به گزارش ذاکرنیوز به نقل خبرگزاری تسنیم، تشکیل گرد و خاک در سوریه و عراق موجب ایجاد هوای ناسالم در بیشتر استان‌های کشور به ویژه کردستان شده است، این گردو خاک که از روز گذشته استان کردستان را درگیر کرده موجب تعطیلی ادارات، بانک‌ها، مدارس و اکثر مغازه‌های استان شده است.
پیش‌بینی‌های انجام شده در سامانه پایش کیفی هوا شرکت کنترل هوای شهر سنندج نشان میدهد که صبح امروز 27 اردیبهشت با توجه به عدم وزش باد، کیفیت هوا در شرایط خطرناک قرار گرفته است، غافل‌گیری ریزگردها مهمان ناخوانده غرب کشور در حالی هرازگاهی آسمان کردستان را در برمی‌گیرد که می‌تواند منشاء طبیعی و انسانی نیز داشته باشد.
براساس برآوردهای جدید ستاد ملی مقابله با گرد و غبار بسیاری از زمینهای دیم و آبی به یکی از کانون‌های گردوغبار کشور تبدیل و سلامت جامعه را به خطر انداخته است که منشاء داخلی و خارجی از جمله برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی در طول سالیان گذشته یکی از دلایل آنها است به گفته برخی از کارشناسان دو عامل از جمله پاشیدن ضایعات نفتی در حوالی سوریه و فراوانی آب دجله و فرات مانع از این گردوغبارها بود، حال که به دلیل مشکلات داخلی کشورها قیرپاشی انجام نمی‌شود و سدسازی‌های بی‌رویه کشور ترکیه که موجب خشکی آب دجله و فرات و خشک شدن بیشتر بیابان‌ها شده است، با هر طوفان کوچک سیل عظیمی از خاک را به آسمان عراق و ایران می‌آورد.
یکی از شهروندان سنندجی در ارتباط با وضعیت گرد و غبارهای اخیر کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: این روزها این مهمان ناخوانده زندگی را برهمه مردم تلخ کرده و بسیاری از شهروندان که مشکلات تنفسی و بیماری قلبی و عروقی دارند با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند.
وی با ذکر اینکه در چند سال اخیر با شروع بیماری کرونا دانش‌آموزان با تعطیلی مدارس روبه‌رو بوده و اکنون نیز به واسطه این گردو غبارها مدارس تعطیل است، افزود: متاسفانه وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان به دلیل تعطیلی مدارس به شدت افت کرده و اگر این روند گردوغبار ادامه داشته باشد، قطعاً مدارس اکثر روزها تعطیل خواهد بود و آثار مخرب آن را برجامعه خواهیم دید.
محمد ناصری یکی دیگر از شهروندان سنندجی در این‌باره در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم بیان کرد: باید مسئولان استانی و کشوری فکر و تصمیم اساسی برای رفع ریزگردها داشته باشند، دیگر فرصت آزمون و خطایی در کردستان نداریم و مردم انتظار رفع مشکلات را دارند، مشکلات با برگزاری جلسات تکراری حل و فصل نخواهد شد لطفاً بدون شعار و وعده، اقدامات کاغذی خود را عملیاتی کنند.
وی افزود: شغلم آزاد است، در این وضعیت به دلیل اجاره بالا مجبور شده که مغازه را باز کنم، تمام این گردو گرخاک را باید در طول روز تحمل کنیم، هر رهگذری که از خیابان تردد کند دچار تنگی نفس و ضعف خواهد شد، این موضوع نیاز به چاره‌اندیشی اساسی و به موقع دارد، نباید مسئولان به این موضوع حاد که سرچشمه همه بیماری‌هاست بی‌توجه باشند.
اقبال حمیدی، معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان کردستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه گرد و غبار کنونی و سال‌های اخیر منشاء کانون‌های داخلی و خارجی دارد، اظهار داشت: امروزه کانون‌های خارجی گرد و غبار به عنوان یک بحران در غرب کشور، 19 میلیون هکتار اراضی بوده که حدوداً 8 میلیون هکتار آن تأثیر مستقیم بر روی استان‌های غربی از جمله استان کردستان دارد، این مهم ناشی از تغییر اقلیم، خشکسالی اخیرو سد سازی‌های بی‌رویه کشور ترکیه است.
وی با ذکر اینکه کشور ترکیه با ساخت 22 سد بر روی آب‌های دجله و فرات تأثیر مستقیم گذاشته است، افزود: کشور ترکیه بدون رعایت حق آبه زیست‌محیطی و حقوق حوزه آبریز پایین‌دست موجب مشکلاتیکنونی بوده وپروژه‌های گاپ در قالب تولید انرژی برق آبی و اجرای پروژه «داپ» با احداث 90 سد برای مصرف کشاورزی و منابع آبی در دست اقدام است که بزرگترین سد ترکیه به نان «ایلیسو» به بهره‌برداری رسیده و کانون‌های گردوخاک را تشدید کرده است.
معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان کردستان خاطرنشان کرد: خوشبختانه در سال‌های 98 و 99 گردو غبار اصلاً وجود نداشت و در سال گذشته نیز کلًا دو روز هوای خطرناک وجود داشته اما در سال‌جاری به دلیل بهره‌برداری از بزرگترین سد ترکیه و فعال شدن کانون‌ها حدود 2 روز فوق خطرناک، 3روز خطرناک، دو روز بسیار ناسالم و دو روز ناسالم برای عموم و دو روز ناسالم برای گروه‌های حساس رقم خورده که این نشان از عمق فاجعه و وضعیت خطرناک است.
وی بیان کرد: درصورت اینکه جریان‌های بادی و وزش باد به سمت ایران نباشد، ریزگردها در خود سوریه، مرز اردن و عراق نشست خواهد کرد اما متأسفانه جریان‌های بادی شرقی و غربی به سمت کشورما فعال است و استان‌های غربی تحت تأثیر این گردو غبارها قرار می‌گیرد، حل این مشکلات نیاز به گفتمان دیپلماسی مشترک بین کشورهای عراق، سوریه، ترکیه و ایران است، باید حقوق عرفی حق آبه‌های پایین دستی رعایت شود در غیر این‌صورت به سمت شرایط‌های بحرانی پیش خواهیم رفت، بنابراین نشست با مجامع بین المللی بسیار ضروری است.
حمیدی در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه سازمان محیط زیست استان‌های غربی کشور از جمله استان کردستان چه میزان برموضوع ورود ریزگردها از کشور عراق به ایران به وزارتخانه فشار آورده و برحل این موضوع و برگزاری دیپلماسی تأکید داشته است، توضیح داد: در روزهای اخیر نشست‌هایی در این راستا به صورت بین‌المللی برگزار شده، با فعال شدن کانون کشورهای عراق، عربستان، سوریه و اردن در حوزه دجله و فرات نیاز به ارتباطلات و گفتمان مشترک است، نباید با تولید انرژی های برق آبی امنیت و وضعیت محیط زیست و سلامت چند کشور را تحت تأثیر قرار دهند، رسانه‌ها و تشکل‌های محیط زیستی در انعکاس این مشکلات مؤثر و با فشار به سازمان‌های کشوری خواستار اقدامات جدی و روابط بین‌الملل در این راستا باشند.
معاون نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان کردستان نیز با بیان اینکه گردوغبار بروی کشاورزی، سلامت و بهداشت جامعه تأثیرگذار است، افزود: مالش پاشی به شن‌های روان که در گذشته برای جلوگیری از گرد و غبار در کشور عراق صورت می‌گرفت از نظر محیط زیست روشی منسوخ بوده و مورد تأیید نیست بلکه باید با پوشش‌های گیاهی و جنگل کاری این موضوع را حل و فصل کرد، گرچه دشت‌های شرقی استان نیز به دلیل کم‌آبی سال های اخیر در شهرستان‌های قروه و دهگلان به کانون داخلی نیز تبدیل خواهد شد و باید سازمان جنگل‌ها و مراتع منابع طبیعی در پوشش گیاهی این مناطق اقداماتی انجام دهد.
علی پناهی؛ معاون توسعه و پیش‌بینی اداره هواشناسی استان کردستان نیز در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: مقوله ریزگردها از گذشته تاکنون بوده اما متأسفانه در سال‌های اخیر تعداد روزها افزایش یافته و این به دلیل وزش‌های بادی است که خاک را از زمین بلند و منشاء آن زمین است.
وی با بیان اینکه گرد و غبار داخلی در خود کردستان با ذرات درشت وجود دارد، افزود: بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، عمدتاً محل شکل‌گیری توده گردوغبارها از کشورهای همسایه سوریه، اردن و شمال عربستان است و هر اندازه از منبع گرد و غبار دورتر باشیم، غلظت آن کمتر است، در استان‌های کوهستانی متأسفانه گردو غبار در میان کوه ها نشست کرده و در صورت نبود وزش باد چند روز ادامه خواهد داشت.
معاون توسعه و پیش‌بینی اداره هواشناسی استان کردستان با بیان اینکه جربان‌های غربی به سمت شرق در استان کردستان بیشتر است، بیان کرد: گرد و غبار در فصل سرد با باراش باران سریع‌تر تخلیه و در فصل گرما با نبود بارش در صورت سیستم ناپایدار هوای عراق، وزش باد گرد و غبار را به استان‌های غربی بیشتر می‌کند که بدترین حالت ممکن افزایش وزش باد در عراق و کاهش وزش باد در استان کردستان است که این گونه وضعیت چراغ قرمز را ایجاد می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: مناطقی که منابع طبیعی و بافت گیاهی کمتری دارد، خاک آن پودری و گرد و غبار را ایجاد می‌کند، خشک شدن باتلاق‌های کشور عراق به دلیل نبود آب دجله و فرات، کاهش پوشش گیاهی و نبود بارندگی در کشورهای اطراف، درگیری، جنگ و مشکلات داخلی وکویری بودن کشورهای همسایه سیستم ناپایدار هوا را افزایش میدهد و دود بیشتر این مشکلات به چشم مردم غرب کشور ایران می‌رود.
به گفته پناهی، اگر وزش باد در مناطق کویری و خشک عراق کمتر باشد، شاید گرد و خاک کاهش یابد در غیر این صورت سال خوبی از نظر ریزگردها نخواهیم داشت، در صورت تصمیم جدی و تعامل کل کشورها در راستای حل معضل گردو غبار شاید تا بیست سال آینده اجرای نشود و متأسفانه هر ساله میزان بارش میانی عرض منطقه کمترمی‌شود.
وی با عنوان اینکه خود استان کردستان در آینده محل ایجاد منبع گرد و غبار خواهد بود، گفت: در گذشته هیچ گاه از مناطق مرزی کشور به استان گردو غبار وارد نمی‌شد اما اکنون مناطق مرکزی و شرق استان در خطر بوده و شکل‌گیری گرد و غبار به دلیل افزایش تخریب زمین و کاهش بارندگی معضل جدی در آینده است.
معاون توسعه و پیش‌بینی اداره هواشناسی استان کردستان در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی به برخورد و هشدارهای جدی اداره هواشناسی استان کردستان در راستای ایجاد گرد و غبار چگونه است، افزود اداره کل هواشناسی وظیفه پیش‌بینی و اعلام وضعیت هواشناسی را دارد، در صورت حاد بودن هوا هشدارهای جدی در این راستا صادر و اطلاع‌رسانی خواهد شد اما درصورت نیاز به همکاری و همفکری سازمان‌های متولی قطعاً تعامل خواهیم داشت، متاسفانه دیدگاه خوشبینانه‌ای به موضوع گردو غبار برای آینده کشور ایران نخواهیم داشت.
کمال ابراهیمی، معاون سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در رابطه با گرد و غبارهای اخیر استان و کل کشور اظهار داشت: طبق قانون و دستور لعمل مشخص برای مقابله با آلودگی هوا وظایف مشخصی برای دستگاه‌های متولی تعیین شده است، باید طبق قانون 96 ساعت قبل از بروز آلودگی هوا اداره هواشناسی، وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی شرایط اضطرار را اعلام کنند که متأسفانه توده‌های ریزگردهوا در مرز عراق کمتر از یک روز تشکیل و به مرزهای ایران وارد می‌شود و عملاً اعلام قبل از 96 ساعت امکان‌پذیر نیست.
وی با بیان اینکه در صورت شرایط اضطراری آلودگی هوا، از طریق مدیریت بحران استان اطلاع‌رسانی خواهد شد، بیان کرد: ستاد بحران استان کردستان باید ظرف مدت 12 ساعت با تشکیل جلسات اضطراری اقدامات پیشگیرانه لازم را اجرایی و در شرایط هوای ناسالم، بسیار ناسالم یا خطرناک تصمیماتی برای افراد میان سال، کودکان، بیماران زمینهای، بیماران خاص اعلام و در صورت شاخص آلودگی هوا بالای 300 یعنی «شرایط خطرناک» تمامی فعالیت‌های خارج از منزل منع خواهد شد و کارهای خدماتی و اورژانسی با در اختیارداشتن تجهیزات لازم فقط حق فعالیت دارند بنابراین دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان پیشنهادات خود و اطلاع‌رسانی را در زمینه سلامت شهروندان به استانداری کردستان اعلام می‌کند.
کارشناس بهداشت سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان با عنوان اینکه اثرات آلودگی هوا را بر سلامت جامعه رصد می‌کنیم، بیان کرد: با وارد کردن تعداد روزهای آلوده در سال و تعداد مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های تنفسی و قلبی و عروقی در نرم‌افزار جهانی انتخاب شده دانشگاه علوم پزشکی وارد شده و نسبت به سال‌های گذشته میزان مرگ و میر ناشی از گردو غبار و میزان غلظت هوا را مشخص می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در کل سال گذشته سه روز هوای خطرناک وجود داشته اما در سال‌جاری حدود 7 روز آلودگی هوا با وضعیت شدید وجود داشته و باید بحث‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی بر این موضوع بیشتر شود، متأسفانه مردم با رعایت نکردن نکات ایمنی در این شرایط به بازار، پیاده‌روی در سطح پارک‌ها و کوهنوردی می‌روند که آثارمخرب دراز مدت خواهد داشت چراکه قطعا آلوگی‌های شیمایی کشورهای همسایه به همراه این گرد و غبار احتمالًا ورود کرده و در آینده دچار سرطان می‌شوند، امیدوارم در صورت خارج شدن از منزل از ماسک «N95» و ماسک‌های P1 و P2 استفاده کنند.
ابراهیمی در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه دانشگاه علوم پزشکی استان‌های غرب کشور و به طبع استان کردستان به عنوان متولی سلامت جامعه چه میزان با وزارت بهداشت کشور جهت توجه و اقدام جدی رفع آلودگی هوا رایزنی و فشار آورده‌اند؟ توضیح داد: دانشگاه علوم پزشکی استان‌ها قطعاً مکاتبات و نامه‌هایی از شرایط حاکم به مرکز ارسال کرده و خود وزارت بهداشت نیز این مشکل را به طور جدی رصد خواهد کرد، کمیته آلودگی هوا در استان و در سطح کشوری با حضور وزرا تشکیل می‌شود و تمامی گزارش‌های استان‌ها بررسی و برنامه‌ریزی خواهد شد، در روزهای اخیر خود سازمان محیط زیست کشور با کشورهای خارجی ارتباطات بیشتری داشته است، در صورت مداخله بین‌المللی با توجه به ناتوانی کشورهای همسایه در کنترل آلودگی هوا، چاره‌ای جز کمک‌های مالی ایران به این کشورها نیست.
وی اذعان کرد: جریان هوای شرق به غرب در استان کردستان در دشت‌های قروه و دهگلان در صورت خشکسالی و کاهش آب‌های زیر زمینی قطعاً در آینده به منبع آلودگی تبدیل خواهد شد، امیدوارم انتقال آب سد آزاد به دشت‌های قروه این مشکل را تا حدودی کنترل شود.
کارشناس سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان یادآور شد: در سال 99 با 10 روز آلودگی هوا بدون یک روز شرایط خطرناک حدود 193 مرگ یعنی 7 درصد مرگ‌ها مربوط به آلودگی هوا بوده، آمار سال گذشته تا کنون اعلام نشده و قطعاً امسال با این وضعیت بسیار حاد آلودگی هوا آمارها متفاوت است.
به گزارش ذاکرنیوز به نقل از تسنیم؛ این روزها در حالی موج ریزگردها وارد استان کردستان شده که این وضعیت باعث نارضایتی مردم شده و از سویی دیگر سالانه تعداد زیادی از هموطنان که بیماران زمینهای یا کهنسال هستند به دلیل مسمویت ناشی از تنفس این ریزگردها در بیمارستان‌های استان بستری می‌شوند، برای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از استنشاق ریزگردها باید نکات بهداشتی را رعایت کرد؛ به گفته کارشناسان حوزه بهداشت باید در این روزهای با وضعیت آلودگی هوا نکات ایمنی و بهداشتی را رعایت و پیاده‌روی و ورزش کردن در فضاهای باز خودداری کرده و حتماً از ماسک استفاده کنیم. مسمویت این پدیده با علایمی در بدن ظهور خواهد کرد و عوارضی همچون واکنش ریه، چشم و پوست بدن به ریزگردها خواهد داشت.
