به گزارش ذاکرنیوز سکینه اسمی: هم اکنون از ۴۳ حادثه و بلای طبیعی در دنیا ۳۴ حادثه آن در ایران و نزدیک ۲۶ حادثه آن نیز در آذربایجان غربی سالانه رخ می‌دهد که بزرگترین آن زلزله بوده است، آماری که به خوبی نشان می‌دهد کشورمان و به تبع آن آذربایجان غربی در منطقه‌ای حادثه خیز واقع شده و ضرورت ایمن‌سازی بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.
وقوع سه زمین لرزه با بزرگی بیش از ۵ ریشتر و صدها پس لرزه در خوی و سلماس اواخر سال گذشته مهر تأییدی بر این است که زمین لرزه در کمین آذربایجان غربی قرار دارد.
بر اساس طرح و نقشه پهنه‌بندی زلزله، ۶۰ درصد استان شامل شهرهای خوی، سلماس، پیرانشهر، ربط، باروق، کشاورز، چهاربرج، سیلوانا، امیرآباد، سرو، سیه چشمه و قره ضیاالدین بر روی گسل زمین لرزه واقع شده‌اند.
آذربایجان غربی به دلیل شرایط جغرافیایی خاص جزو مناطق پرخطر از نظر آب و هوایی محسوب می‌شود آذربایجان غربی به دلیل شرایط جغرافیایی خاص جزو مناطق پرخطر از نظر آب و هوایی محسوب می‌شود. خشکسالی، سرما و یخبندان، سیل و تگرگ و باران‌های سیل آسا در کنار تهدید وقوع زلزله از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زای استان به شمار می‌روند.
در حال حاضر به علت وجود گسل‌های متعدد در سطح استان، این منطقه یکی از نواحی مستعد زمین لرزه محسوب می‌شود که از مهم‌ترین گسل‌های استان می‌توان به گسل تبریز فعال‌ترین گسل در منطقه آذربایجان، گسل سلماس و گسل مهاباد اشاره کرد.
اما هر چقدر که عمق حوادث و تعداد آن زیاد است، ایمنی و مقاوم‌سازی در استان چندان مورد توجه قرار نگرفته و مردم این خطه با خسارت‌های زیادی ناشی از سیل، تگرگ، زمین لرزه و… دست و پنجه نرم می‌کنند.
موضوع وقوع بلایای طبیعی در استان بسیار جدی بوده و سالانه خسارت‌های هنگفت و غیرقابل جبرانی بر بخش‌های مختلف وارد می‌سازد. کاهش آثار زیان‌بار طبیعی در راستای حفظ سرمایه‌های ملی یک ضرورت است. اینکه زلزله، سیل و بلایای طبیعی غیرقابل پیش بینی است نکته واحدی است که نمی‌توان انکار کرد اما تدابیر لازم برای مقابله و مدیریت این بلایا و بحران موضوعی است که می‌توان قبل از وقوع بحران مدیریت کرد.
یکی از موارد مهم در برابر مقابله و مدیریت بحران زلزله بحث مقاوم‌سازی مساکن به خصوص در بخش مسکن روستایی است؛ موضوعی که سال‌های گذشته در استان آذربایجان غربی که در پهنه پرخطر زمین لرزه کشور قرار دارد چندان مورد توجه قرار نگرفته است و در سال‌های اخیر بنیاد مسکن عزم راسخی در این راستا دارد اما لزوم مشارکت مردم و همراهی بانک‌ها از نکات مهم در این زمینه به شمار می‌رود.
گسل‌هایی که آذربایجان را تحت تأثیر قرار می‌دهند
حجم بالای خرابی در زمین لرزه‌های خوی در سال گذشته بار دیگر ضرورت مقاوم سازی واحدهای مسکونی به خصوص در روستاها را دوچندان کرد، موضوعی که قبل از وقوع بحران چندان مورد توجه مردم ساکن در روستاها و مناطق پرخطر قرار نگرفته بود.
مقاوم سازی واحدهای مسکونی، ارائه آموزش‌های تخصصی و عمومی و فرهنگ‌سازی، برگزاری مانورهای امداد و نجات با هدف ارتقای سطح آگاهی و افزایش آمادگی نیروهای امدادی، جلوگیری از ساخت و سازهای غیر اصولی و غیر مجاز و همچنین تجهیز دستگاه‌های امدادرسان به فناوری‌های نوین در افزایش ضریب ایمنی و کاهش آثار و خسارت‌های ناشی از حوادث، بسیار مهم و ضروری است.
۱- گسل شمال تبریز: فعال‌ترین گسل در آذربایجان بوده و شدیدترین زلزله آن در سال ۱۱۵۸ هجری شمسی رخ داده است.
۲- گسل سد مهاباد: در بخش جنوبی دریاچه ارومیه و شمال شهرستان مهاباد گسترده شده است.
۳- گسل سلماس: در نزدیکی شهر سلماس در اثر زلزله‌ای در اردیبهشت ۱۳۰۹ هجری شمسی به وجود آمد.
تنها ۳۷ درصد واحدهای مسکونی روستایی در آذربایجان غربی مقاوم سازی شدند
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان غربی طرح نهضت ملی مسکن، بازنگری طرح هادی روستایی و مقاوم سازی مساکن روستایی در استان را سه محور و دغدغه اصلی دولت و بنیاد مسکن برشمرد و افزود: «سهمیه کشوری مقاوم سازی واحدهای مسکونی روستایی هر سال ۲۰۰ هزار واحد است که این میزان در استان ۱۳ هزار واحد مشخص شده است.»
در حال حاضر ۲۵۸ هزار و ۴۴۵ واحد مسکن روستایی در استان داریم که از این میزان ۹۳ هزار و ۴۱۶ واحد مسکونی به میزان ۳۷ درصد مقاوم‌سازی شده‌اند جعفر برزگر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تأخیر در اخذ مصوبه مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی شورای عالی مسکن به بانک مرکزی افزود: «با وجود تأخیری که اتفاق افتاد هفته دولت سال گذشته این مصوبه اخذ شد و در مدت باقی مانده اقدام به اعطای تسهیلات بهسازی مسکن روستایی در استان کردیم.»
وی با اشاره به انجام مطالعات استان از نظر وقوع حوادث و بلایای طبیعی، عنوان کرد: «در این مطالعات آذربایجان غربی در پهنه خطرپذیری بالا به خصوص در زمینه زلزله و سیل قرار دارد.»
برزگر گفت: «در حال حاضر ۲۵۸ هزار و ۴۴۵ واحد مسکن روستایی در استان داریم که از این میزان ۹۳ هزار و ۴۱۶ واحد مسکونی به میزان ۳۷ درصد مقاوم سازی شده‌اند.»
۲۱۶۸ روستای آذربایجان غربی در معرض سیل و زلزله هستند
برزگر با بیان اینکه دو هزار و و ۱۶۸ روستای بالای ۲۰ خانوار استان در معرض سیل و زلزله هستند، اضافه کرد: «قرار گرفتن برخی واحدهای مسکونی روستایی در مسیل رودخانه‌ها، این روستاها را در معرض خطر سیل قرار داده و استان نیز از نظر زلزله‌خیز بودن جزو استان‌های با خطرپذیری بالا قرار دارد.»
لزوم مشارکت بانک‌ها در بحث تسریع در پرداخت تسهیلات مقاوم سازی، قبول سفته زنجیره‌ای و مشارکت مردم قبل از وقوع حوادث و بحران در خصوص مقاوم سازی واحدهای مسکونی از ضرورت‌های توجه به این بحث در استان به شمار می‌رود مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان غربی با تاکید بر ضرورت مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی گفت: «سال گذشته از ۱۳ هزار سهمیه مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی در استان تاکنون ۸ هزار و ۴۳۴ واحد برای اخذ تسهیلات به بانک‌ها معرفی شده‌اند و سه هزار و ۸۴۱ واحد نیز عملیات مقاوم‌سازی را آغاز کرده‌اند.
وی در خصوص مسائل و مشکلات پیش‌روی مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی در استان افزود: «لزوم مشارکت بانک‌ها در بحث تسریع در پرداخت تسهیلات مقاوم‌سازی، قبول سفته زنجیره‌ای و مشارکت مردم قبل از وقوع حوادث و بحران از ضرورت‌های توجه به مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی در استان به شمار می‌رود.»
برزگر با بیان اینکه قبل از وقوع بحران بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در پی جلب مشارکت‌های مردمی برای مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی است، اظهار کرد: «متأسفانه مشارکت کم مردم قبل از وقوع بحران در بحث مقاوم‌سازی موجب شده است بعد از وقوع بحران مردم با مشکلات زیادی مواجه شوند؛ در حالی که قبل از وقوع بحران به راحتی می‌توانند نسبت به مقاوم‌سازی و بازسازی واحدهای مسکونی خود اقدام کنند.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: «همچنین مردم باید این موضوع را مدنظر قرار دهند که مهم‌ترین اولویت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بعد از وقوع بحران به خصوص سیل و زلزله بازسازی مناطق خسارت دیده است و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی در زمان بحران در اولویت قرار ندارد.»
هزینه ۶,۶۷۸ میلیارد تومانی برای مقاوم سازی واحدهای مسکونی آذربایجان غربی
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان غربی با بیان اینکه از سال ۸۴ بحث مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی در کشور آغاز شده است، گفت: «در استان از زمان اجرای این طرح تاکنون ۱۱۳ هزار و ۸۴۰ واحد مسکونی برای مقاوم‌سازی به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند.»
وی افزود: «از این تعداد ۱۰۳ هزار و ۶۷۲ واحد عقد قرارداد، ۹۷ هزار و ۱۴۸ واحد شروع عملیات مقاوم‌سازی و ۹۳ هزار و ۶۲۶ واحد مقاوم‌سازی شده و همچنین ۹۱ هزار و ۴۳۶ واحد نیز به بهره‌برداری رسیده است.»
برزگر اعتبار هزینه شده در این حوزه را ۶ هزار و ۶۷۸ میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: «از این میزان ۲ هزار و ۲۲۶ میلیارد تومان تسهیلات بانکی و ۴ هزار و ۴۵۲ میلیارد تومان نیز آورده متقاضیان بوده که از سال ۸۴ تاکنون هزینه شده است.»
تاکنون ۳۷ درصد از واحدهای مسکونی روستایی در استان مقاوم سازی شده‌اند مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان غربی با بیان اینکه تاکنون ۳۷ درصد از واحدهای مسکونی روستایی در استان مقاوم سازی شده‌اند، عنوان کرد: «این تعداد شامل ۳۲ درصد توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و ۵ درصد نیز مقاوم سازی توسط خود مردم بوده است.»
وی با اشاره به اهمیت بحث مقاوم سازی مساکن روستایی اضافه کرد: «خوشبختانه منازل مسکونی که از سال ۱۳۸۵ با نظارت بنیاد مسکن و با اهدای تسهیلات مقاوم سازی شدند مقاوم بوده به طوری که در مقابل زلزله‌های اخیر شهرستان خوی سالم ماندند.»
مدیرکل بنیاد مسکن آذربایجان غربی ادامه داد: «مبلغ این وام‌ها اگر تاریخ صدور پروانه ساخت آن‌ها از ۲۵ آبان سال گذشته به بعد باشد، شامل تسهیلات ۲ میلیارد ریال با بازپرداخت ۲۰ ساله و سود پنج درصد است.»
برزگر با اشاره به اینکه تسهیلات مقاوم‌سازی و بهسازی مسکن‌های روستایی در این استان به ۲ میلیارد ریال افزایش یافته و روستاییان می‌توانند برای دریافت این تسهیلات اقدام کنند، گفت: «پیش از این سقف تسهیلات پرداختی به مساکن روستایی یک میلیارد ریال بود که این رقم به دو برابر افزایش یافته است.»
وی با اشاره به شرایط تسهیلات پرداختی اضافه کرد: «تسهیلات مقاوم سازی مساکن روستایی با کارمزد پنج درصد و بازپرداخت ۲۰ ساله به صورت سفته زنجیره‌ای سه نفره پرداخت می‌شود.»
۳۶ درصد مردم آذربایجان غربی در روستاها زندگی می‌کنند
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری آذربایجان‌غربی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص ضرورت مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی گفت: «۳۶ درصد جمعیت این استان در روستاها زندگی می‌کنند و این آمار یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت روستایی را شامل می‌شود.
۳۶ درصد جمعیت این استان روستایی و در روستاها زندگی می‌کنند و این آمار یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت روستایی را شامل می‌شود یاسر رهبردین ادامه داد: «۹۶۶ روستای آذربایجان‌غربی نیازمند بازنگری طرح هادی هستند و این امر نیازمند توجه مسئولان است تا از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه ٣۶ درصد مردم آذربایجان غربی در روستاها زندگی می‌کنند و این مهم باید جزو دغدغه‌های متولیان امر و مسئولان کشوری قرار گیرد تا جلوی مهاجرت به شهرها گرفته شود، افزود: «متأسفانه تنها در ٣۵ درصد روستاهای واجد شرایط طرح هادی اجرایی شده و با میانگین کشوری فاصله زیادی داریم و اقدامات بنیاد بخصوص در بخش طرح هادی باید پررنگ‌تر شود.»
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با بیان اینکه خطر زلزله و سیل برخی مناطق استان را تهدید می‌کند، اضافه کرد: «٢٧٠٠ کیلومتر مسیر رودخانه داریم که نیازمند اجرای دیوار ساحلی و اختصاص منابع مالی از سوی مسئولان کشوری هستیم.»
بنابراین گزارش، آذربایجان غربی به عنوان یک استان مرزی دارای سه میلیون و ۲۶۵ هزار نفر جمعیت است که ۳۴.۶ درصد از آن در مناطق روستایی و ۶۵.۴ درصد در مناطق شهری سکونت دارند.
