایی متفاوت از ما دارند. باید ببنیم آنها چه می‌خواهند. خلأ قانونی به معنای واقعی در این حوزه وجود دارد که باید اصلاح و تکمیل شود. قطعا شبکه ملی اطلاعات می‌تواند پیگیری مجرمان را ساده‌تر کند و با یک پالایش منطقی مانع از اتصال افرادی شود که به معنای واقعی فرهنگ کشور ما را نشانه رفتند، اتفاقاتی که شب‌ها در لایوهای اینستاگرام در حال رخ دادن است، یک حمله جدی به ما است که آن را رها کردیم.
خبرنگار: علیرضا برومند
