با توجه به اهمیتی که شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها در شکل‌گیری افکار عمومی و تأثیر بر رفتار انتخاباتی مردم دارند، ممکن است این اخبار هم در رفتار انتخاباتی و هم رأی مردم تأثیرگذار باشند و بتوانند تغییراتی در آرای نامزدها به وجود بیاورند.
یک دکترای علوم ارتباطات اجتماعی در نشست مجازی ایسنا تحت عنوان «انتخابات و اخبار جعلی» از بستر کلاب هاوس، با بیان اینکه اخبار جعلی به دو دسته تقسیم می‌شوند، اظهار کرد: دسته اول Misinformation است؛ به معنای اطلاعاتی که گمراه کننده، نادرست و غیرعمدی است، یعنی شما نمی‌دانید خبری اشتباه است و آن را پخش می‌کنید مانند برخی آمارها که در مناظرات تلویزیونی کاندیداها هم از آنها استفاده شد.
دکتر حسین امامی‌رودسری تصریح کرد: دسته دوم خبرهای جعلی Disinformation است یعنی اطلاعات دروغی که به صورت عمدی منتشر می‌شود و معنای دقیق آن، این است که شما چیزی را می‌گویید که می‌دانید دروغ است و نظریه‌های توطئه و شایعات، بیشتر ریشه در این دسته دارند و به صورت کلی هدف اخبار جعلی آسیب رساندن است.
وی با بیان اینکه در انتخابات یک اصل وجود دارد که «هر خبر قدیمی دوباره جدید می‌شود»، خاطرنشان کرد: اطلاعاتی وجود دارد که واقعی اما آسیب رسان است یعنی در این نوع اخبار از خبرهای قدیمی استفاده می‌کنند تا باعث تضعیف رقیب شده و بر ذهن مخاطب تأثیر بگذارند که بیشتر شامل خبرهای خصوصی و شخصی است.
تأثیر اخبار جعلی بر ۳ گروه
این پژوهشگر رسانه های نوین در رابطه با گروه‌های هدف اخبار جعلی، توضیح داد: اخبار جعلی می‌تواند بر روی همه افراد جامعه تأثیرگذار باشد اما براساس تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده، افراد مسن بالای ۶۰ سال بیشتر تحت تأثیر اخبار جعلی قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: گروه دومی که بیشترین تأثیر را از اخبار جعلی می‌گیرند، افراد محافظه‌کار و سختگیر هستند چراکه این افراد نسبت به برخی اخبار واهمه دارند و همیشه خود را در یک چارچوبی می بینند و گروه سوم هم افرادی هستند که تحصیلات کمتری دارند.
امامی‌رودسری درباره اهمیت توجه به اخبار جعلی مطرح کرد: ما فکر می‌کنیم که عقاید، نگرش ها و اعتقادات، از خود ما هستند اما این حرف به صورت کامل درست نیست چراکه ما تحت تأثیر اخباری هستیم که عقاید ما را شکل می دهند.
وی ادامه داد: در شرایط معمولی، اخبار جعلی تأثیر زیادی در انتخابات دارند اما با توجه به شرایط موجود ایران و نظرسنجی های انجام شده که حدود ۷۰ درصد مردم تمایلی به شرکت در انتخابات ندارند به نظر بنده اخبار جعلی تأثیر زیادی بر تغییر رفتار رأی دهندگان و روند و نتایج انتخابات این دوره نمی تواند داشته باشد چراکه اخبار جعلی کمک به مشارکت بیشتر و حضور مردم در انتخابات نمی‌کند.
امامی‌رودسری با بیان اینکه خبر جعلی همیشه جذابیت بیشتری دارد، مطرح کرد: براساس پژوهشی که سال ۲۰۱۶ در ایالات متحده آمریکا صورت گرفت، ۲۰ خبر پربیننده واقعی و ۲۰ خبر پربیننده جعلی را در اختیار جامعه آماری قرار دادند و پس از بررسی نتایج متوجه شدند که اخبار جعلی بیشترین لایک را داشتند و بیشتر به اشتراک گذاشته شدند چراکه این اخبار جذابیت بیشتری دارند.
وجود ۳ نگرش برای حضور در انتخابات
این پژوهشگر رسانه‌های نوین حضور مردم در مواجهه با انتخابات اخیر ایران را به سه دسته مطلع، مردد و مصمم تقسیم کرد و در توضیح این گروه‌ها اظهار کرد: عده ای از قبل تصمیم خود را گرفتند که در صورت آمدن یک کاندیدا به او رأی خواهند داد. این گروه نسبت به انتخاب خود مطلع و آگاه هستند و احتمال تحت تأثیر قرار گرفتن آنها با اخبار جعلی بسیار پایین است.
وی تصریح کرد: گروه دوم مردد هستند و منتظر ماندند مشخص شود چه کسانی در انتخابات ثبت نام می‌کنند و یا کدام گزینه در طول مبارزات انتخاباتی از نظر آنها بهتر است. پس این گروه فعلاً بلاتکلیف هستند و تصمیم نهایی خود را نگرفته‌اند بنابراین اخبار جعلی تا لحظه آخر انتخابات می‌تواند نظر آنها را تغییر دهد و باعث تغییر رفتار آنها شود.
امامی‌رودسری ادامه داد: دسته سوم عده ای هستند که به صورت قطعی تصمیم گرفتند در انتخابات شرکت نکنند و برای آنها مهم نیست چه شخصی رأی بیاورد. اینها مصمم هستند که در انتخابات شرکت نکنند مگر اینکه ساعات و یا روزهای آخر اتفاق خاصی رخ دهد تا رأیشان تغییر کند، با این وجود اخبار جعلی روی این گروه تأثیر کمی دارد و احتمال تغییر نگرش این گروه براساس اخبار جعلی بسیار پایین است.
تأثیر اخبار جعلی بر افراد و انتخابات
دکترای علوم ارتباطات اجتماعی: اخبار جعلی در انتخابات، می‌تواند نگرش ما را درباره کاندیدایی بدبینانه کند اما کمتر باعث تغییر رفتار و یا تغییر رأی ما می شود، از طرفی آموزش همگانی سوادرسانه ای در این مقطع کوتاه تا برگزاری انتخابات راهکار مناسبی نیست چراکه نیازمند یک پروسه بلندمدت است و در این مدت زمان کوتاه تنها کاری که می‌شود در مواجهه با اخبار جعلی انجام داد، مسئله راستی آزمایی توسط رسانه هاست.
عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی خاطرنشان کرد: اخبار جعلی علاوه بر تغییر گزینه رأی افراد می‌تواند رفتار اجتماعی آنها در مواجهه با برخی از مسائل را تغییر دهد البته ارتباطات میان‌فردی در انتخابات، تأثیر بیشتری نسبت به اخبار شبکه‌های اجتماعی دارد و بسیاری از مردم منتظر هستند تا رهبران فکری بگویند به کدام نامزد رأی بدهند و یا مشارکت نکنند.
وی ادامه داد: خبر جعلی می‌تواند نگرش ما را درباره کاندیدایی بدبینانه کند اما کمتر باعث تغییر رفتار و یا تغییر رأی ما می شود در ضمن بر تقویت عقیده ما در میزان اعتماد به دولت آینده نیز تأثیرگذار خواهد بود یعنی اخبار جعلی می تواند بی اعتمادی بیشتری نسبت به دولت آینده را برای ما ایجاد کند.
راستی‌آزمایی و مبارزه با اخبار جعلی، بخشی از کار روزانه خبرنگاران شود
این مدرس دانشگاه در رابطه با وظایف رسانه‌های رسمی در مواجهه با اخبار جعلی، اظهار کرد: نخستین اقدام رسانه‌ها در مواجهه با اخبار جعلی این است که به سرعت تکذیبیه آن را منتشر کنند اما این کار به تنهایی کفایت نمی‌کند و مسئله مهم دیگری که وجود دارد این است که رسانه‌ها باید راستی آزمایی و مبارزه با اطلاعات جعلی و نادرست را جزء وظایف روزانه خود بدانند.
وی اضافه کرد: در مناظرات تلویزیونی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، بسیاری از نامزدها اطلاعات، آمار و اخبار جعلی و نادرست تولید می‌کنند بنابراین مسئله راستی آزمایی اخبار حتی مربوط به نقل قول نامزدها هم می شود البته کار صحیح آن است که راستی آزمایی از طریق رسانه‌های آزاد صورت بگیرد چراکه ممکن است اگر از طریق رسانه‌های وابسته باشد، دچار سوءگیری بوده و مخاطب را دچار تردید کند.
این پژوهشگر رسانه‌های نوین در ادامه خاطرنشان کرد: هیچ منابعی مانند رسانه‌های آزاد نمی‌توانند راستی‌آزمایی اخبار را به خوبی انجام دهند چراکه این رسانه‌ها اطلاعات و پیشینه خوبی از اخبار در اختیار دارند.
اولویت راستی‌آزمایی رسانه‌ها نسبت به آموزش همگانی سوادرسانه‌ای
وی مطرح کرد: آموزش همگانی سوادرسانه ای در این مقطع کوتاه تا برگزاری انتخابات راهکار مناسبی نیست چراکه سوادرسانه‌ای نیازمند یک پروسه بلندمدت است، در این مدت زمان کوتاه تنها کاری که می‌شود در مواجهه با اخبار جعلی داشت، مسئله راستی آزمایی توسط رسانه هاست.
امامی‌رودسری با اشاره به لزوم قانونگذاری در زمینه انتشار اخبار جعلی و اشتباه توسط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گفت: پس از انتخابات سال ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا، شبکه اجتماعی توئیتر و پس از آن فیس بوک، حساب کاربری دونالد ترامپ را مسدود کردند چراکه معتقد بودند ترامپ در حساب کاربری خود، اخبار جعلی و نادرست منتشر می‌کند بنابراین صلاحیت حضور در این شبکه‌های اجتماعی را ندارد البته شبکه‌های اجتماعی هم ضعف‌هایی دارند و این یک دغدغه جهانی است اما ما هم می‌توانیم قوانین کشوری در این زمینه وضع کنیم.
ساخت خبر جعلی و انتشار آن یک تاکتیک تبلیغاتی است
یک فعال سیاسی و رسانه‌ای نیز در ادامه نشست ایسنا، اظهار کرد: در ایران رسانه‌هایی داریم که شناسنامه دار هستند اما با انبوهی از رسانه‌ها مواجه هستیم که هویت و شناسنامه ندارند و با توسعه فضای مجازی آسیب اخبار جعلی و فیک‌نیوزها بیشتر شده‌است.
بهروز شجاعی تصریح کرد: کانال‌های خبری به صورت جدی از تلگرام آغاز به کار کردند و وارد زندگی مردم شدند و بعد از فیلتر تلگرام، آسیب گسترش اخبار جعلی بیشتر شده چراکه کاربران شروع به بازنشر اخبار در پیام‌رسان واتس‌اپ کردند که در آنجا بدون مشخص شدن منبع خبر، می‌توان هر پیامی را بازارسال کرد و در این فضا حتی اخبار چند سال گذشته و قدیمی مجدد به اشتراک گذاشته می‌شود.
وی ادامه داد: پیام‌رسان واتس‌اپ یک آسیب بزرگ و بستر انتشار اخبار جعلی به ویژه برای افرادی است که سوادرسانه‌ای ندارند و اخبار را دست به دست می‌چرخانند. بحث سوادرسانه‌ای خیلی مهم است اما سیستم علاقه‌ای به بالا رفتن سوادرسانه‌ای مردم ندارد، از طرفی اخبار جعلی با ارزش خبری شگفتی همراه و برای مردم جذاب است.
این فعال سیاسی با بیان اینکه انتشار اخبار جعلی در انتخابات از تاکتیک‌های انتخاباتی است، مطرح کرد: ساخت خبر جعلی و انتشار آن یک تاکتیک تبلیغاتی است که در اتاق‌های جنگ روانی ستادها انجام می‌شود و حتی شنیده شده در ستاد یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ برای یک نفر حکم مسئول ستاد عملیات روانی خورده است.
وی ادامه داد: در این اتاق‌های فکر علیه کمپین رقیب و یا در مواردی علیه کمپین خودشان اخبار جعلی منتشر می‌کنند به صورتی که یک خبر را در چند کانال و رسانه ضعیف علیه خودشان کار می‌کنند و بلافاصله با حجم وسیعی به آن خبر واکنش نشان می‌دهند و می‌گویند علیه ما بی‌اخلاقی شده‌است، از طرفی یکی از آسیب‌هایی که روابط عمومی ستادهای انتخاباتی با آن مواجه هستند، اخبار جعلی است که به سرعت دست به دست می‌چرخند بنابراین باید به سرعت عمل کنند و پاسخ شایعات را بدهند اما باز هم این اخبار در ذهن مردم می‌ماند.
شجاعی با بیان به اینکه انتشار اخبار جعلی محدود به شبکه‌های اجتماعی نیست، توضیح داد: بسیاری از اخبار جعلی در شبکه‌های ماهواره‌ای منتشر می‌شود و ما در موارد بسیاری دیدیم که آنها برداشت خود را بیان می‌کنند، واقعیت را نمی‌گویند، اخبار را به صورت وارونه جلوه می‌دهند و موجی به راه می‌اندازند و بعد از سال ۸۸ و جریاناتی که به وجود آمد گرایش مردم به رسانه‌های خارجی بیشتر شد و با سرکوب رسانه‌های رسمی، تنگ شدن چارچوب‌ها، خودسانسوری و محدود شدن آنها بستری برای فعالیت فیک نیوزها فراهم شد و از طرفی گسترش شبکه‌های اجتماعی نیز باعث شد رسانه‌های رسمی قدرت خود را از دست بدهند و اخبار جعلی و زرد منتشر شده در شبکه های اجتماعی و فیک نیوزها رسانه‌های رسمی را هم درگیر کند.
اخبار جعلی حوالی آخر شب و در روزهای پایان هفته منتشر می‌شوند
یک فعال سیاسی و رسانه‌ای: ساخت خبر جعلی و انتشار آن یک تاکتیک تبلیغاتی است که در اتاق‌های جنگ روانی ستادها انجام می‌شود و در این اتاق‌های فکر، علیه کمپین رقیب و یا در مواردی علیه کمپین خودشان اخبار جعلی منتشر می‌کنند به صورتی که یک خبر را در چند کانال و رسانه ضعیف علیه خودشان کار می‌کنند و بلافاصله با حجم وسیعی به آن خبر واکنش نشان می‌دهند و می‌گویند علیه ما بی‌اخلاقی شده‌است.
این فعال رسانه‌ای با بیان اینکه برای جذابیت بیشتر اخبار جعلی از مدیا استفاده می‌کنند، گفت: با استفاده از عکس و ساخت فیلم این اخبار را که جذاب هستند، باورپذیر می‌کنند و به مخاطب این اطمینان خاطر را می‌دهند که این خبرها واقعی هستند همچنین این اخبار حوالی آخر شب و در روزهای پایان هفته منتشر می‌شوند تا بعد از مدتی طولانی تکذیب شود.
وی با اشاره به افزایش آمار مرددین شرکت در انتخابات پس از مناظره اول، بیان کرد: مناظره برای این برگزار می‌شود تا افراد تصمیم قطعی خود در رابطه با انتخابات را بگیرند اما براساس نظرسنجی کیو بعد از مناظره اول آمار مرددین شرکت در انتخابات از ۳۰ به ۳۶ درصد افزایش پیدا کرد و از آنجایی که انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ از زوایای مختلف مانند محدود شدن کاندیداها و حتی شکل اجرای مناظرات، غیرمعمولی است، بار اصلی انتخابات بر عهده رسانه‌ها قرار گرفته‌است.
شجاعی ادامه داد: براساس نظرسنجی ایسپا فقط ۳۲ درصد مردم مناظرات را دیدند و ۶۸ درصد ندیدند که این مسئله بیان می‌کند بار تبلیغات ۳۲ درصد بر دوش صداوسیما و ۶۸ درصد باقیمانده بر عهده شبکه‌های اجتماعی است که افراد در معرض انبوهی از سوپرگروه‌ها و اخبار جعلی قرار دارند و با توجه به شرایط موجود فضای دیدار رودر رو با کاندیداها فراهم نیست و در مناظرات هم مجری مانند یک معلم سوالات را مطرح می‌کند و نامزدها هم باید جواب آن سوالات را بدهند و زمان کافی برای پاسخ‌دهی وجود ندارد و در این بستر، فرصت مناسبی برای گسترش اخبار جعلی فراهم می‌شود.
قشر خاکستری بسیار سخت وارد انتخابات می‌شوند
این فعال سیاسی در رابطه با تأثیر اخبار جعلی بر انتخابات، گفت: گروهی از افراد که بینش سیاسی دارند تصمیم قطعی خود را برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات گرفتند اما قشر خاکستری که در این انتخابات وزنشان سنگین است و ۴۵ درصد واجدین شرایط حضور در انتخابات را تشکیل می‌دهند، بسیار سخت وارد انتخابات می‌شوند و باید بر روی یک موج اجتماعی قرار بگیرند.
شجاعی ادامه داد: از هفت کاندیدایی که در انتخابات حضور دارند پنج کاندیدا از یک جبهه هستند و می‌گویند تصمیم دارند تا روز آخر در صحنه انتخابات بمانند که همین مسئله باعث یک رقابت درون گروهی می‌شود و به ویژه بعد از مناظره آخر که کاندیداها دیگر تریبون رسمی ندارند، این جنگ درون گروهی باعث می‌شود که با انتشار مطالب علیه هم به دنبال سنگین کردن سبد رأی خود باشند.
وی در رابطه با وظایف رسانه‌های رسمی در برابر شایعات و اخبار جعلی، بیان کرد: در حال حاضر رسانه‌ها دچار بی‌تفاوتی و بی‌دغدغگی شدند و فقط پوشش خبری برنامه نامزدها را بر عهده دارند اما اگر می‌خواهند حضور فعال در انتخابات داشته باشند باید با تشکیل یک تیم بلافاصله صحت اخبار را پیگیری کنند و واکنش سریعی برای پاسخ به اخبار جعلی داشته باشند البته برخی رسانه‌ها که به دنبال کسب قدرت در دولت بعدی هستند در سه سال گذشته تلاش‌هایی برای ناامیدی مردم کردند و عدم مشارکت بسیاری از افراد نیز ماحصل فعالیت این رسانه‌هاست و اخبار و تحلیل‌های اشتباهی از برجام، تحریم‌ها و FATF منتشر کردند.
این فعال رسانه‌ای در پایان خاطرنشان کرد: ساده‌ترین راه مقابله با اخبار جعلی این است که مردم هر خبری را به سرعت بازنشر نکنند و اول در رابطه با آن در گوگل جست‌وجو کنند، همین راهکار ساده از گسترش اخبار جعلی جلوگیری می‌کند.
افراد کمی راستی آزمایی یک خبر را پیگیری می‌کنند
یک دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی نیز در نشست ایسنا مطرح کرد: یکی از مهمترین مسائلی که باعث گسترش اخبار جعلی می‌شود، نبود رسانه‌های مستقل است که وابستگی سیاسی و مالی به گروهی نداشته باشند و راستی‌آزمایی توسط رسانه‌ها هم تأثیرگذاری زیادی ندارد چراکه افراد کمی راستی آزمایی یک خبر را پیگیری می‌کنند.
یک دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی: قانونگذار برای انتشار اخبار و تحلیل نادرست و گمراه‌کننده در ایام انتخابات، مجازاتی درنظر نگرفته است.
پیام سهرابی‌صفا تصریح کرد: از زمانی که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام می‌کنند تا آغاز تبلیغات، زمان کمی است و به همین علت اخبار و واکنش‌ها با سرعت بالا صورت می‌گیرد اما اگر از چند ماه قبل تکلیف کاندیداها مشخص باشد و فقط زمان تبلیغات ستادی و مناظرات تلویزیونی به روزهای منتهی به انتخابات محدود شود، هم مسئله کاندیداهای پوششی حل می شود، هم جلوی انتشار اخبار نادرست گرفته می‌شود.
وی با بیان اینکه خبرگزاری‌ها در انتشار اخبار نادرست نقش دارند، مطرح کرد: امروز می بینیم که خبرگزاری‌ها عامل مهمی در انتشار اخبار و تحلیل‌های غلط هستند و مردم دچار بی‌اعتمادی نسبت به این رسانه‌هایی شدند که وابستگی سیاسی و مالی به جناح خاصی دارند.
سهرابی‌صفا ادامه داد: این سبک انتخابات که پنج نفر از یک جناح کاندیدا شدند، باعث شده که عدالت رسانه‌ای وجود نداشته باشد چراکه عدالت در صورتی است که فرصت برابر در اختیار جریان‌ها و نه در اختیار افراد، قرار گیرد.
این فعال سیاسی در رابطه با انتشار اخبار جعلی بیان کرد: در این زمینه ضعف قانونی داریم و قانونگذار برای انتشار اخبار و تحلیل نادرست و گمراه‌کننده در ایام انتخابات، مجازاتی درنظر نگرفته است و در صورت عملی نشدن وعده‌ها هم دستاویزی جزء افکارعمومی وجود ندارد و فقط مجلس می‌تواند عدم کفایت رئیس جمهور را احراز کند.
باید نسبت به اخبار رویکرد شکاکانه و نقادانه داشته باشیم
یک کارشناس رسانه نیز در نشست ایسنا، با بیان اینکه صداوسیما هنوز تأثیرات خود را در جامعه دارد، گفت: رسانه ملی مخاطب خود را دارد و بازخورد اخبار آن را در جامعه می‌بینیم و مناظرات تلویریونی هم برخلاف ایالات متحده آمریکا که تأثیری در انتخابات نداشت، در انتخابات ایران تأثیرگذار است و خیلی نمی‌شود به نتایج نظرسنجی‌ها استناد کرد چراکه در سال ۹۶ دیدیم که نتایج نظرسنجی‌ها ۲۰ تا ۲۵ درصد با واقعیت متفاوت بود.
زهیر اصفهانی تصریح کرد: مردم ایران به شدت هیجانی و در دقایق آخر تصمیم می‌گیرند و اخبار جعلی بر تصمیم مردم تأثیرگذار است چراکه مردم ما سوادرسانه‌ای پایینی دارند و سرانه مطالعه روزانه دو ثانیه است، از طرفی در این شرایط با اخبار گوناگون و بسیاری مواجه هستیم که توان تحلیل نداریم.
وی خاطرنشان کرد: گروهی از افراد به نظام و یا به اصلاح‌طلبان تعلق خاطر دارند اما ۴۵ درصد جمعیت ما را قشر خاکستری تشکیل می‌دهد و کسی می‌تواند پیروز انتخابات باشد که مانند آقای خاتمی در سال ۷۶ یا آقای احمدی نژاد در سال ۸۴ این قشر را با خود همراه کند و یکی از تاکتیک‌های همراهی مردم این است که با بمباران اخبار جعلی و تخریب علیه یک نفر، مردم را نسبت به آن حساس کنند چراکه مردم ما نسبت به تخریب حساس هستند و برخی نیز با حاکمیت زاویه دارند بنابراین به سمت فردی که مورد هجوم قرار گرفته، گرایش پیدا می‌کنند.
یک کارشناس رسانه: افراد باید نسبت به اخباری که منتشر می‌شود رویکرد شکاکانه و نقادانه داشته باشند.
این کارشناس رسانه با بیان اهمیت سوادرسانه‌ای در مواجهه با اخبار جعلی مطرح کرد: افراد باید نسبت به اخباری که منتشر می‌شود رویکرد شکاکانه و نقادانه داشته باشند و تا زمانی که این کار صورت نگیرد، جامعه پیشرفت نمی‌کند.
اصفهانی با بیان اینکه در کشور ما هزینه بی‌اخلاقی سیاسی و اجتماعی پایین است، ادامه داد: برخی آمارهایی که در مناظرات بیان می‌شود، واقعی نیست و باید نسبت به آمار، اخبار و شعارهایی که داده می‌شود راستی آزمایی صورت گیرد و هزینه بی‌اخلاقی را بالا ببریم.
وی ادامه داد: باید در شبکه‌های اجتماعی بحث مطالبه‌گری را تقویت کنیم و رسانه‌های ما باید مانند رسانه‌های بریتانیایی بعد از انتخابات به بررسی شعارها پرداخته و مطالبه‌گری کنند حتی در انتخابات ایالات متحده عدم تحقق شعارهای ترامپ و اطلاعات نادرستی که به مردم می‌داد، باعث شد مردم نسبت به صحبت‌های او بی‌اعتماد شوند.
این کارشناس رسانه در رابطه با اهمیت ساختار حزبی در انتخابات، اظهار کرد: وقتی ساختار حزبی وجود نداشته باشد برخی با سبد رأی یک جناج انتخاب می‌شوند و اگر عملکرد موفقیت آمیزی داشته باشند همچنان حمایت می‌شوند اما اگر عملکردشان موفقیت آمیز نباشند، آن جناح نیز از او اعلام برائت می‌کند.
انتهای پیام
