به گزارش ذاکرنیوز، حجت الاسلام والمسلمین حسین ملانوری، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه در اولین نشست ملی «مشاوران مسجد محور» اظهار کرد: طرح‌های ما در حوزه مسجد به سه دسته تقسیم می‌شود، یکسری طرح‌ها برای راهبری کل مساجد کشور، یکسری طرح‌های برای مدیریت یک مسجد است و یکسری طرح‌ها برای جذب، آموزش، اعزام و حمایت از مبلغانی است که می‌خواهند به عنوان امام جماعت در مساجد فعالیت کنند.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: در بخش اول برای ساماندهی مساجد کل کشور و هماهنگی تبلیغ تا کنون اقدامات زیادی شده است، در این عرصه حرکت‌هایی داشته ایم، اما به مقصد نرسیده ایم و در زمان مدیریت آیت الله مقتدایی، شورای سیاستگذاری تبلیغ شکل گرفت، اگر دوستان خاطرشان باشد مقام معظم رهبری هم تأیید کردند، لذا کار پیگیری شد و با همراهی و انسجام بیشتر تعدادی از نهادهای فرهنگی و تبلیغی کشور، حداقل کار این شد که در الفاظ و تفاهم نامه‌ها روزها سپری شد، تا دوره ایشان و آیت الله حسینی بوشهری هم به اتمام رسید.
وی افزود: در دوره مدیریت آیت‌الله اعرافی، شورای هماهنگی نهادهای حوزوی را راه اندازی شد، برای هماهنگی در کل تبلیغ از جمله در عرصه مسجد با همدیگر هماهنگی‌هایی صورت گرفت و کار با این دوستان جلو رفت، اما هیچکدام نتوانستند مساجد را به یک رفاه نسبی و آنچه از او انتظار می‌رود، برسانند. در حوزه طرح و ایده‌هایی برای ساماندهی مساجد کل کشور ارائه گردید تا یک شورای عالی شکل بگیرد، تمام مدیران عالی کشور عضو آن باشند و مسئول یا دبیر این شورا از سوی حضرت آقا حکم بگیرد و تمام بودجه‌های مربوط به مساجد معطوف به این ستاد گردد، ولی علت اینکه ما در برنامه‌های قبلی به موفقیت نرسیده ایم این است که تمام اینها خط فرمانشان از آنجایی است که پول و بودجه می‌گیرند، نه آن کسی که به آنها توصیه و نصیحت می‌کند که با هم هماهنگ باشیم و از تمام ظرفیت‌ها و توانایی‌های موجود خود بهره ببریم. به هر حال این طرحی بود که ارائه شد و هنوز هم انجامش نا ممکن نیست.
حجت الاسلام والمسلمین ملانوری بیان کرد: طرح دیگری که الان روی میز است و توسط کارشناسان و صاحب نظران شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با همکاری سازمان تبلیغات و مجموعه‌های مرتبط در حال پیگیری است، در این طرح قرار است شورایی با اهداف نهادینه شده در جامعه با همکاری نهادهای ذیربط شکل بگیرد، در همین راستا جلسات متعددی اخیراً با حضور سران نهادهای فرهنگی کشور حجج اسلام و حضرات آیات اعرافی، حاج‌علی اکبری، قمی، خاموشی، محمدی برگزار شد و یک مدلی قرار است به حضرت آقا پیشنهاد بدهند تا ان شالله اتفاق مبارکی بیافتد. همه تقریباً اتفاق نظر دارند که راهی نیست جز اینکه مقام معظم رهبری ورود کنند و فردی را برای ریاست آن شورا و به شکل یک تشکیلات مشخص، تأیید کنند.
حوزه علمیه و طرح مسجد تراز انقلاب اسلامی
وی در بخش دیگری از سخنان خود به دومین بخش از فعالیت‌های ستاد راهبری مساجد حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت: نوع دوم طرح‌ها، طرح‌هایی است که برای داخل یک مسجد و مدیریت مسجد در حال انجام است، البته طرح محله اسلامی از سوی سپاه و طرح امام محله از سوی سازمان تبلیغات اسلامی در حال انجام است ولی آنچه حوزه علمیه در دستور کار خود قرار داده است، بحث «طرح مسجد تراز انقلاب اسلامی» را مدیریت می‌کند. البته این طرح‌ها همه با محوریت مسجد و محله با محوریت امام جماعت در حال انجام است و ان‌شاءالله تمام جامعه از برکات آن بهره مند شوند.
حجت الاسلام والمسلمین ملانوری افزود: در طرح‌های در حال انجام با محوریت مسجد باید بگویم هر سه طرح یکی است، آنچه مقداری طرح مسجد تراز که متولی آن حوزه علمیه است با دیگر طرح‌های سازمان تبلیغات و سپاه متفاوت می‌سازد، آنست که در طرح مسجد تراز، بعد از آنکه مبانی و اصول و کارکردها بحث می‌شود، مدل اجرایی را هم برای امام جماعت معرفی می‌کند تا بتواند طبق برنامه‌ای که ارائه می‌کنیم آن را در سطح مسجد محله و در نهایت کشور اجرایی شود، در حال حاضر ۸ هزار روحانی امام جماعت تحت پوشش این طرح حوزه علمیه هستند و توجیه شده اند که به صورت ماهیانه جلسات طرح مسجد تراز را برگزار کرده و مباحث متعدد و سازنده را مطرح کنند، در سفرهای استانی آثار و برکات این طرح ارزشمند را از سوی طلاب فاضل، دغدغه مند و متخلق شاهد هستیم، می‌فهمیم که طلبه‌ها کار و اجزای آن را یاد گرفته اند و برکاتش در محله‌ها مشهود است.
وی به طرح سامانه مسجد اشاره کرد و افزود: با هماهنگی و آموزش‌هایی که ارائه شده است، امامان محله یا امامان مسجد فعالیت‌های خود را در این سامانه ثبت می‌کنند و حتی برخی از مساجد فعال را در این عرصه شناسایی کرده ایم و فعالیت‌های آنان را به صورت ویژه پیگیری می‌کنیم. در همین راستا با قرارگاه جهادی پیشرفت همه جانبه روستاها در وزارت کشور هماهنگ هستیم تا شاهد پیشرفت مساجد تراز انقلاب در روستاها و حاشیه شهرها باشیم.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه کشور به دیدار اخیر روحانیون معظم با مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: در این دیدار با برکت حضرت آقا توصیه و سفارشات ارزشمندی پیرامون امر تبلیغ و توجه به آن داشتند لذا با استقبال و پیشنهادات متعدد اساتید، طلاب و دانش آموختگان حوزه‌های علمیه بر آن شدیم تا ۳۲ هزار مبلغی که تحت پوشش حوزه علمیه در قالب طرح هجرت و امین و بخش‌های دیگر هستند با حمایت‌های علمی و آموزشی به صورت نیمه حضوری تماماً سطح ۳ تبلیغ را بگذرانند و در بخش برادران تقریباً به یکباره ۱۷-۱۸ هزار نفر وارد عرصه تخصصی رشته تبلیغ سطح سه شوند و آنهایی که دانشجویی و مسجد محورند، تماماً سطح ۳ تبلیغ با گرایش مسجد را انتخاب کرده و همه آموزش مسجدی را ببینند، آنهایی که دانش‌آموزی هستند سطح ۳ تبلیغ با گرایش دانش‌آموزی در کنار این بسته‌های آموزشی طراحی شده طرح ولایت با محوریت کتاب‌های شهید مطهری و کتاب‌های مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی و در همین راستا بسته آموزشی دیگری طراحی کنیم در سطح سه کلام و یکسری درس‌های اقتضایی که دائماً اجرا کنیم، مثلاً در بحث وهابیت، دروسی متناسب با شرایط را طراحی و ارائه کنیم تا امام جماعت ما در مسجد با دانش کافی و مورد نیاز متن جامعه در مسجد حضور پیدا کند و آن مسجد تراز انقلاب اسلامی را احیا کند.
مشاوره اسلامی به نصاب قابل قبولی رسیده است
حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی قائم مقام گروه روان شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز در این نشست ضمن اشاره به اینکه ۲۸ بار در قرآن کلمه مسجد بکار رفته است اشاره کرد در روایات ما نیز نسبت به دوام و حضور مستمر در مسجد تأکید شده است و در سخنرانی رهبر انقلاب با مبلغین هم شاهد تأکید ایشان بر همین امر بودیم. (قالَ رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: مَن أدمَنَ إلی المَسجِدِ أصابَ الخِصالَ الثَّمانِیَهَ: آیَهً مُحکَمَهً، أو فَریضَهً مُستَعمَلَهً، أو سُنَّهً قائمهً، أو عِلما مُستَطرَفا، أو أخا مُستَفادا، أو کَلِمَهً تَدُلُّهُ علی هُدیً أو تَرُدُّهُ عن رَدیً، و تَرکَ الذَّنبِ خَشیَهً أو حَیاءً)
استاد روانشناسی اسلامی در ادامه تأکید کرد: در کنار اهمیت حضور در مسجد لازم است باب مشاوره و امر مشورت در مسجد نیز مورد توجه قرار بگیرد و بیشتر از ۱۰۰ روایت در تأیید و توصیه به مشورت داریم.
وی همچنین خاطر نشان کرد: روانشناسی و مشاوره اسلامی به نصاب قابل قبولی رسیده است و هم از بعد نظری مثل مباحث مربوط به شخصیت، بالینی و آسیب شناسی و هم از بعد مباحث عملی مشاوره مثل مشاوره، درمان و روان سنجی به گونه‌ای شده است که می‌توانیم امر مشاوره در مساجد را به شکلی جدی تر مطرح کنیم و ارائه خدمات در این زمینه را به صورت روشمند و نظام مند دنبال بکنیم.
آذربایجانی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در حوزه روانشناسی اسلامی گفت: بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب در حوزه روانشناسی اسلامی داریم که قابل استفاده هستند و این به غیر از رساله‌ها و پایان نامه‌ها و مقالات می‌باشد و در کل بیش از ۵۰۰ عنوان در این زمینه‌ها کار شده است و ما به عنوان یک طلبه روانشناس مسئولیتی بیش از گذشته داریم و اصلاً قابل مقایسه با دو دهه یا یک دهه پیش نیست.
وی همچنین با اشاره به روانشناسی جامعه نگر (community psychology) که رویکرد جدیدی در روانشناسی می‌باشد گفت: طبق این رویکرد روانشناسان به این آگاهی رسیده اند که اینکه یک روانشناس یه عنوان یک مشاور در کلینیک خودش بنشیند و به مردم مشاوره بدهد نمی‌تواند خدمت مؤثری ارائه کند و با این روش نمی‌توان تأثیر پایداری در جامعه داشت. روانشناس باید جامعه نگر باشد و در اجتماعات و نهادهای اجتماعی مختلف حاضر باشد و از جمله این مراکز مسجد می‌باشد و این می‌تواند به جدی گرفتن امر مشاوره در مساجد منجر شده و در عین حال به زنده‌تر شدن مساجد کمک کند.
وی در ادامه ضمن تشکر از حجت الاسلام مسلمی فر بابت طراحی اپلیکیشن «مسجدی ها» تأکید کرد: امر مشاوره به صورت مجازی و فیزیکی توأمان باید دنبال شود و موضوعاتی مثل ازدواج، خانواده، اختلالات روانشناختی سبک، مشاوره تحصیلی، مراقبت معنوی، مشاوره اخلاقی و عقیدتی و … می‌تواند جز موضوعات مشاوره در مسجد باشد و فعلاً در این مرحله در حوزه محتوا عدم مخالفت با دین کفایت می‌کند و در آینده از محتواهایی که مستخرج از دین است و یا وفاق با دین دارد و آماده می‌باشد استفاده خواهیم کرد.
مشاوره در فرهنگ دینی نوعی ارتباط با خداست نه ارتباط با شخص مشاور
حجت الاسلام عالم زاده نوری معاون تهذیب حوزه‌های علمیه نیز در این نشست به طرح دیدگاه‌های خود پرداخت و گفت: مشاوره دادن در روایات اسلامی نوعی صدقه محصوب می‌شود (تَصَدَّقُوا علی أخِیکُم بِعِلمٍ یُرشِدُهُ و رَأیٍ یُسَدِّدُهُ) و مشاوره گرفتن یا استشاره هم مصداق استخاره است.
وی در توضیح این مطلب گفت: یک نوع از استخاره، الاستخاره بالاستشاره می‌باشد یعنی طلب خیر از خداوند با مشورت گرفتن؛ در روایات داریم که در این صورت خداوند خیر و صلاح او را بر زبان مشاورش جاری می‌کند، یعنی اول به در خانه خداوند برود و بعد سمت مشاور برود و با این حساب مشاور هم نباید خیلی قیافه بگیرد بابت مشاوره اش چرا که همه اینها فیوضات الهی است که از زبان او به عنوان واسطه فیض به مردم می‌رسد.
معاون تهذیب حوزه‌های علمیه در ادامه بیان داشت: طبق روایات ما لازم است از افراد متعدد (به ۱۰ نفر هم اشاره شده است) مشورت بگیریم نه فقط از یک نفر به طوری که ائمه ما گاهی از غلامان خودشان مشورت می‌گرفتند چرا که معتقد بودند گاه خدا مصلحت خودش را بر زبان او جاری می‌کند، با این دیدگاه مشاوره نوعی ارتباط با خداست نه ارتباط با شخص مشاوری که در فلان کلینیک نشسته است!
وی ادامه داد: ما توصیه‌هایی در باب مشورت در فرهنگ دینی داریم که با برخی از مدل‌های مشاوره مرسوم در قالب علم مشاوره تطابق ندارد.
این استاد حوزه در بیان تفاوت شورا و مشورت اضافه کرد: شورا و مشورت تفاوت ماهوی دارند و شورا هیچ ارتباطی با مشاوره ندارد چرا که شورا یک سازه تصمیم گیری جمعی هست نه شخصی.
مؤلف کتاب راه و رسم طلبگی ضمن اشاره به گونه‌های مختلف مشورت از مشاوره املاک تا مشاوره تغذیه اضافه کرد: این کلمه هیچ تخصیصی به مشاوره روانشناختی ندارد، از طرفی مشاوره روانشناختی دو گونه است: مشاوره درمانگرانه و مشاوره یاری گرانه و باید گفت مشاوره درمانگرانه نیاز به تخصص بالایی دارد و نمی‌شود در امکنه عمومی مثل مساجد اجرا کرد اما مشاوره یاری گرانه اتفاقاً باید از حالت انحصار برای افرادی که تحصیلات خاصی دارند خارج شود و همه مؤمنان نسبت به هم احساس مسئولیت کنند و این می‌تواند مصداق همان مردمی سازی در امر مشاوره هم باشد.
